EN

Kręte drogi do autostrad

Infrastruktura
POLSKA Wszystkie kontrakty na budowę autostrad w systemie koncesyjnym zawierają szereg postanowień niekorzystnych dla strony publicznej lub użytkowników autostrad. Wątpliwości dotyczą m.in. modelu finansowania budowy i utrzymania drogi, rozkładu ryzyka oraz mechanizmów rozstrzygania sporów – wynika z analizy Najwyższej Izby Kontroli.
– Minister Infrastruktury wraz z podlegającą mu GDDKiA nie wykorzystali wszystkich możliwości egzekwowania od koncesjonariuszy ciążących na nich obowiązków, wynikających z umów koncesyjnych i powszechnie obowiązujących przepisów – głosi komunikat NIK. Opracowany w 1993 roku Program Budowy Autostrad zakładał, że budowa kluczowych dróg zostanie przeprowadzona z wykorzystaniem kapitału prywatnego. Efektem realizacji tego programu było zawarcie z prywatnymi inwestorami czterech umów koncesyjnych dotyczących czterech odcinków autostrad:
– w 1997 roku: ze spółką Stalexport Autostrada Małopolska – na budowę przez przystosowanie autostrady A4 na odcinku Katowice - Kraków do wymogów autostrady płatnej oraz eksploatację autostrady na tym odcinku, oraz ze spółką Autostrada Wielkopolska – na budowę i eksploatację autostrady płatnej A2 na odcinkach Konin - Nowy Tomyśl i Świecko - Nowy Tomyśl (z koncesji tej wyłączono do osobnej umowy odcinek Świecko - Nowy Tomyśl);
– w 2008 roku: ze spółką Autostrada Wielkopolska II – na budowę i eksploatację odcinka II autostrady płatnej A2 Świecko - Nowy Tomyśl, oraz ze spółką Gdańsk Transport Company – na budowę i eksploatację autostrady A1 Gdańsk - Toruń (tzw. AmberOne).

Zawarcie umów (wraz z aneksami) na przestrzeni szesnastu lat (1997-2013), w różnych uwarunkowaniach ekonomicznych, prawnych i organizacyjnych spowodowało, że umowy te różnią się od siebie. Różnice polegają m.in. na przyjętych metodach rozliczeń pomiędzy stroną publiczną a koncesjonariuszami, wysokości oraz sposobie ustalania opłat pobieranych od użytkowników, a także podziale przychodów z opłat pomiędzy koncesjonariuszy i Skarb Państwa, co pozwala podzielić umowy koncesyjne na dwie zasadnicze kategorie:
– pierwsza kategoria obejmuje dwie chronologicznie starsze umowy koncesyjne, dotyczące odcinków autostrady A2 Nowy Tomyśl - Konin oraz autostrady A4 Kraków - Katowice, według których wysokość stawek ustalał koncesjonariusz i zatrzymuje dla siebie środki uzyskane z opłat (w żadnym z tych przypadków nie została przekroczona maksymalna wysokość opłat przewidziana w umowach).

– druga kategoria obejmuje dwie nowsze umowy koncesyjne, dotyczące odcinków autostrady A2 Świecko - Nowy Tomyśl oraz autostrady A1 Gdańsk - Toruń, zgodnie z którymi wysokość opłat ustalała strona publiczna. Koncesjonariusz odprowadza środki uzyskane z opłat do Krajowego Funduszu Drogowego, a wynagrodzenie za udostępnienie autostrady otrzymuje z budżetu państwa.

Według raportu ustalane przez koncesjonariuszy stawki opłat za przejechanie 1 km autostrady są znacznie wyższe, niż te ustalone przez stronę publiczną. Porównując wysokość opłat za przejazd koncesyjnymi odcinkami autostrad, należy mieć na uwadze, że na tych odcinkach, na których stawki opłat ustalała strona publiczna, wynagrodzenie koncesjonariusza za udostępnienie autostrady wypłacane jest z budżetu państwa, a opłaty pokrywają jedynie część kosztów utrzymania.

