Colliers optymistycznie o rynku biurowym

Tak uważają autorzy opublikowanego przez Colliers International raportu „Office Market Metrics, Research & Forecast Snapshot for Eastern Europe”. Ich zdaniem duża liczba starszych budynków, w których występuje wyższy odsetek powierzchni niewynajętych, zaburza rzeczywisty obraz współczynnika powierzchni niewynajętych. Najemcy są bowiem w coraz większym stopniu zainteresowani podwyższaniem klasy powierzchni w celu poprawy warunków pracy, wydajności oraz redukcji kosztów ogólnych. To właśnie doprowadziło to do powstania większej liczby pustostanów w budynkach, które nie spełniają warunków konkurencyjności. – Na dojrzałym rynku nieruchomości biurowych, takim jak Budapeszt, ogólny wskaźnik pustostanów wynosi prawie 20 proc., podczas gdy wskaźnik operacyjny kształtuje się na poziomie 16 procent. Wskaźniki pustostanów na innych dojrzałych rynkach – w Warszawie, Pradze czy Bratysławie – także okazują się niższe i wynoszą około 9,3, 11 i 12 proc., podczas gdy ogólne wskaźniki pustostanów wynoszą odpowiednio 9,8, 13 i 14,3 proc. – zauważa Damian Harrington, dyrektor regionalny działu doradztwa i badań rynku Colliers International na Europę Wschodnią. W Warszawie czynsze w najlepszych obiektach są na poziomie 24 euro za mkw. i w ostatnim czasie nie uległy istotnej zmianie. Mimo to w niektórych przypadkach efektywna wysokość czynszu netto spadła poniżej 20 euro. Zdaniem analityków czynsze powinny znów rosnąć w ciągu 12-18 miesięcy. W Pradze w trakcie budowy znajduje się 270 tys. mkw. powierzchni biurowej, z czego 70 tys. mkw. powstaje spekulacyjnie. Będzie to skutkowało presją na obniżanie czynszów, szczególnie w sytuacji słabej koniunktury gospodarczej. Powstające budynki nie są jednak najwyższej klasy, dlatego ich oddanie do użytku będzie skutkowało w głównej mierze presją na czynsze na rynku wtórnym. Czynsze w najlepszych obiektach powinny utrzymywać się na stosunkowo stabilnym poziomie, jednak efektywne czynsze netto w najlepszych obiektach mogą nieznacznie spaść (z poziomu 19 euro za mkw. miesięcznie) ponieważ właściciele obiektów będą konkurować ze sobą w celu przyciągnięcia oraz utrzymania najemców. Bratysława wciąż pozostaje rynkiem najemcy, na którym w pierwszej połowie roku wynajęto zaledwie 40 tys. mkw. powierzchni. Ograniczona podaż nowych powierzchni nie powinna doprowadzić do istotnej zmiany ogólnych warunków, a wysokość czynszu odbiła już od najniższego poziomu. W najbliższej przyszłości efektywne czynsze netto w najlepszych obiektach powinny utrzymać się na stabilnym poziomie 13 euro za mkw. miesięcznie. Z kolei w Budapeszcie na rynku nadal panuje duży spokój i wynajmowana jest niewielka ilość nowych powierzchni. Wraz z pojawieniem się na rynku szeregu nowych projektów, oczekuje się dalszego wzrostu jego konkurencyjności. Choć wysokość czynszów uległa poprawie od 2012 roku, ze względu na słaby wzrost gospodarczy efektywne czynsze netto w najlepszych obiektach mogą ponownie zmaleć w stosunku do obecnego poziomu 15,9 euro za mkw. powierzchni.