Polska gwiazdą regionu

Moderatorem dyskusji otwierającej jubileuszową konferencję był Paweł Dębowski, partner w warszawskim biurze Dentons i szef Europejskiego Zespołu Prawa Nieruchomości. – Rynek inwestycyjny bliski jest poziomów sprzed roku, ale ich nie osiąga, być może w tym nie osiągnie – mówił moderator i pochylił się nad sytuacją na rynku handlowym, która bardzo odstaje od tego, co widzieliśmy rok temu. Niemniej sytuacja w sektorze handlowym może dawać ciekawe okazje. W tej sprawie głos zabrała m.in. Agnieszka Jachowicz, członek zarządu, Stowarzyszenie Polska Izba Nieruchomości Komercyjnych. – W tym roku łączna wartość obrotu obiektami handlowymi spadła w Polsce o ponad połowę. Do póki nie oswoimy się z sytuacjąw tym segmencie może być problem z obrotem tymi aktywami – powiedziała Agnieszka Jachowicz.

Inni uczestnicy dyskusji skupili się na wskazywaniu pozytywów. – Nacisk, który wywiera e-commerce na zwykły handel będzie wprawdzie rósł, ale mówienie o śmierci tradycyjnego handlu to przesada – uważa Leszek Sikora, dyrektor zarządzający, ECE Projektmanagement Polska. – Trzeba dostosować się do zmieniających się warunków. Online nigdy nie da kupującym takich doświadczeń jakie może dać tradycyjny handel – przekonywał szef ECE Projektmanagement Polska. Wtórował mu Łukasz Duczkowski, dyrektor ds. inwestycji, Globalworth. – Polacy uwielbiają centra handlowe. Nawet gdy idą do nich tylko po odbiór towaru kupionego online zazwyczaj na tym nie kończą i dokupują coś w sklepie – mówił Łukasz Duczkowski. Realia inwestorskie są jednak twarde i właściciele niektórych obiektów będą musieli się z tym pogodzić lub znaleźć nowy pomysł na swoje nieruchomości. – Inwestorzy skupiają się teraz na dwóch rodzajach aktywów handlowych: dominujących galeriach i obiektach convenience. Najbliższe pięć lat może być trudne dla niektórych obiektów o średniej wielkości – prognozował Kirill Zavodov, executive director, Goldman Sachs.

Nie tylko obiekty handlowe były przedmiotem otwierającej konferencję rozmowy. Na atrakcyjność budynków handlowych i ich nowych formatów, ale też i biurowców oraz zróżnicowanie ich lokalizacji w Polsce, zwrócił z kolei uwagę Piotr Zamkotowicz, współzałożyciel i partner firmy Augusta Cracovia, która jest przedstawicielem filipińskiej ISOC group w Polsce. W superlatywach o polskich biurach wypowiadał się również Łukasz Duczkowski. – W Polsce sporo aktywów trafia do portfeli graczy długoterminowych. Oferta jest zróżnicowana a produkt dobry. Obserwujemy jednak niewielkie różnice w yieldach między Warszawą a np. Berlinem czy Frankfurtem. To stawia pod znakiem zapytania dalszą kompresję stóp – uważa dyrektor z Globalworthu. Atrakcyjność polskiego rynku inwestycji w nieruchomości podkreślał też dyrektor z firmy Goldman Sachs, który równie pozytywnie wypowiadał się o Czechach, ale nie tylko. – Węgry to również atrakcyjny rynek, jest jednak ograniczony do jednego miasta. W Polsce mamy z kolei dużo większe urozmaicenie – podkreślił Kirill Zavodov i dodał, że niepokoi go sytuacja w Rumunii, w przypadku której nie jest zbytnim optymistą, a to ze względu na czynniki makroekonomiczne. – Inne kraje regionu mają dużo lepiej zbilansowaną ekonomię – dodał.

Podczas panelu poruszono również kwestię aktualnego cyklu koniunkturalnego i spodziewanego spowolnienia. Co do tego, że takowe przyjdzie wszyscy byli zgodni, trudno tylko powiedzieć kiedy to się stanie. Najwyraźniej jednak nie nadejdzie ono bardzo szybko. – To najdłuższy okres prospekty jaki pamiętam, a przeżyłem już trzy załamania koniunktury. Na dzień dzisiejszy można powiedzieć, że w przyszłym roku można się spodziewać lekkiego spowolnienia, ale raczej nie recesji – prognozował Paweł Dębowski z Dentonsa.