23 nowe projekty
Powierzchnie magazynowe i produkcyjneAnalitycy Cushman & Wakefield wskazują, że na rynku obserwowany jest dalszy wzrost aktywności deweloperskiej wspierany wysokim popytem. Na koniec września 2018 roku w budowie pozostawało 2,1 mln mkw. (w 61 projektach), z czego 78 proc. zostało zabezpieczone umowami najmu. Najwięcej powierzchni magazynowej powstaje w Polsce Centralnej (584 tys. mkw.), na Górnym Śląsku (383 tys. mkw.) oraz w regionie Warszawy (259 tys. mkw.). Znaczący wzrost zasobów spodziewany jest również w północnej i zachodniej części kraju m.in. w Trójmieście (183 tys. mkw.), Wrocławiu (145 tys. mkw.) i Szczecinie (130 tys. mkw.).
– W strukturze inwestycji dominują duże centra dystrybucji zlokalizowane wzdłuż głównych szlaków transportowych oraz projekty typu BTS realizowane na potrzeby takich firm jak Amazon, Zalando, Leroy Merlin, BSH, Ideal Automotive, Metsa Tissue czy K-Flex. Rośnie zaangażowanie deweloperów w segmencie miejskich obiektów logistycznych, co ma związek z szybkim rozwojem sektora e-commerce i rosnącą presją na skrócenie czasu dostaw – informuje Adrian Semaan, konsultant w dziale powierzchni przemysłowych i logistycznych, Cushman & Wakefield, autor raportu. – Najwięcej powierzchni w budowie niezabezpieczonej umowami najmu odnotowano w okolicach Warszawy (91 tys. mkw.), w Trójmieście (91 tys. mkw.), a także we Wrocławiu (61 tys. mkw.), w Poznaniu (52 tys. mkw.), na Górnym Śląsku (44 tys. mkw.) oraz w Polsce Centralnej (38 tys. mkw.) – dodaje Adrian Semaan.
Zapotrzebowanie na nowoczesną powierzchnię logistyczną i produkcyjną w Polsce w trzecim kwartale 2018 roku utrzymało się na wysokim poziomie – łączna wielkość transakcji najmu wyniosła 789 tys. mkw., a całkowity popyt w okresie pierwszych trzech kwartałów osiągnął rekordowy poziom 2,89 mln mkw. i był wyższy o 15 proc. w porównaniu do analogicznego okresu poprzedniego roku. Tradycyjnie najwięcej wynajęto na pięciu głównych rynkach (prawie 2,18 mln mkw.), z których liderem był Górny Śląsk (515 tys. mkw.), Polska Centralna (495 tys. mkw.) oraz okolice Warszawy (460 tys. mkw.). W strukturze transakcji największy udział miały branże: logistyczna (33 proc.), sieci sklepów (17 proc.), e-commerce (15 proc.) i produkcyjna (8 proc.). Popyt netto uwzględniający nowe umowy i ekspansje wyniósł 2,19 mln mkw. (76 proc. całkowitego popytu), a pozostałe 700 tys. mkw. (24 proc.) stanowiły renegocjacje. Największymi transakcjami zawartymi w okresie ostatnich trzech miesięcy były ekspansja Amazona w ramach realizowanej inwestycji BTS w Gliwicach (60 tys. mkw.) oraz rozszerzenie powierzchni najmu przez Jyska w P3 Mszczonów (35 tys. mkw.).
Na koniec września 2018 roku około 672 tys. mkw. powierzchni magazynowej pozostawało niewynajęte, co stanowi 4,5 proc. całkowitej podaży. Wskaźnik powierzchni niewynajętej wzrósł o 0,5 pp. względem drugiego kwartału tego roku, jednakże spadł o 0,8 pp. w relacji do stanu sprzed roku. Najwięcej dostępnej powierzchni odnotowano na czterech rynkach: w okolicach Warszawy (184 tys. mkw.), na Górnym Śląsku (178 tys. mkw.), w Poznaniu (86 tys. mkw.) i Warszawie – miasto (78 tys. mkw.). Natomiast w Szczecinie, Polsce Zachodniej i rejonie Bydgoszczy/Torunia nie zarejestrowano pustostanów. Najwyższy poziom wskaźnika powierzchni niewynajętej utrzymywał się w Warszawie (10,6 proc., wzrost o 0,2 pp. w porównaniu do stanu na koniec drugiego kwartału 2018 roku) oraz w Krakowie (7,9 proc., -0,5 pp.), najniższe wartości odnotowano w Trójmieście (1,4 proc., +1,3 pp.) i Polsce Centralnej (1,5 proc.,+1.1 pp.).
