Polska Dostęp do hipotek odrobinę łatwiejszy

Kredyty są dziś najtańsze w historii – w czerwcu nowe kredyty mieszkaniowe sprzedawane były przy oprocentowaniu na poziomie 3,3 proc. w skali roku. Warto przypomnieć, że jeszcze przed epidemią podobne było oprocentowanie lokat bankowych, a kredyty – nawet mieszkaniowe – były o 1/3 droższe. Trudno się wiec dziwić, że chętnych na hipoteki nie brakuje.

Z danych BIK wynika, że w lipcu popyt na mieszkaniowe długi był prawie tak wysoki jak w analogicznym okresie przed rokiem. Na takie kredyty mogą jednak liczyć tylko klienci najmniej ryzykowni z punktu widzenia banków, a więc tacy posiadający umowę o pracę, przyzwoite dochody i wysoki wkład własny (najlepiej co najmniej 20-30 proc.). Przez ostatnich kilka miesięcy banki wyraźnie zaostrzyły bowiem kryteria udzielania kredytów. Jeszcze na początku roku możliwe było zaciągnięcie kredytu mieszkaniowego zarabiając na tzw. śmieciówce, działając w ramach samozatrudnienia czy posiadając 10-proc. wkład własny. Dziś taki miks, to niemal gwarantowana decyzja negatywna – zapewnia Bartosz Turek, główny analityk HRE Investments.

Banki obiecują, że będzie lepiej

Szczególnie dla osób młodych dostęp do kredytów mieszkaniowych jest dziś bardzo trudny lub niemożliwy. Niewielkim pocieszeniem może być tu deklarowane przez banki złagodzenie kryteriów polityki kredytowej. Te płyną z ankiet przeprowadzonych przez bank centralny. A jak to wygląda w praktyce?

Póki co mamy tu do czynienia z niemal niezauważalnymi zmianami – np. drobną liberalizacją zasad przy udzielaniu kredytów z niskim wkładem własnym czy akceptowanie dochodów przynajmniej z części jednoosobowych firm (szczególnie tych, których działalność w ostatnim czasie nie ucierpiała) – uważa Bartosz Turek.

Odsetki w dół, zdolność w górę

Z drugiej strony ci, którzy spełniają wymagania stawiane przez banki, mogą korzystać z najtańszych kredytów w historii. To sprzyja nie tylko niskim ratom kredytu, ale też pozytywnie wpływa na szacowaną przez banki zdolność kredytową. Z ankiety przeprowadzonej przez HRE Investments wynika bowiem, że modelowa trzyosobowa rodzina, w której oboje rodzice pracują przynosząc do domu po średniej krajowej, mogą pożyczyć na mieszkanie 704 tys. złotych w ramach 30-letniego kredytu. To co prawda o 11 tysięcy mniej niż lipcu, ale też o 87 tysięcy więcej niż przed rokiem.

Skłonność do udzielenia najwyższego kredytu w aktualnej rundzie ankiet zadeklarowały BOŚ Bank (w ramach oferty specjalnej), BNP Paribas i Pekao. Najmniej nasza modelowa rodzina pożyczyłaby za to w Millennium i PKO.

Zdolność kredytowa 3-os. rodziny z dochodem 7608 zł netto

Nazwa Banku

Maksymalna zdolność kredytowa

RRSO zaproponowanego kredytu

Maksymalna część ceny mieszkania, którą bank może kredytować

BOŚ Bank

796 633 zł

1,97%

70%

BNP Paribas

794 557 zł

2,69%

80%

Bank Pekao

771 300 zł

3,39%

85%

Credit Agricole

731 515 zł

2,98%

90%

Santander

704 516 zł

3,02%

90%

Alior Bank S.A.

687 761 zł

3,69%

90%

PKO Bank Hipoteczny

617 000 zł

3,05%

80%

PKO Bank Polski

617 000 zł

3,05%

80%

Bank Millennium

520 000 zł

2,73%

90%

Przypadek: Małżeństwo z jednym dzieckiem. Obie dorosłe osoby pracują od 3 lat na pełen etat na umowie na czas nieokreślony. Dochód rodziny na poziomie 7608 zł netto miesięcznie. Modelowy kredytobiorca mieszka w mieście o 300 tys. mieszkańców i ma pozytywną historię kredytową. Na ten moment rodzina spłaciła wszystkie kredyty, nie posiada kart kredytowych czy limitów w kontach. Rodzina posiada samochód wart 15 tys. zł. Przeciętne deklarowane miesięczne koszty utrzymania na poziomie 2 tys. zł miesięcznie. Jeśli będzie miało to wpływ na wynik kalkulacji, rodzina skłonna jest skorzystać z dwóch produktów - rachunku ROR z przelewem wynagrodzenia i karty płatniczej lub kredytowej. Kredytobiorca woli unikać ubezpieczeń typu: od utraty pracy, na życie itp. Raty równe.

Opracowanie HRE Investments na podstawie danych przesłanych przez banki (ankieta wysłana 11 lipca 2020 r.)

Oczywiście, tak jak wcześniej podkreślono, wysokie wyniki to pokłosie niskiego oprocentowania kredytów, a to znowu wprost wynika z cięć stóp procentowych przez Radę Polityki Pieniężnej. Spora część kredytobiorców nie jest jednak w stanie cieszyć się z dobrodziejstw wysokiej zdolności kredytowej, bo banki podniosły wymagania odnośnie stabilności źródeł dochodów czy wysokości wkładu własnego – wskazuje ekspert HRE Investments,

Ponadto w badanym przez HRE przykładzie wzięto pod uwagę rodzinę o rzadko spotykanej sytuacji – taką, która nie ma innych zobowiązań finansowych, a przy tym zdążyła już zbudować sobie pozytywną dolność kredytową. Gdyby tego było mało, założono, że oboje rodzice mają pracę, a ich pensje zostały oszacowane na podstawie danych GUS za okres od lipca 2019 do czerwca 2020 roku.

To oznacza, że ostatnie gorsze dane z rynku pracy wciąż nikną w otoczeniu dobrych danych sprzed epidemii. I tu od razu jeszcze jedna ważna uwaga metodologiczna – dane GUS pomijają umowy o dzieło czy zlecenie, ale też pensje w małych firmach i administracji publicznej. W sumie oznacza to, że urzędowa średnia jest trochę zawyżona – wyjaśnia Bartosz Turek, główny analityk HRE Investments.

Gdyby spróbować to zniwelować poprzez obniżenie średniej krajowej o 20 proc., to i tak wciąż mielibyśmy do czynienia z całkiem solidną zdolnością kredytową. Nasza rodzina mogłaby bowiem pożyczyć na mieszkanie w ramach 30-letniego kredytu kwotę 490 tys. zł – wynika z danych zebranych przez HRE Investments.