Pozbyć się knota

„To bubel prawniczy, który może poważnie ranić branżę centrów handlowych. Ma same wady – począwszy od niezgodności z konstytucją i prawem unijnym, poprzez negatywny wpływ na działalność deweloperów, sieci handlowych i całej gospodarki.” O nowej ustawie o wielko­powierzchniowych obiektach handlowych rozmawiamy z Piotrem Szafarzem, radcą prawnym Polskiej Rady Centrów Handlowych

z Ewa Andrzejewska, „Eurobuild Poland”: – Godzina zero zbliża się nieubłaganie. Już 18. września wchodzi w życie nowa ustawa o wielkopowierzchniowych obiektach handlowych podpisana 10 lipca przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego. Co w takiej sytuacji zamierza zrobić Polska Rada Centrów Handlowych?

Piotr Szafarz, Polska Rada Centrów Handlowych (PRCH): – Będziemy starali się doprowadzić do zaskarżenia ustawy w Trybunale Konstytucyjnym. Jednak by to uczynić, wymagany jest wniosek podpisany przez 50 posłów lub 30 senatorów. Taka inicjatywa może także wyjść od prezesa Rady Ministrów oraz rzecznika praw obywatelskich. Jest także teoretyczna możliwość występowania poprzez organizacje pracodawców, ale wydaje się, że Trybunał w dość zawężony sposób traktuje taką możliwość. Mamy jednak nadzieję, że przynajmniej jedna z tych organizacji podejmie inicjatywę. My ją poprzemy chociażby poprzez złożenie amicus curiae, czyli stanowiska organizacji, która nie jest stroną postępowania, ale dysponuje wiedzą na dany temat i jest w stanie pomóc sądowi w podjęciu decyzji.

z To są działania na rynku polskim, a jakie kroki można wykonać na ścieżce unijnej?

– Polska Rada Centrów Handlowych wspólnie z innymi organizacjami rozpoczyna formalną procedurę w Komisji Europejskiej. W ciągu najbliższych tygodni złożymy skargę przeciwko ustawie. Na szczęście Komisja Europejska nie potrzebuje formalnej notyfikacji od specjalnej instytucji, by się zająć daną sprawą. Zresztą mamy już pierwsze sygnały z KE, że możemy liczyć na jej interwencję.

z Te działania wymagają czasu, a ten jest niezwykle cenny zwłaszcza w przypadku inwestycji, które są w toku.

– To prawda, procedura KE jest dość długa, gdyż może zabrać nawet 2-3 lata. Procedura w Trybunale w formalnym toku trwa co najmniej rok. Może ten termin uda nam się trochę przyspieszyć prezentując Tybunałowi konsekwencje ekonomiczne, społeczne, a także nieodwracalne skutki nowej ustawy.

z Czy branża handlowa naprawdę ma się czego obawiać? Już słychać głosy deweloperów, którzy nie zamierzają wycofywać się z biznesu i twierdzą, że „show must go on”. W które środowisko nowe prawo uderzy najbardziej?

– Oczywiście w deweloperów nowoczesnych powierzchni handlowych, poprzez nałożenie na nich zbyt dużego ryzyka inwestycyjnego. Dotknie także najemców, którzy dotychczas nie zdawali sobie sprawy z zagrożenia. Wiele sieci rozwija się tylko w centrach handlowych, więc po wejściu w życie tego prawa ich możliwości rozwoju po prostu się skończą. Usztywni się podaż nowoczesnych powierzchni, więc w już istniejących obiektach pojawią się kolejki chętnych, wzrosną też czynsze, a co za tym idzie – także ceny końcowych produktów. I koło się zamyka.

z Czy zatem właściciele istniejących centrów handlowych mogą odetchnąć z ulgą? Czy ich te utrudnienia nie dotyczą?

– Niestety nie. Po wejściu w życie ustawy będzie trzeba złożyć notyfikację istniejącej powierzchni handlowej. Mówimy tu o około 8 tysiącach obiektów wielkoopowierzchniowych, które trzeba będzie pomierzyć. To będzie przepotworna praca. Każda zmiana najemcy, która bardzo często pociąga za sobą zmianę powierzchni sprzedaży, będzie wymagała zezwolenia.

z A co czeka firmy, które już rozpoczęły projekt, ale nie zdobyły jeszcze pozwolenia na budowę?

– Jeśli jest już złożony kompletny wniosek o wydanie pozwolenia na budowę, wtedy wymagana jest „jedynie” notyfikacja, a pozwolenie zostanie wydane w uproszczonym trybie.

z Czy można w jakiś sposób obejść ustawę?

– Można zapłacić grzywnę w wysokości miliona złotych, ale nie jest to jednorazowa kara, gdyż jeśli prowadzi się obiekt bez zezwoleń, to taka działalność może być karana wielokrotnie, aż do zamknięcia obiektu.

z Jakie jeszcze działania są obecnie kluczowe dla środowiska?

– Myślę, że istotne jest, by się zjednoczyć w ramach jednej branży, ale branży szeroko rozumianej. W związku z tym kontaktujemy się z różnymi organizacjami, np. Polską Konfederacją Pracodawców Prywatnych Lewiatan, Polską Organizacją Handlu i Dystrybucji, Construction Clubem. Poza tym dla okresu, w którym będziemy musieli z tą ustawą żyć, postaramy się wypracować wspólną interpretację pewnych przepisów.