Rekordowe zakupy mieszkań

5,7 mld zł - tyle Polacy wydali na zakup mieszkań w dużych miastach w ciągu pierwszych trzech miesięcy tego roku - wynika z najnowszych danych NBP. Co więcej, mowa jest tu tylko o osobach, które kupiły mieszkania za gotówkę. Mamy więc nowy historyczny rekord.
Jak wyglądała sytuacja na rynku nieruchomości tuż przed rozpoczęciem epidemii? Dokładny raport na ten temat pokazał bank centralny. W telegraficznym skrócie wynika z niego, że Polacy kupowali najwięcej mieszkań w historii, a deweloperzy nie nadążali w prowadzaniem nowych projektów, co skutkowało wzrostem cen.
Epidemia doprowadziła do gwałtownego wyhamowania tych wzrostów i załamania obrotu w kwietniu. Maj i czerwiec były jednak już miesiącami solidnego ożywienia. Jednym z motorów tych zmian bez wątpienia jest gwałtowna obniżka oprocentowania lokat. Takie zmiany w ostatnich latach powodowały wzrost aktywności inwestorów i wzrost skali zakupów gotówkowych. Czy tak samo będzie i tym razem? Jest to niemal pewne, choć bez wątpienia sporym zaskoczeniem byłoby gdyby już w drugim kwartale Polacy na zakup nowych mieszkań wydali więcej zaskórniaków niż w pierwszym kwartale. Powód jest oczywisty – kwiecień był miesiącem zamknięcia gospodarki i dla sporej części społeczeństwa po prostu siedzenia w domu. To oznacza niemal stracony miesiąc.
Mamy też do czynienia z wysoką bazą. W pierwszym kwartale br. padł bowiem kolejny historyczny rekord. Z najnowszego raportu banku centralnego wynika bowiem, że tylko w siedmiu miastach Polski w ciągu pierwszych trzech miesięcy 2020 roku i tylko w biurach sprzedaży deweloperów Polacy wydali na zakup mieszkań prawie 5,7 mld zł gotówki. Odpowiada to prawie 12 tys. nowych lokali kupionych za zgromadzone wcześniej oszczędności.
Już pobieżna analiza pokazuje, że tak wysoki wynik zawdzięczamy słabości oferty depozytowej banków. I choć w styczniu przeciętna roczna lokata pozwalała zarobić 1,46 proc. odsetek minus podatek, to jeszcze w drugim kwartale 2019 roku było to 1,71 proc. Różnica niby niewielka, ale w międzyczasie skala zakupów gotówkowych mieszkań w dużych miastach wzrosła z 3,4 mld złotych w drugim kwartale 2019 roku do wcześniej wspomnianych 5,7 mld wynikających z ostatniego raportu banku centralnego. Warto przypomnieć, że jeszcze 5 lat temu można było założyć roczną lokatę z oprocentowaniem na przeciętnym poziomie 2,3 proc., a zakupy gotówkowe nie przekraczały 2 mld zł.
Mechanizm ten potrafi też działać w odwrotną stronę, czego przykładem jest rok 2018 – oprocentowanie lokat w trakcie roku odrobinę rosło, a wraz z nim spadała skala zakupów mieszkań za gotówkę. Mogło to być oczywiście związane z zawirowaniami wywołanymi aferą GetBack (wzrost oprocentowania) czy faktem, że w 2018 roku mieliśmy do czynienia z coraz szybciej rosnącymi cenami nieruchomości, co chwilowo mogło ostudzić zapał inwestorów.
Nie jest więc tak, że oprocentowanie depozytów determinuje skalę sprzedaży mieszkań za gotówkę. Swoją rolę odrywa też poziom inflacji, ogólna awersja do ryzyka, czy zmieniające się postrzeganie opłacalności i bezpieczeństwa takiej formy lokowania kapitału. Nie ma tu automatyzmu, choć proste modele pokazują, że w ostatnich latach oprocentowanie lokat w około 80 proc. tłumaczyło zmiany skali zakupów gotówkowych – wynika z szacunków HRE Investments. W efekcie aktualny spadek oprocentowania lokaty wyraźnie poniżej 0,5 proc. powinno skutkować wzrostem popytu na nieruchomości ze strony nabywców dysponujących gotówką.
Powinno się to przełożyć zarówno na kwotę, która będzie trafiała na rynek mieszkaniowy, jak i udział zakupów za gotówkę w całej masie zawieranych transakcji. Ten drugi już dziś jest bardzo wysoki. Nawet jeśli pominiemy pieniądze stanowiące wkład własny przy zakupie mieszkania na kredyt, to okaże się, że na początku 2020 roku gotówka odpowiadała za prawie dwie trzecie (63 proc.) kwoty wydanej przez Polaków na nowe mieszkania w siedmiu miastach (Warszawa, Wrocław, Kraków, Poznań, Łódź, Gdańsk i Gdynia). Jeśli ponadto uwzględnimy pieniądze, które angażowane były jako wkład własny przy zakupie mieszkania na kredyt, to okaże się, że gotówka odpowiadała za około 72 proc. środków, które trafiły do biur sprzedaży deweloperów w największych miastach.