– Rosnące koszty usług budowlanych ograniczają elastyczność deweloperów w zakresie negocjacji czynszów, co prowadzi do zmniejszenia luki pomiędzy stawkami bazowymi a efektywnymi. Równolegle obserwujemy nieznaczny wzrost skłonności deweloperów do realizacji inwestycji o charakterze spekulacyjnym, co powinno obniżyć presję na wzrost czynszów w perspektywie najbliższych miesięcy – wyjaśnia Adrian Semaan.
Najwyższe czynsze bazowe i efektywne niezmiennie obowiązują w Warszawie (maksymalnie 5,25 euro za 1 mkw. miesięcznie za moduł typu small business units i maksymalnie 4,5 euro za 1 mkw. miesięcznie) i w Krakowie (maksymalnie 4,5 euro za 1 mkw. miesięcznie i 4 euro za 1 mkw. miesięcznie). Na pozostałych rynkach w przypadku większych modułów magazynowych typu big box (powyżej 2-5 tys. mkw.), stawki czynszu bazowego są znacznie niższe (maksymalnie. 3,6 euro za 1 mkw. miesięcznie). Natomiast czynsz efektywny zazwyczaj nie przekracza 3,2 euro za 1 mkw. miesięcznie.
Jak podkreślają autorzy raportu, dziś najważniejszymi siłami napędowymi dla rynku magazynowego w Polsce są: dynamiczny rozwój e-commerce, wzrastająca konsumpcja oraz dobra koniunktura gospodarcza. – Wysoki wolumen inwestycji deweloperskich to odpowiedź na rosnący popyt. Swoje potrzeby powierzchniowe zgłaszają przede wszystkim firmy rozbudowujące sieć dystrybucji w naszym kraju, ale także nowi gracze przenoszący część swoich procesów logistycznych bądź produkcyjnych do Polski. Dynamiczny rozwój branży e-commerce z pewnością znajdzie odzwierciedlenie w kontynuacji wysokiej aktywności najemców. Powstaną kolejne magazyny dla tej grupy klientów – zwykle obiekty dedykowane, uwzględniające specyfikę branży w parametrach technicznych budynków, częściowo zautomatyzowane, w lokalizacjach dogodnych pod kątem dystrybucyjnym, ale również racjonalnych z punktu widzenia rynku pracy. Korzystne prognozy dla rozwoju sektora logistycznego w Polsce, jak na całym kontynencie europejskim, pozwalają z optymizmem patrzeć na rozwój rynku w perspektywie zbliżającego się 2019 roku. Warto pamiętać również o wyzwaniach, z których najistotniejszym jest dynamiczna sytuacja na rynku pracy i zapotrzebowanie na pracowników, szczególnie na głównych rynkach magazynowych – powiedziała Joanna Sinkiewicz, partner, dyrektor Działu Powierzchni Przemysłowych i Logistycznych, Cushman & Wakefield.
Czy kryzys na rynku nieruchomości komercyjnych uderzy w banki w Polsce?
Czy kryzys na rynku nieruchomości komercyjnych uderzy w banki w Polsce?
Wolf Theiss
Prezes Deutsche Banku, Christian Sewing spodziewa się w tym roku się kontynuacji kryzysu rynku nieruchomości komercyjnych. W USA Moody's obniżył rating regionalnego New York Commun ...
Nowy i skomplikowany: program kredytowy “na Start”
Nowy i skomplikowany: program kredytowy “na Start”
JLL
Aleksandra Gawrońska, head of Residential Research: Zauważmy na wstępie, że z całą pewnością sama zapowiedź uruchomienia programu wywarła już wpływ na zachowanie uczestników rynk ...
Otwarte drzwi do redefinicji rynku nieruchomości komercyjnych w Polsce
Otwarte drzwi do redefinicji rynku nieruchomości komercyjnych w Polsce
Walter Herz
Spowolnienie na rynku transakcji inwestycyjnych w sektorze nieruchomości komercyjnych, które możemy obserwować, zarówno w Polsce, jak i w skali globalnej to przede wszystkim efekt ...