Rynek rośnie, że aż strach

Właściciele galerii handlowych coraz częściej koncentrują się na zwiększaniu odwiedzalności wykorzystując w tym celu rozwiązania technologiczne, dane, eventy i odpowiedni skład najemców oraz poszerzając ofertę gastronomiczno-rozrywkową. W oparciu o dostępne dane mogą lepiej dotrzeć do konsumentów, których profil jest zgodny ze składem najemców centrum handlowego, i mogą tym samym skłonić ich do większych wydatków.
Z raportu wynika, że na początku bieżącego roku łączne zasoby powierzchni handlowej w Europie wynosiły 159,4 mln m kw., z czego 108,6 mln mkw. przypadało na Europę Zachodnią i 50,8 mln mkw. na Europę Środkowo-Wschodnią. Oznacza to, że w ubiegłym roku europejski rynek centrów handlowych powiększył się o 4,5 mln mkw. Podaż rosła najszybciej w Rosji, gdzie – pomimo zaniechania realizacji kilku projektów – w drugiej połowie 2016 roku oddano do użytku więcej powierzchni handlowej (863 tys. mkw.) niż w Polsce, Francji i Turcji razem wziętych (748 tys. mkw.), czyli trzech kolejnych rynkach o największej aktywności deweloperskiej.

Łączna podaż nowej powierzchni handlowej w najbliższych dwóch latach może wynieść 6,8 mln mkw. Od początku kryzysu finansowego z 2008 roku w Europie Zachodniej powstawało mniej powierzchni handlowej niż w Europie Środkowo-Wschodniej – trend ten utrzyma się również w bieżącym roku. Jednak według prognoz firmy Cushman & Wakefield w 2018 roku Europa Zachodnia będzie ponownie najszybciej rozwijającym się regionem Starego Kontynentu.
Justin Taylor, dyrektor działu powierzchni handlowych w regionie EMEA w firmie Cushman & Wakefield, powiedział: – Właściciele centrów handlowych wychodzą naprzeciw oczekiwaniom klientów w zakresie oferty pozazakupowej. Deweloperzy coraz częściej stawiają na nowe formaty zarówno z licznymi punktami gastronomicznymi, jak i bogatą ofertą rozrywkową i rekreacyjną, aby zwiększyć odwiedzalność, wydłużyć czas spędzany przez klientów w galerii handlowej oraz zachęcić ich do większych wydatków. W przyszłości wielu najemców będzie wykorzystywać i aranżować powierzchnię w inny sposób. Klientów będzie zachęcać obecność marek w lokalizacjach, które oferują możliwość spotykania się, zrobienia zakupów, pracy, wypoczynku i rekreacji. Rozbudowy istniejących centrów handlowych dostarczą około jednej czwartej planowanej nowej podaży. W ich przypadku procedury uzyskiwania pozwoleń są krótsze. Ponadto rozbudowywane obiekty dysponują już infrastrukturą komunikacyjną oraz bazą klientów, co zmniejsza ryzyko inwestycyjne. Powiększane centra handlowe są także w stanie przyciągać więcej klientów i mają szansę stać się ważnymi ośrodkami regionalnymi z korzyścią zarówno dla miasta, jak i całego regionu.

Europa Zachodnia
W 2016 roku Francja była najbardziej dynamicznie rozwijającym się rynkiem centrów handlowych w Europie Zachodniej. Kraj ten jest także liderem pod względem wolumenu powierzchni w przygotowaniu – w latach 2017-18 powstanie we Francji ponad 931 tys. mkw., z czego około 56 proc. w największych miastach: Paryżu, Marsylii, Lille i Lyonie.
W Wielkiej Brytanii Brexit, rosnąca inflacja, znikomy wzrost płac i stosunkowo wysoki wskaźnik zadłużenia gospodarstw domowych będą negatywnie wpływać na optymizm konsumentów i wyniki sprzedaży detalicznej w krótkiej perspektywie. Jednak w najbliższych dwóch latach na rynek brytyjski trafi znaczna ilość nowej powierzchni: łącznie 438 tys. mkw. – głównie w ramach rozpoczętych już inwestycji deweloperskich. Pod względem wolumenu powierzchni w przygotowaniu Wielka Brytania zajmuje drugie miejsce za Francją. Natomiast po roku 2018 rozwój rynku centrów handlowych na Wyspach Brytyjskich będą wspierać władze lokalne, które podejmują działania proaktywne i umożliwiają budowę nowych galerii handlowych, w tym zakup nieruchomości.
W pierwszej piątce najszybciej rozwijających się miast Europy Zachodniej znalazły się: Paryż, Marsylia, Helsinki, Madryt i Londyn.

