Zakup mieszkania w Warszawie coraz mniej dostępny. Idziemy w kierunku najmu

Sektor PRS powstał jako samodzielna klasa aktywów na dojrzałych europejskich rynkach wiele lat temu. Europa Środkowo-Wschodnia opierała się temu trendowi ze względu na duże przywiązanie ludzi do własności. Teraz to się zmienia. Ceny mieszkań poszybowały w górę, a warunki ekonomiczne nie zachęcają do zakupu. Warszawa, podobnie jak Praga i Bratysława, znajdują się w pierwszej piątce najmniej dostępnych miast europejskich pod względem zakupu nieruchomości. To skłania do korzystania z najmu, w czym deweloperzy dostrzegają szasnę.
Pandemia w znaczący sposób wpłynęła na sektor nieruchomości, potęgując i przyspieszając wiele zmian. Już w 2021 roku wolumeny inwestycyjne w regionie EMEA zamiast płynąć do biur, zostały skierowane w stronę magazynów i mieszkań. Wzrost w tych sektorach wyniósł odpowiednio 137 proc. i 152 proc. Rok 2021 był najlepszy w historii, a całkowity obrót inwestycjami mieszkaniowymi wyniósł 109 mld euro, czyli dwukrotnie więcej niż średnia z poprzednich pięciu lat. Pomimo narastających wyzwań politycznych, gospodarczych i finansowych od początku 2022 roku, aktywność inwestycyjna w sektorze mieszkaniowym trzyma się świetnie. W I półroczu 2022 roku zainwestowano około 32 mld euro w całym regionie EMEA, czyli o 7 proc. mniej niż w tym samym okresie ubiegłego roku, ale o 8 proc. więcej niż wynosi średnia pięcioletnia.
Rozwój PRS w Europie Środkowo-Wschodniej
Rynek inwestycji w nieruchomości mieszkaniowe w ciągu ostatnich pięciu lat mocno się rozrósł, ale pozostał ograniczony geograficznie. Niemcy odpowiadały za jedną trzecią całkowitego wolumenu inwestycji, a ich udział stale wzrastał. Kraje skandynawskie przyciągnęły około jedną piątą wolumenu, a Wielka Brytania znalazła się na trzecim miejscu z 14 proc. udziałem. Warto odnotować mocną pozycję Madrytu i Barcelony, bo te miasta stanowią przykład tego, jak szybko sektor PRS może pojawić się na rynkach niebędących kluczowymi. To dobry punkt odniesienia dla stolic Europy Środkowo-Wschodniej.
Aktualnie Europa Środkowo-Wschodnia ma 1 proc. udziału w wolumenie inwestycji mieszkaniowych w Europie, z około 1,8 mld euro inwestycji mieszkaniowych zrealizowanych w latach 2017-2021. Wartość ta została zwiększona dzięki jednej transakcji portfelowej w Czechach w 2020 roku o wartości aż 1,3 mld euro. Wyłączając tę transakcję, średnia wielkość transakcji pozostaje w przedziale 20 mln euro, a całkowity obrót to około 105 mln euro rocznie. Widać jednak spory wzrost rok do roku na pięciu głównych rynkach, czyli w Czechach, Polsce, Rumunii, Słowacji oraz Węgrzech. Ogólny wolumen inwestycyjny zwiększył się w tych krajach o 36 proc. rok do roku w pierwszej połowie 2022 roku, a wolumen inwestycji mieszkaniowych dotrzymał kroku i osiągnął około 130 mln euro, czyli o 38 proc. więcej rok do roku. Na razie ta liczba pozostaje niska, ale pokazuje tendencję wzrostową.
