Rynek budowlany wciska hamulec

Przychody 40 największych grup budowlanych w Polsce wyniosą w 2022 roku blisko 70 mld zł. Po trzech latach stabilizacji, w 2021 łączne przychody 40 największych podmiotów budowlanych działających w Polsce wzrosły w ujęciu nominalnym o 16 proc. do poziomu 56 mld zł, co w dużej mierze było rezultatem ogólnego wzrostu kosztów budowy. Z tego samego powodu 2022 zakończy się najwyższym od ponad dekady nominalnym wzrostem przychodów firm wykonawczych (około 23 proc.). Lata 2023-2024 będą już jednak dla wykonawców okresem pełnym wyzwań, głównie za sprawą stagnacji posiadanego portfela zamówień, który aktualnie notuje kilkunastoprocentowy spadek w ujęciu realnym.

Jak wynika z najnowszego raportu firmy badawczej Spectis, zatytułowanego „Firmy budowlane w Polsce 2022-2027”, łączne przychody 40 wiodących grup budowlanych w 2021 wyniosły 56 mld zł, co stanowiło blisko 30 proc. przychodów całego sektora średnich i dużych firm budowlanych, czyli podmiotów zatrudniających powyżej dziewięcioro pracowników. Z uwagi na wysoki poziom inflacji w budownictwie, w 2022 firmy odnotują nominalny wzrost przychodów o około 23 proc., do rekordowego poziomu 69 mld zł. Polski rynek budowlany pozostaje bardzo rozdrobniony, z wolno postępującą konsolidacją. Udział rynkowego lidera (grupy Budimex) w przychodach wszystkich firm budowlanych zatrudniających powyżej dziewięcioro pracowników wyniósł w 2021 roku 4,1 proc. Z kolei pięć największych grup budowlanych odpowiada za 11,5 proc. przychodów tego typu firm budowlanych, a udział 10 czołowych podmiotów to nieco ponad 16 proc.

Z przeprowadzonej przez Spectis analizy bieżących kontraktów największych wykonawców wynika, że w projekty o najwyższej wartości zaangażowane są obecnie grupy: Budimex, Porr, Intercor, Mirbud, Strabag, Mostostal Warszawa, Polimex-Mostostal, Polaqua i Gulermak, głównie za sprawą dużych kontraktów drogowych, kolejowych i energetycznych. Wśród firm specjalizujących się w budownictwie niemieszkaniowym największą wartość kontraktów realizują: Budimex, Skanska, Porr i Warbud, a także Atlas Ward, Unibep, Mirbud i Erbud. Z kolei w obszarze budownictwa mieszkaniowego wiodącymi wykonawcami są obecnie grupy: Unibep i Erbud. Podczas gdy w latach 2019-2020 wejście na listę 40 największych grup budowlanych zapewniało odnotowanie przychodów na poziomie przekraczającym 400 mln zł, o tyle wg przychodów za 2021 rok próg wejścia na listę wynosił już ponad 500 mln zł. Natomiast aby dostać się na szeroką listę 250 największych firm budowlanych, należało osiągnąć w 2021 przychody powyżej 120 mln zł.

Rok 2022 przyniósł firmom wykonawczym sporo negatywnych niespodzianek (m.in. zawieszenie w segmencie dużych zamówień publicznych, w dużej mierze z powodu braku środków z KPO, dotkliwy wzrost inflacji czy znaczące pogorszenie się sytuacji na rynku mieszkaniowym). W obliczu widocznego hamowania rynku budowlanego, część wykonawców już zmodyfikowała swoje strategie. Na rosnące prawdopodobieństwo tego, że firmy wykonawcze będą zmuszone do rewizji założeń i trudnych decyzji wskazują przedstawiciele m.in. takich firm jak Porr czy Gulermak. Wielu wykonawców deklaruje póki co ostrożne podejście do ofertowania oraz koncentrację na dywersyfikacji, zarówno branżowej, jak i geograficznej. Jeśli chodzi o sektor kubaturowy, na brak zleceń nadal nie narzekają wykonawcy specjalizujący się w realizacji obiektów magazynowych czy logistycznych. Segmentem, którego potencjał także wzrósł w ostatnim czasie w związku z sytuacją geopolityczną, są obiekty wojskowe. Zlecenia tego rodzaju mają w swoich portfelach już m.in. firmy: Budimex, Warbud, Mirbud, Erbud czy Unibep.

W sektorze inżynieryjnym natomiast kompetencje w nowych obszarach budują tacy wykonawcy jak np.: Torpol, który rozwija się w budowie specjalistycznych urządzeń, automatyki gazowej i paliwowej (w ramach spółki Torpol Oil & Gas), Unibep, rozwijający swoją działalność w segmencie energetyczno-przemysłowym czy Mota-Engil Central Europe, pracująca nad rozwojem Departamentu Robót Elektromechanicznych. Wśród firm wykonawczych stawiających coraz mocniej na udział w transformacji energetycznej należy ponadto wspomnieć: Budimex, który sukcesywnie rozwija działalność w branży OZE, zwłaszcza jeśli chodzi o energetykę wiatrową, oraz Erbud, który w czasie spowolnienia w budownictwie kubaturowym także zamierza aktywnie działać w segmencie OZE, na razie głównie na rynkach zagranicznych. Nad powiększaniem swojej obecności za granicą pracują również firmy: Mostostal Warszawa, Budimex oraz ZUE.