Równocześnie z kształtowaniem się systemu koncesyjnego rozwijał się adekwatny do niego system zapewnienia zgodności działań spółek budujących i eksploatujących odcinki autostrad z postanowieniami umów koncesyjnych. Podstawowym instrumentem pozwalającym organom państwa egzekwować od koncesjonariuszy obowiązki określone w umowach, jest prawo do przeprowadzania kontroli koncesjonariusza przez reprezentanta strony publicznej. Ponadto, umowy zobowiązują koncesjonariuszy m.in. do prowadzenia stosownej sprawozdawczości oraz posiadania ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej za skutki naruszenia swoich obowiązków.

W ocenie NIK-u, zarówno Minister Infrastruktury, jak i Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad podejmowali działania w celu ochrony interesów Skarbu Państwa i użytkowników koncesyjnych odcinków autostrad płatnych, jednak działania te nie były w pełni skuteczne. Podmioty te nie wykorzystywały bowiem wszystkich możliwości egzekwowania od koncesjonariuszy ciążących na nich obowiązków.
Kontrolerzy wskazują, że mimo przeprowadzania kontroli u koncesjonariuszy, GDDKiA nie miała pełnej wiedzy na temat sposobu wykonywania przez koncesjonariuszy obowiązków wynikających z umów. Kontrolerzy GDDKiA nie dokonywali bowiem (z wyjątkiem trzech przypadków) pomiarów całkowitego czasu oczekiwania pojazdów w punktach poboru opłat, stanowiącego wyznacznik standardu obsługi klientów, a także w ograniczonym zakresie przeprowadzali kontrole stanu zimowego utrzymania dróg. – Ponadto, w procesie planowania kontroli GDDKiA nie wykorzystywała posiadanych przez siebie materiałów analitycznych, które pozwoliłyby na bardziej efektywne planowanie i prowadzenie kontroli oraz lepszą identyfikację obszarów ryzyka nieprzestrzegania umów koncesyjnych – czytamy w raporcie NIK-u.

Oceniając działania Ministra Infrastruktury i GDDKiA Najwyższa Izba Kontroli wzięła pod uwagę fakt, iż możliwości działania tych organów były w znacznym stopniu ograniczone rozwiązaniami przyjętymi w umowach podpisanych w czasie poprzedzającym okres objęty niniejszą kontrolą (tj. lata 2015-2018). Zdaniem NIK-u, umowy te zawierają szereg postanowień niekorzystnych zarówno dla strony publicznej jak i użytkowników autostrad, dotyczących m.in. modelu finansowania utrzymania dróg, kształtowania wysokości opłat, rozkładu ryzyka oraz mechanizmów rozstrzygania sporów. Zawierają ponadto postanowienia w całości wykluczające ich jawność, co nie spełniało przesłanek konstytucyjnej dopuszczalności ograniczania prawa obywateli do uzyskiwania informacji. W konsekwencji, kierowcy korzystający z autostrad nie dysponują nawet podstawowymi informacjami o standardach obsługi, jakich mają prawo oczekiwać od koncesjonariuszy. W okresie objętym kontrolą minister nie dokonywał analiz i ocen postanowień umów koncesyjnych w celu zmiany ich postanowień, w tym tych, które dotyczą możliwości ujawniania treści umów lub ich fragmentów.