Z kolei na rynku inwestycyjnym centrów handlowych w Europie Zachodniej odnotowano znaczny spadek aktywności inwestorów, którzy w pierwszej połowie 2016 roku zawarli transakcje o wartości zaledwie 9,3 mld euro, czyli o 40 proc. mniej rok do roku. W drugim półroczu wolumen obrotów wzrósł do 11,1 mld euro, ale był niższy o 8,9 proc. w porównaniu z tym samym okresem rok wcześniej. W całym 2016 roku łączna wartość transakcji inwestycyjnych na rynku centrów handlowych Europy Zachodniej wyniosła 20,4 mld euro.

Europa Środkowo-Wschodnia
W latach 2017-18 najwięcej nowej powierzchni w centrach handlowych może powstać w Turcji – aż 1,55 mln mkw. – pomimo prognozowanego wzrostu liczby projektów, których realizacja zostanie wstrzymana ze względu na zagrożenia geopolityczne i ekonomiczne. Na drugim miejscu w Europie Środkowo-Wschodniej pod względem wolumenu powierzchni handlowej w przygotowaniu znajduje się Rosja, w której planowana podaż może wynieść 1,46 mln mkw. Największe realizowane obiekty to m.in. moskiewskie centrum handlowe Vegas III o powierzchni 120 tys. mkw. i rozbudowa centrum handlowego Evropa w Kursku (107 tys. mkw.).
W Polsce deweloperzy planują dostarczyć na rynek 546 tys. m kw. nowej powierzchni handlowej w najbliższych dwóch latach, co stanowi trzeci wynik w skali Europy Środkowo-Wschodniej. Wśród dużych centrów handlowych pozostających w budowie na uwagę zasługują Galeria Północna (64 tys. mkw.) w Warszawie, Wroclavia (64 tys. mkw.) we Wrocławiu, Forum Gdańsk (62 tys. mkw.) i Serenada (42 tys. mkw.) w Krakowie.
– W drugiej połowie 2016 roku Polska utrzymała pozycję jednego z liderów rozwoju sektora centrów handlowych w Europie, plasując się na 2. miejscu pod względem ilości dostarczonej nowej powierzchni w galeriach handlowych. Ostatnio nowe galerie powstały m.in. w Poznaniu, Gdańsku oraz mniejszych ośrodkach, jak Legionowo, Mysłowice czy Mielec. Centra handlowe znajdujące się obecnie w budowie, m.in. w Warszawie, Krakowie, Gdańsku, Katowicach, jak i w mniejszych miastach utrzymają tempo rozwoju tego formatu handlowego. Warto zaznaczyć, że planowane otwarcie Galerii Północnej w Warszawie w drugiej połowie tego roku będzie pierwszym od dekady otwarciem dużej galerii handlowej na warszawskim rynku. Silne fundamenty gospodarki, w tym m.in. dynamicznie rosnąca sprzedaż detaliczna, ale również zmieniające się zwyczaje zakupowe Polaków, sprzyjają dalszemu rozwojowi rynku centrów handlowych, zarówno w aspekcie ilości nowo dostarczanej powierzchni, jak i coraz bardziej widocznych zmian jakościowych istniejących już obiektów – powiedziała Magdalena Sadal, starszy konsultant w dziale Doradztwa i Badań Rynkowych, Cushman & Wakefield.
Z kolei Czechy mogą liczyć na 57 tys. mkw. nowej powierzchni handlowej w latach 2017-18, z czego prawie 80 proc. powstanie w ramach rozbudowywanych obiektów.

W 2016 roku wartość transakcji inwestycyjnych na rynku centrów handlowych w Europie Środkowo-Wschodniej wyniosła 3,8 mld euro, czyli zmniejszyła się w ujęciu rocznym o ponad 30 proc. Największą aktywność inwestorów w drugim półroczu odnotowano w Polsce, na którą przypadło ponad 46 proc. łącznego wolumenu obrotów. W tym samym okresie w Rosji zawarto sześć transakcji o wartości zaledwie 134 mln euro, natomiast w Turcji nie sfinalizowano żadnej transakcji na rynku centrów handlowych.