Infrastruktura korzysta

W zeszłym roku na modernizację infrastruktury Program Phare przyznał Polsce 467 milionów EURO. Wciąż jednak wydajemy pieniądze przyznane nam w 2000 r. Eurobuild rozmawiał
z przedstawicielami dwóch instytucji wdrażających program w Polsce.

Program Phare (Polish-Hungarian Assistance for Reconstruction of the Economy) działa od roku 1989, ale jego cele cały czas ewoluują. Rok 2000 był pierwszym rokiem realizacji programów związanych z dużymi inwestycjami w infrastrukturę. Dziś funkcjonują cztery rodzaje programów, z których najważniejsze są: dla jednego kraju (80% budżetu Phare) i współpracy transgranicznej.

Droga projektów
Za przygotowanie projektów, które mają być współfinansowane z Phare odpowiadają Urzędy Marszałkowskie. Projekty po akceptacji Ministerstwa Gospodarki jadą do Brukseli. Jeżeli zostaną tam zatwierdzone wówczas przygotowywane jest ,porozumienie o finansowaniu", stanowiące porozumienie między Komisją Europejską a polskim rządem, i zaczyna się następny etap realizacji projektu.
Władze lokalne przygotowują dokumentację przetargową, ogłaszają przetarg, a następnie podpisują umowę z wykonawcą; cały ten proces trwa bardzo długo: od roku do półtora.

Przetargi po portugalsku
Wszystkie przetargi odbywają się zgodnie z zasadami Komisji Europejskiej, i prawie wszystkie z nich to "przetargi otwarte". Przetargi międzynarodowe publikowane są w dzienniku UE, a także w internecie pod adresem www.europa.eu.it/comm/europeaid/cgi/frame12.pl.
- Wszystkie firmy z Unii Europejskiej, z krajów objętych programem Phare, a także z Malty, Turcji oraz Cypru mogą uczestniczyć w przetargu - mówi Zbigniew Obłoza, wicedyrektor IAPCCP (Agencji Wdrożeniowej Programu Współpracy Transgranicznej Phare). - Przetargi w Polsce wygrywane są na ogół przez polskie firmy, głównie dlatego, że stanowią one większość w każdej procedurze. Sukcesy odnoszą jednak także firmy z innych krajów, takich jak Litwa czy nawet Portugalia. Nie zdarzają nam się odwołania - twierdzi Zbigniew Obłoza.

Projekty
Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) jest instytucją wdrażającą projekty związane z infrastrukturą w ramach programu Phare 2000. Agencja jest odpowiedzialna za dwadzieścia siedem takich projektów w pięciu województwach: Warmińsko-Mazurskim, Podlaskim, Podkarpackim, Śląskim i Lubelskim. Jak dotąd podpisano umowy w sprawie sześciu projektów. Największym z nich jest budowa tunelu pod torami kolejowymi w Białymstoku; inwestycja ta wart jest około 13 mln EURO, z czego ponad 4 mln EURO będzie pochodziło z programu Phare. Tunel jest budowany przez konsorcjum Budimex Unibud i Mostostal Kraków, budowa trwa od grudnia 2001 i ma zostać zakończona w październiku 2003. Kolejny projekt nadzorowany przez PARP ma zostac podpisany w listopadzie, zaś wszystkie inne mają zostać podpisane do listopada przyszłego roku.

Nierealne terminy
- W każdym programie Phare umowy z wykonawcami mają teoretycznie zostać zawarte w ciągu trzech lat, następnie jest jeden rok na realizację projektów. - twierdzi Cezary Gołębiowski, Dyrektor Wydziału Rozwoju Regionalnego PARP. - W rzeczywistości czas ten ograniczony jest do dwóch lat na zawarcie umów oraz jednego roku na zakończenie projektów.
Dlaczego? Ponieważ porozumienie o finansowaniu między rządem RP a UE odnośnie programu Phare 2000 podpisano w grudniu 2000, tak więc wszelkie działania można było rozpocząć dopiero w roku 2001. - Jeśli chodzi o Phare 2000, PARP będzie wciąż monitorować projekty przez pięć lat po ich zakończeniu - twierdzi Cezary Gołębiowski.

Ponad granicami
W ramach programu Phare 2001 IAPCCP pracuje nad wdrożeniem projektów infrastrukturalnych związanych ze współpracą trans-graniczną. Istnieją cztery ,podprogramy" obejmujące region bałtycki, granicę polsko-niemiecką, czeską i słowacką. Projekty te polegają głównie na modernizacji dróg, budowie mostów i obwodnic, a także przejść granicznych.
- Prawie każde duże przejście graniczne otrzyma fundusze z programu Phare - mówi Zygmunt Obłaza. - Niedługo np. zakończy się przetarg na budowę przejścia granicznego w Kuźnicy Białostockiej, o wartości 15 milionów EURO.
Phare 2003 będzie ostatnim programem, ze względu na spodziewaną akcesję do Unii państw kandydackich.