NIK wskazuje, że GDDKiA zapewniła zgodności rozliczeń pomiędzy koncesjonariuszami, a stroną publiczną z warunkami określonymi w umowach, prowadząc w tym celu analizy sprawozdań koncesjonariuszy oraz dokumentacji finansowej związanej z wykonywaniem umów koncesyjnych. Informacje na temat rozliczeń finansowych z koncesjonariuszami GDDKiA przekazywała na bieżąco ministrowi infrastruktury.
Minister podjął działania w celu wykonania wniosków pokontrolnych sformułowanych w wyniku przeprowadzonej w 2010 roku kontroli NIK P/09/062 „Rozliczenia budżetu państwa z koncesjonariuszami z tytułu rekompensat za przejazdy autostradami”. W związku z tą kontrolą NIK sformułował wniosek o pilne uregulowanie nowych zasad rozliczania rekompensat dla koncesjonariusza autostrady A2. Rekompensata dla koncesjonariusza wynikała z faktu, iż od 1 września 2005 roku do 30 czerwca 2011 roku pojazdy ciężarowe wykupujące winietę na korzystanie z dróg krajowych w Polsce zostały zwolnione z uiszczania opłat na koncesyjnych odcinkach autostrad. Wysokość rekompensaty określono na podstawie prognozy natężenia ruchu pojazdów oraz przychodów, jednak koncesjonariusz autostrady A2 wykorzystał, zamiast aktualnej prognozy z 2004 roku, korzystniejszą dla siebie prognozę z 1999 roku. Sprawa była przedmiotem postępowania arbitrażowego. W marcu 2013 roku Trybunał Arbitrażowy orzekł w tej sprawie na korzyść koncesjonariusza. Wobec powyższego, rząd RP zgłosił Komisji Europejskiej udzielenie pomocy publicznej w formie rekompensaty finansowej na rzecz koncesjonariusza.

Po zbadaniu sprawy, w sierpniu 2017 roku Komisja Europejska wydała decyzję, w której uznała, że nadmierna rekompensata wypłacona koncesjonariuszowi w wysokości blisko 895 mln zł stanowi pomoc publiczną niezgodną z prawem i rynkiem wewnętrznym Unii Europejskiej. Jakkolwiek koncesjonariusz odwołał się od tej decyzji, to jednak w wyniku nakazu Sądu Okręgowego w Poznaniu złożył kwotę nadmiernie pobranych rekompensat na rachunku depozytowym Ministra Finansów wraz z odsetkami, w łącznej wysokość 1,38 mld zł.

Ustalenia kontroli NIK-u dotyczące doświadczeń z realizacji tego typu projektów wskazują na kluczowe ryzyka, które mogą się zmaterializować, jeżeli interesy strony publicznej nie będą należycie zabezpieczone w umowach. Należą do nich przede wszystkim: przyjęte w umowach sposoby rozstrzygania sporów, zakres wyłączenia jawności umów czy wreszcie mechanizmy egzekwowania standardów obsługi klienta.

Ostatnie nowości

Powierzchnie handlowe i rozrywkowe

Polska Park handlowy zamiast outletu

schedule 18 marca 2024
Opr./edited by MR

Kończy się przebudowa dawnego Outletu Białystok, który został zastąpiony przez Wysockiego Park Handlowy. Nowy obiekt będzie mieć ponad 16,4 tys. mkw. powierzchni najmu.

Rynek mieszkaniowy

Polska Przystań koło Mostu Osobowickiego

schedule 18 marca 2024
Opr./edited by MR

Archicom wprowadza do oferty nową inwestycję we Wrocławiu, tuż przy Odrze. Przystań Reymonta dostarczy w pierwszym budynku niemal 200 mieszkań oraz przestrzenie handlowo-usługowe.

Biura i projekty wielofunkcyjne

Polska Ze Szwecji do Life Building

schedule 18 marca 2024
Opr./edited by MR

Eolus Poland dołączy do najemców Life Building na warszawskiej Woli. Wywodzący się ze Szwecji deweloper energii odnawialnej w kwietniu zajmie w biurowcu prawie 300 mkw.

ESG

Polska Panattoni znowu jest Oustanding

schedule 18 marca 2024
Opr./edited by MR

Panattoni uzyskało kolejny certyfikat BREEAM na poziomie Outstanding – dla zrealizowanej dla H&M hali w Panattoni Park Poznań A2. To trzecia inwestycja dewelopera w Polsce i ósma w Europie, która osiągnęła najwyższy poziom certyfikacji BREEAM.

Wydarzenia

Polska Elita sportowa i amatorzy na Szczycie Rondo 1

schedule 18 marca 2024
Opr./edited by MR

Malezyjczyk Wai Ching Soh i Włoszka Valentina Belotti zwyciężyli w tegorocznym Biegu Na Szczyt Rondo 1 w Warszawie, broniąc tym samym tytułów sprzed roku. Najlepsi z Polaków – Klaudia Krajewska i Piotr Łobodziński – zajęli odpowiednio trzecią i czwartą pozycję. 