Analizując poszczególne kraje, największy udział w całkowitym wolumenie inwestycji w sektorze mają Czechy ze względu na transakcję portfelową z 2020 roku. Bez niej Polska i Czechy mają mniej więcej równy udział i odpowiadają za około 94 proc. całego rynku od 2016 roku. Na Rumunię przypada 5 proc., Słowację 1 proc., natomiast na Węgrzech nie zarejestrowano do tej pory żadnej aktywności. Duża różnica między wolumenami koresponduje ze względną dojrzałością sektora: Polska i Czechy wyprzedzają inne kraje regionu pod względem wolumenu inwestycji w PRS, bo coraz więcej deweloperów uznaje budownictwo na wynajem za realną alternatywę dla budownictwa na sprzedaż.
PKB na mieszkańca a własność mieszkań
Rynek najmu mieszkań rozwijał się wraz z rozwojem gospodarczym na głównych rynkach europejskich i istnieje wyraźna odwrotna korelacja pomiędzy poziomem PKB na mieszkańca a wskaźnikiem własności mieszkań. Im wyższy poziom PKB w danym kraju, tym większą rolę odgrywa rynek najmu. Ekonomiczne podstawy tej korelacji są proste: nieruchomości zawsze służyły jako bezpieczne aktywa, a rynek deweloperski nigdy nie zdołał nadążyć za rosnącym apetytem kapitału inwestycyjnego. Potęgowała to kompresja stóp procentowych i obniżanie kosztów finansowych, co przerywały jedynie okresy kryzysów gospodarczych.
Akumulacja bogactwa doprowadziła do wysokich cen mieszkań – w perspektywie na prawie wszystkich rynkach. Wysokie ceny nieruchomości stwarzają duże możliwości dla deweloperów i inwestorów, ale także skutkują spadającą dostępnością dla klienta indywidualnego. To promuje rynek najmu, którego znaczenie w Europie Środkowo-Wschodniej rośnie. Nadal jednak własność króluje i jej wskaźnik w 2020 roku wyniósł 96 proc. w Rumunii, 92 proc. na Słowacji, 91 proc. na Węgrzech, 86 proc. w Polsce i 79 proc. w Czechach. Dla porównania w Niemczech to tylko 51 proc. To się będzie jednak zmieniało. Obecnie Czechy, Polska, Rumunia, Słowacja oraz Węgry mają średni poziom PKB około 32,9 tys. euro na mieszkańca. W miastach Europy Zachodniej ta średnia wartość wynosi 68,3 tys. euro na mieszkańca. Przewiduje się, że wzrost gospodarczy będzie kontynuowany, a poziom PKB na mieszkańca wzrośnie do końca obecnej dekady o 45 proc. w Bukareszcie, 35-40 proc. w Budapeszcie i Warszawie oraz 25 proc. w Bratysławie i Pradze. To oznacza, że w ciągu najbliższych kilku lat stolice Europy Środkowo-Wschodniej osiągną poziom gospodarczy dzisiejszego Berlina czy Wiednia. To wpłynie na podstawy rynku mieszkaniowego w podobny sposób, jak miało to miejsce w miastach Europy Zachodniej. Zwłaszcza, że już teraz dostępność mieszkań w Europie Środkowo-Wschodniej jest słaba.
Według Eurostatu średnia UE w 2021 roku mówiła o tym, że potrzeba 12,3 lat średniego dochodu, żeby kupić mieszkanie o powierzchni 75 mkw. Ten sam wskaźnik wynosił 14,5 w Bukareszcie, 16,2 w Budapeszcie, 19,4 w Warszawie, 23,1 w Bratysławie i aż 24,5 w Pradze. Z tymi wskaźnikami Praga jest najmniej przystępnym miastem w całej UE dla osób kupujących pierwsze mieszkanie, Bratysława zajmuje trzecie miejsce, a Warszawa czwarte.
Rola property managera w budowie i utrzymaniu wartości nieruchomości komercyjnych
Rola property managera w budowie i utrzymaniu wartości nieruchomości komercyjnych
Nieruchomość komercyjna to złożony ekosystem, na który wpływ wywiera wiele czynników wewnętrznych i zewnętrznych. Sam budynek silnie oddziałuje na otoczenie, determinując m.in. prz ...
