Rekordy w biurach
Biura i projekty wielofunkcyjneBlisko 693 tys. mkw. przypadło na główne miasta poza Warszawą. Przyczyniły się do tego m.in. wyniki z Krakowa, gdzie firmy wynajęły 267 tys. mkw. powierzchni. Eksperci JLL zwracają też uwagę na ponad dwukrotny wzrost popytu w Katowicach w porównaniu z 2018 rokiem, co skłoniło deweloperów do realizacji nowych projektów w mieście. – Do największych transakcji 2019 roku na rynkach poza Warszawą należały: przednajem UBS na 19, 3 tys. mkw. w Fabryczna Office Park, odnowienie Motorola Solutions Systems Polska na ponad 17 tys. mkw. w Green Office oraz przednajem Sabre na 16 tys. mkw. w Tischnera Office. Wszystkie trzy umowy zawarto w Krakowie.
– Ciekawym zjawiskiem jest również zmiana struktury popytu. Podobnie jak w Warszawie, również na rynkach regionalnych rośnie liczba przednajmów. W ubiegłym roku udział w łącznym zapotrzebowaniu na biura zwiększył się o 70 proc. rok do roku i w 2019 wyniósł łącznie 213 tys. mkw. Stanowi to około jedną trzecią całkowitego popytu – komentuje Karol Patynowski, dyrektor ds. rynków regionalnych, JLL
Z podsumowania JLL wynika także, że największe umowy najmu w Polsce podpisano w stolicy. Dotyczyły one takich firm jak mBank (45, 6 tys. mkw., Mennica Legacy Tower), Orange Polska (44, 8 tys. mkw. w Miasteczku Orange) oraz T-Mobile (27, 4 tys. mkw. w Marynarskiej 12). – Z kolei operatorzy biur elastycznych wynajęli w 2019 roku ponad 28 tys. mkw. powierzchni w największych miastach poza Warszawą, co stanowi 20 proc. wzrost rok do roku. Rosnące zaufanie w stosunku do tego segmentu rynku biurowego odzwierciedla umowa węgierskiego New Work w Hi Piotrkowska, będąca jednocześnie największą transakcją najmu minionego roku na łódzkim rynku – informuje Adam Lis, doradca ds. elastycznych rozwiązań biurowych, JLL
Według JLL ciekawą umową była także decyzja Spaces o wejściu na rynek katowicki i wynajmie historycznej siedziby Związku Powstańców Śląskich. Duży popyt skutkuje również większą aktywnością deweloperów. W 2019 roku do użytku oddano ponad 60 projektów poza Warszawą o łącznej powierzchni 547 tys. mkw. – Na koniec 2019 roku całkowite zasoby biurowe w Polsce przekroczyły 11 mln mkw., z czego 5,61 mkw. przypadło na regiony, a 5,59 mkw. na Warszawę. Oznacza to, że po raz pierwszy w historii rynku podaż na głównych rynkach regionalnych przewyższyła warszawskie zasoby. Świadczy to o zróżnicowanym rozwoju sektora biur w Polsce i jego rosnącej dojrzałości – dodaje Łukasz Dziedzic, starszy analityk. JLL
Największymi oddanymi w ubiegłym roku inwestycjami poza Warszawą był, m.in. drugi etap projektu Business Garden we Wrocławiu i Poznaniu, Alchemia IV - Neon w Trójmieście, Tischnera Office i V.Offices w Krakowie oraz Brama Miasta B w Łodzi.
Z danych JLL wynika ponadto, że łącznie zasoby biurowe w całym kraju urosły w ubiegłym roku o 710 tys. mkw., z czego 547 tys. mkw. na rynkach regionalnych. – Aktualnie poza Warszawą w budowie pozostaje 800 tys. mkw. powierzchni biurowej. Najbardziej aktywni są deweloperzy w Krakowie, Katowicach i Trójmieście. Z kolei tempo wzrostu stolicy Górnego Śląska przewyższa większe od niego rynki, co wynika z popytu w 2019 roku. Przykładem jest m.in. TDJ Estate, który rozpoczął budowę wieży .KTW II, Echo Investment rozwija kampus Face2Face, a TriGranit uruchomił realizację budynku Silesia for Business – komentuje Łukasz Dziedzic, starszy analityk. JLL
JLL podaje także, że średni poziom pustostanów w Polsce wynosi 8,7 proc. W Warszawie 7,8 proc. istniejących zasobów biurowych pozostaje do wynajęcia. Poza nią, najniższą powierzchnię niewynajętą ma Trójmiasto (4,9 proc.). Z kolei we Wrocławiu jest to 12,5 proc. Największe spadki powierzchni niewynajętej odnotowano w Lublinie (6,2 p.p. rdr) i Katowicach (3,2 p.p. rdr).
W związku z rosnącymi kosztami budowy wzrosły czynsze na niektórych rynkach biurowych w Polsce. W ubiegłym roku zmiany miesięcznych stawek najwyższego czynszu bazowego odnotowano w: Krakowie (obecnie 13,5-15,5 euro za mkw. , w Trójmieście (13-14,5 euro za mkw.), w Łodzi (12-14 euro za mkw.), w Katowicach (13,6-14,5 za mkw.), w Poznaniu (13,6-15 euro za mkw.) i we Wrocławiu (13,5-14,8 euro za mkw.). Obecnie najwyższe czynsze transakcyjne ma Kraków. Z kolei, w centrum Warszawy czynsze dla najlepszych nieruchomości wynoszą od 18 do 24 euro za mkw. miesięcznie, a poza nim od 11 do 16 euro.
Inwestycje wojskowe skorzystają na cyfryzacji w budowlance
Inwestycje wojskowe skorzystają na cyfryzacji w budowlance
Multiconsult Polska
Cyfryzacja w branży budowlanej, zwłaszcza w kontekście rosnących inwestycji wojskowych, stanowi istotny element transformacji tego sektora. Tradycyjnie opierająca się na manualnych ...
Inwestycje mieszkaniowe bez miejsc parkingowych?
Inwestycje mieszkaniowe bez miejsc parkingowych?
Kancelaria Radców Prawnych K&L Legal Granat i Wspólnicy Sp.k.
W ostatnich dniach w Internecie wrze dyskusja w związku z zapowiedzią likwidacji minimalnej liczby miejsc parkingowych przy nowych realizacjach deweloperskich. Czy faktycznie mamy ...
Czy kryzys na rynku nieruchomości komercyjnych uderzy w banki w Polsce?
Czy kryzys na rynku nieruchomości komercyjnych uderzy w banki w Polsce?
Wolf Theiss
Prezes Deutsche Banku, Christian Sewing spodziewa się w tym roku się kontynuacji kryzysu rynku nieruchomości komercyjnych. W USA Moody's obniżył rating regionalnego New York Commun ...