Biura i projekty wielofunkcyjne

Polska Loftmill debiutuje na Śląsku

schedule 18 marca 2024
Opr./edited by JC

Do grona najemców biurowca .KTW I dołączyła marka Loftmill. Należąca do Rise.pl spółka oferuje biura serwisowane i powierzchnie coworkingowe.

Biura i projekty wielofunkcyjne

Polska Kawa i herbata w Diunie

schedule 18 marca 2024
Opr./edited by MR

Warszawski kompleks biurowy Diuna z portfolio Syrena Real Estate powitał nowego najemcę, JDE Peet’s. Nowe biuro firmy o powierzchni 900 mkw. za zaprojektowała pracownia BIT Creative.

Powierzchnie magazynowe i produkcyjne

Polska Hełmy bojowe u 7R

schedule 18 marca 2024
Opr./edited by MR

Firma Galvion wynajęła w 7R City Park Gdańsk Airport I około 3,6 tys. mkw. Na nowej powierzchni mieścić się będzie hala do produkcji i montażu hełmów bojowych oraz zaplecze odpowiedzialne za serwis, wsparcie, modernizację i szkolenia.

Powierzchnie handlowe i rozrywkowe

Polska Rośnie park w Rudzie

schedule 18 marca 2024
Opr./edited by JC

Spółka PKB Inwest Budowa rozpoczęła budowę parku handlowego w Rudzie Śląskiej. Obiekt będzie zlokalizowany przy skrzyżowaniu ulic Bukowej i 1 Maja.

Rynek inwestycyjny i finansowy

Polska Okam zbiera kapitał na inwestycje

schedule 18 marca 2024
Opr./edited by MR

Okam Capital na początku marca tego roku zrealizował emisję niezabezpieczonych obligacji serii A. Wartość emisji opiewała na kwotę 50 mln zł. Emitent zakłada wprowadzenie papierów wartościowych do obrotu na rynku ASO Catalyst.

Rynek inwestycyjny i finansowy

Świat Punkt zwrotny i wielki reset

schedule 18 marca 2024
Opr./edited by MR

Pomimo utrzymującej się niepewności gospodarczej, wydaje się, że globalna branża nieruchomości znajduje się w punkcie zwrotnym, z lepszymi perspektywami na wznowienie działalności inwestycyjnej – wynika z raportu PwC i Urban Land Institute.

Powierzchnie magazynowe i produkcyjne

Polska Alternatory w Trójmieście

schedule 18 marca 2024
Opr./edited by MR

Działająca w branży automotive spółka AS-PL to nowy najemca powierzchni magazynowo-biurowej w Panattoni Park Tricity East I w Gdańsku. Łącznie do dyspozycji firmy pozostaje prawie 2,9 tys. mkw.

Biura i projekty wielofunkcyjne

Polska Telewizja wynajmuje na Służewcu

schedule 18 marca 2024
Opr./edited by MR

Grupa Polcast Media, właściciel telewizji Polonia 1 podpisała umowę najmu na około 500 mkw. powierzchni biurowej w Trinity One w Warszawie.

Eurobuild FM

Polska / Cannes Wielki biznes pod palmami (odc. 1)

schedule 17 marca 2024
Eurobuild CEE

MIPIM 2024 przeszedł już do historii, ale specjalnie dla Was przywieźliśmy z Cannes specjalną serię podcastów! Bądź na bieżąco z najświeższymi wiadomościami, opiniami i prognozami z targów – będziemy je publikować w tym tygodniu na www.eurobuildcee.com oraz na globalnych platformach streamingowych!

Powierzchnie magazynowe i produkcyjne

Polska Fabryka od Panattoni gotowa

schedule 15 marca 2024
Opr./edited by JC

Panattoni ukończyło i oddało do użytku zakład produkcyjny dla firmy Maxcess. Obiekt zrealizowany w formule BTS znajduje się w Łubowie, niedaleko Gniezna.

Powierzchnie handlowe i rozrywkowe

Polska Pięknym być w Westfield Mokotów

schedule 15 marca 2024
Opr./edited by ANZ

Galeria handlowa Westfield Mokotów poszerza ofertę beauty. W centrum otwarto nowy salon pielęgnacji paznokci Lio Nail Art i Hop Chop BarberShop.