Ceres Management Services
Prognozowanie globalnych przepływów kapitałowych
Prognozowanie globalnych przepływów kapitałowych
Opracowany przez specjalistów Knight Frank model Capital Gravity stanowi podstawę badań i analiz służących opracowaniu wydawanego co roku raportu Active Capital. W tym roku, po raz ...
Knight Frank
Produkcja prześcignęła e-commerce
Produkcja prześcignęła e-commerce
Miniony rok na rynku magazynowym był bardzo podobny do 2021 roku. Wybudowano i wynajęto podobną ilość powierzchni. Zmianie uległy sektory napędzające rozwój magazynów. Zamiast e-co ...
CBRE
Wzmocnienie łańcuchów nowym wyzwaniem dla firm
Wzmocnienie łańcuchów nowym wyzwaniem dla firm
Pandemiczne zawirowania, w tym polityka „zero covid” w Chinach, wpływ zmian klimatu, spadek stawek frachtu morskiego z Chin oraz poprawa dostępności komponentów do prod ...
CBRE
Inwestorzy odżyją na wiosnę
Inwestorzy odżyją na wiosnę
Sytuacja na polskim rynku inwestycji w nieruchomości komercyjne jest mocno związana z tym, co dzieje się globalnie. Pierwszy szok spowodowany wojną w Ukrainie już minął, choć podob ...
CBRE
Co w e-commerce piszczy
Co w e-commerce piszczy
W najnowszym raporcie „Europe’s Last Mile. European Logistics Report 2022”, analitycy wymieniają najważniejsze wnioski wynikających z analizy europejskiego rynku, ...
Knight Frank
W 2022 roku Polacy wrócili na zakupy i wydają więcej niż przed pandemią
W 2022 roku Polacy wrócili na zakupy i wydają więcej niż przed pandemią
Początek 2022 roku upłynął w sektorze handlowym pod znakiem Covid-19. Jednak już w kolejnych miesiącach widać było wyniki wyższe niż w 2019 roku i to pomimo wojny oraz inflacji. Kl ...
CBRE
Zmieniają się strategie deweloperów. To szansa dla kupujących i sprzedających grunty
Zmieniają się strategie deweloperów. To szansa dla kupujących i sprzedających grunty
Rynek budowlany spowolnił, zmianom uległy również strategie deweloperów dotyczące zakupu gruntów. Część z nich wciąż inwestuje, ale głównie w największych miastach i centralnych lo ...
CBRE
W 2022 roku to mieszkania były najbliżej ochrony oszczędności przed inflacją
W 2022 roku to mieszkania były najbliżej ochrony oszczędności przed inflacją
Jeszcze w III kwartale 2022 roku ceny nieruchomości rosły tak wyraźnie, że właściciele mieszkań na wynajem mogli realnie zarobić. Na dane zamykające cały ubiegły rok wciąż czekamy. ...
HRE Investments
Pięć trendów w inwestycjach w 2023
Pięć trendów w inwestycjach w 2023
Upraszczanie łańcuchów dostaw, odpowiedzialność środowiskowa, rosnąca rola kalkulowania ryzyka – to z jedne z najważniejszych trendów w inwestowaniu, które w 2023 roku będą o ...
RRJ Group
Rynek biurowy - podsumowanie i perspektywy
Rynek biurowy - podsumowanie i perspektywy
Rok 2022 na polskim rynku biurowym upłynął pod znakiem działań podejmowanych w celu złagodzenia skutków wywołanych przez wojnę w Ukrainie oraz wysokich kosztów budowy i aranżacji b ...
Newmark Polska
Dobry rok dla retailu
Dobry rok dla retailu
Mijający rok z całą pewnością dołożył zmartwień inwestorom i zarządcom centrów handlowych. Część inwestycji została zarzucona lub zamrożona na lepsze czasy. Znaczna część jednak je ...
Gemini Holding