Odsetek może rosnąć nie tylko ze względu na większy napływ gotówki na rynek, ale też przykręcenie przez banki kurków z kredytami. Szczególnie problem ten dotyka osób młodych lub tych z niższymi dochodami czy grupy, którą można opisać mianem nabywców pierwszych mieszkań. To dla nich zgromadzenie wymaganego dziś przez banki wkładu własnego na poziomie minimum 20-30 proc. jest już nie lada wyczynem, a do tego należy też dodać co najmniej kilka-kilkanaście procent wartości mieszkania na pokrycie kosztów transakcyjnych i tych związanych z urządzeniem własnych „czterech kątów”.
Problem ten można rozwiązać na wiele sposobów. Węgrzy pomagają poprzez system preferencyjnych pożyczek czy dopłat do zakupu nieruchomości, a Nowozelandczycy znieśli na rok wymagania odnośnie wkładu własnego, co w połączeniu z systemem publicznych gwarancji kredytowych udzielanych nabywcom pierwszych własnych „czterech kątów” pozwala przy okazji epidemii walczyć z nadmiernym ograniczeniem akcji kredytowej przez banki.
Nietypowy rok dla FM
Nietypowy rok dla FM
2020 rok z wielu powodów był bardzo nietypowy dla Facility Management (FM). Biura długo stały puste, a branża wykorzystała ten czas na remonty i głośne prace budowlane. Nie ogranic ...
SPIE Building Solutions
Trudna sytuacja centrów handlowych
Trudna sytuacja centrów handlowych
Kolejne, już czwarte ograniczenie w możliwości funkcjonowania sklepów i punktów usługowych w galeriach handlowych na przestrzeni niespełna roku, jest ogromnym ciosem dla całej bran ...
CBRE
Handel ofiarą koronawirusa
Handel ofiarą koronawirusa
Nie spodziewaliśmy się trzeciego w tym roku ograniczenia handlu, dotyczącego większości sklepów w centrach handlowych. To są działania nielogiczne, nieprzemyślane i bardzo szkodliw ...
Blue City
Sprzedaż hipotek idzie na rekord
Sprzedaż hipotek idzie na rekord
Więcej kredytów mieszkaniowych i to na sporo wyższą kwotę – tak wyglądał listopad przez pryzmat danych BIK. Choć grudzień jeszcze trwa, to jest już bardzo prawdopodobne, że I ...
HRE Investments
Megatrendy zmieniają rynek nieruchomości
Megatrendy zmieniają rynek nieruchomości
Digitalizacja i automatyzacja, elastyczność, zmiany w naturze procesów biznesowych spowodowane rozwojem nowych technologii - to tylko niektóre z obserwowanych megatrendów, które wp ...
Colliers International
Fotowoltaika i magazyny
Fotowoltaika i magazyny
Instalacje fotowoltaiczne w magazynach są rozwiązaniem ekologicznym i opłacalnym, jednak niektóre kwestie administracyjne mogą ograniczać ich zastosowanie. Na jakie aspekty należy ...
Cushman & Wakefield
Covidowe oblężenie magazynów
Covidowe oblężenie magazynów
Zgodnie z ostatnimi raportami rynkowymi łączna podaż nowoczesnej powierzchni magazynowej w naszym kraju przekroczyła poziom 20 mln mkw. Oznacza to, że w ciągu ostatnich pięciu lat ...
Właściciele biurowców muszą dobrze wykorzystać czas pandemii
Właściciele biurowców muszą dobrze wykorzystać czas pandemii
Na rynku nieruchomości komercyjnych coraz bardziej widoczne są skutki pandemii Covid-19. Najnowszym dane wyraźnie pokazują spowolnienie w sektorze biurowym. Co zatem powinni zrobić ...
Knight Frank
Kolejne lata będą rekordowe dla Katowic
Kolejne lata będą rekordowe dla Katowic
Na koniec września 2020 roku całkowite istniejące zasoby powierzchni biurowej w Katowicach wyniosły prawie 560 tys. mkw., co daje miastu czwarte miejsce po Krakowie, Wrocławiu i Tr ...
Knight Frank
Wpływ wyników wyborów w USA na globalny rynek nieruchomości
Wpływ wyników wyborów w USA na globalny rynek nieruchomości
Region EMEA jest zróżnicowany pod względem geopolitycznym, co w kontekście wygranej Joe Bidena i Partii Demokratycznej oznacza szereg konsekwencji natury ekonomicznej i biznesowej, ...
Colliers International
Czas zacząć odrabiać straty
Czas zacząć odrabiać straty
Przywrócenie niedzielnego handlu wsparłoby ten proces i dodatkowo jeszcze bardziej poprawiłoby bezpieczeństwo w centrach handlowych. Wszyscy z branży handlowej mówimy jednym głose ...
Immofinanz
Koszty eksploatacyjne w czasie pandemii
Koszty eksploatacyjne w czasie pandemii
Pandemia Covid-19 wymusiła na niektórych najemcach i właścicielach budynków biurowych konieczność poszukania oszczędności. W centrum zainteresowania znalazły się m.in. koszty ekspl ...
Knight Frank