Powierzchnie handlowe i rozrywkowe

Polska W Willi Ogrodników

schedule 15 marca 2024
Opr./edited by ANZ

W zabytkowym Parku Ulricha w okolicy Wola Parku otwarto nową restaurację. W zrewitalizowanym pałacyku swoje miejsce znalazła Willa Ogrodników, nowy koncept kulinarny właścicieli restauracji Stacji Grochów.

Rynek mieszkaniowy

Polska Konwiktorska w sprzedaży

schedule 15 marca 2024
Opr./edited by JC

Mostostal rozpoczyna sprzedaż projektu Konwiktorska Residence. Inwestycja powstanie na warszawskim Śródmieściu.

Infrastruktura

Polska Remonty blisko morza

schedule 15 marca 2024
Opr./edited by JC

Dworce kolejowe w powiecie puckim, w Mrzezinie i Swarzewie, zostaną poddane modernizacji. Projekty są częścią Programu Inwestycji Dworcowych, w ramach którego w woj. pomorskim PKP przebudowały m.in. obiekty w Gdańsku czy Tczewie.

Rynek inwestycyjny i finansowy

Polska Orlen kupił farmę Szybowice

schedule 15 marca 2024
Opr./edited by MR

Onde sprzedało na rzecz Energa Green Development z grupy Orlen udziały w spółce celowej, do której należy 37,4-megawatowa elektrownia wiatrowa Szybowice. Energa Green Development zleciła jednocześnie Onde wykonanie robót budowlanych i elektrycznych za około 105 mln zł. 

Najnowsze w Infrastruktura

schedule 15 marca 2024

Remonty blisko morza

Dworce kolejowe w powiecie puckim, w Mrzezinie i Swarzewie, zostaną poddane modernizacji. Projekty są częścią Programu Inwestycji Dworcowych, w ramach którego w woj. pomorskim PKP przebudowały m.in. obiekty w Gdańsku czy Tczewie.

schedule 15 marca 2024

Bliżej czwartej linii warszawskiego metra

Warszawska Rada Miasta przeznaczyła 56 mln zł za prace przedprojektowe IV linii metra. Trasa będzie mieć 26 km i 23 stacje, połączy Tarchomin z Wilanowem.

schedule 12 marca 2024

Kolejowy remont w Oleśnicy

Dworzec kolejowy w Oleśnicy (woj. dolnośląskie) zostanie poddany renowacji. Rozpoczęcie prac zaplanowano na październik 2024 roku, a koszt inwestycji szacowany jest na 54,8 mln zł.

schedule 11 marca 2024

Obwodnica Głogowa coraz bliżej

GDDKiA wyłoniła najkorzystniejszą ofertę w przetargu na na projekt i budowę obwodnicy Głogowa w ciągu drogi krajowej nr 12. Przy braku odwołań od rozstrzygnięcia, podpisanie umowy z wykonawcą planowane jest na przełom marca i kwietnia 2024.

schedule 11 marca 2024

Słoneczny gigant w Estonii

Sunly i Metsagrupp wybudują park solarny o mocy 244 MW. Inwestycja w estońskiej miejscowości Risti będzie największym jak dotąd tego typu projektem w regionie bałtyckim. Inwestycja jest I etapem większego projektu energetycznego, w którym ma również powstać farma wiatrowa.

schedule 05 marca 2024

Wybudują most nad Bugiem

Most nad Bugiem, łączący Granne w powiecie siemiatyckim z miejscowością Krzemień Wieś w powiecie sokołowskim, wybuduje firma Domost. Przeprawa ma powstać w ciągu dwóch lat. Koszt inwestycji to ponad 101 mln zł.

schedule 20 lutego 2024

Tramwaj pojedzie w tunelu

Konsorcjum ZUE i Fabe Polska podpisało umowę na budowę trasy tramwajowej w Warszawie na odcinku od Dworca Zachodniego do węzła z ul. Grójecką. Zamawiającym są Tramwaje Warszawskie. Wartość kontraktu to 294,8 mln zł netto, a termin realizacji ustalono na 26 miesięcy.

schedule 16 lutego 2024

Rekordowa estakada na Podkarpaciu

Na trasie Babica-Jawornik (woj. podkarpackie) trwa budowa estakady ES-26. To najwyższa tego typu konstrukcja powstająca obecnie w Polsce.

schedule 15 lutego 2024

Odjazd z Łowicza

Dworzec Łowicz Główny został otwarty dla pasażerów po przebudowie. Prace remontowe na terenie obiektu trwały ponad dwa lata.

schedule 12 lutego 2024

Można się przesiadać w Rzeszowie

Budimex zakończył realizację kontraktu na budowę parkingu podziemnego wraz z przebudową układu komunikacyjnego Rzeszowskiego Centrum Komunikacyjnego. Wartość realizacji wykonanej w formule „projektuj i buduj” to blisko 66 mln zł brutto.

schedule 12 lutego 2024

Mają pieniądze na fotowoltaikę

Firma Sunly, deweloper i producent energii elektrycznej działający w krajach bałtyckich i w Polsce, pozyskała od mBanku 65,9 mln euro finansowania na rozwój parków fotowoltaicznych o łącznej mocy 98 MW.

schedule 12 lutego 2024

Bliżej trzeciej linii metra

Ofertę na zaprojektowanie trzeciej linii warszawskiego metra złożyło konsorcjum firm ILF Consulting Engineers Polska i Metroprojekt. Kwota złożonej oferty wynosi około 78 mln zł brutto.

schedule 02 lutego 2024

Pociąg do Lubuskiego

Prace remontowe na dworcach kolejowych w Nowinach Wielkich i Babimoście dobiegły końca. Oba projekty zrealizowano w ramach Programu Inwestycji Dworcowych z dofinansowaniem ze środków unijnych z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko.

schedule 01 lutego 2024

Więcej mocy w Rumunii

Photon Energy oddaje do użytku 10. elektrownię fotowoltaiczną w Rumunii. Najnowszy obiekt o mocy zainstalowanej 3,8 MWp zlokalizowany jest w miejscowości Bocșa w okręgu Caraș-Severin.

schedule 31 stycznia 2024

Better Energy rusza na południe

Spółka Better Energy przyłączyła do sieci swoją najnowszą inwestycję w Krapkowicach. Zlokalizowana w woj. opolskim farma fotowoltaiczna o mocy 28 MW jest pierwszą instalacją firmy na południu Polski.

schedule 30 stycznia 2024

Panele pod Budapesztem

Photon New Energy Alfa zawarła 20-letnią umowę typu on-site PPA ze spółką Forvia Clayton Hungary. W ramach kontraktu powstanie elektrownia fotowoltaiczna o mocy około 630 kWp.

schedule 19 stycznia 2024

Odjazd w Szymankowie

Dworzec kolejowy w Szymankowie (woj. pomorskie) został przebudowany. Remont odbył się w ramach Programu Inwestycji Dworcowych na lata 2016-2023 z dofinansowaniem ze środków unijnych z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko.

schedule 19 stycznia 2024

Morska farma startuje na lądzie

PGE Polska Grupa Energetyczna i Ørsted wybrały generalnego wykonawcę przyłącza lądowego dla projektu Baltica2. Partnerzy podpisali umowę z firmą GE Vernova, którą w Polsce reprezentuje spółka GEPower, oraz z GK Polimex Mostostal.

schedule 17 stycznia 2024

Wydrążą tunel pod Łodzią

Spółka CPK otrzymała kolejne pozwolenie na budowę dotyczące tunelu dalekobieżnego w Łodzi. Decyzja dotyczy drążenia pod centrum miasta ponad czterokilometrowego odcinka dla Kolei Dużych Prędkości.

schedule 16 stycznia 2024

Lublin ma nowy dworzec

W Lublinie otwarto nowy dworzec PKS. Parterowy obiekt znajduje się przy ul. Dworcowej i jest częścią Dworca Metropolitalnego.

Wydanie 3 (286) marzec 2024

Ostatnie komentarze

Kategorie