Polska I stacjonarnie, i online

Dzięki utrzymaniu nieprzerwanej działalności centrów handlowych w II połowie 2021 roku oraz silnemu odbiciu polskiej gospodarki obserwowaliśmy zdecydowane ożywienie w sektorze sprzedaży detalicznej. Realny wzrost wyniósł w listopadzie 12 proc. w porównaniu do wyników sprzed roku.

Powrót klientów do sklepów stacjonarnych nie zmniejszył ich zainteresowania zakupami online. Utrwalenie zachowań konsumenckich spopularyzowanych w okresie lockdownów w połączeniu z promocjami przygotowanymi z okazji tzw. „Black Friday” sprawiło, że udział e-commerce w całkowitym wolumenie sprzedaży detalicznej sięgnął w listopadzie 11,4 proc.

Rynek handlowy w 2021 roku charakteryzowała przede wszystkim widoczna ewolucja formatów handlowych w kierunku omnichannel. Nowe strategie największych firm skoncentrowały się na równoległym rozwijaniu kanałów online i offline. Zwiększyła się też elastyczność i deweloperów i sieci handlowych dążących do jak najszybszego dostosowywania oferty do nowych nawyków i ewoluujących oczekiwań klientów - komentuje Anna Wysocka, dyrektor Działu Wynajmu Powierzchni Handlowych, JLL.

Ciekawymi propozycjami może pochwalić się w tym kontekście np. Żabka, która uruchomiła w Poznaniu pierwszy sklep bezobsługowy o nazwie Żappka Store i rozwija koncept Żabka Nano. Całkowicie bezobsługowe zakupy były już wprowadzane przez inne sieci na polskim rynku, ale skala projektu i jego zaawansowanie technologiczne mogą przyczynić się do popularyzacji tego typu rozwiązań.

Ważnym zjawiskiem, które nieodwracalnie zmieniło handel detaliczny był również wzrost świadomości ekologicznej klientów. Dziś strategie większości marek zakładają włączanie działań zgodnych ze strategią ESG. Przejawia się to na różne sposoby, np.: wprowadzaniem ekologicznych kolekcji modowych, upowszechnianiem działań i zachowań związanych z gospodarką obiegu zamkniętego, promowaniem powtórnego wykorzystania produktów czy tworzeniem specjalnych platform zakupowych takich jak coraz popularniejsza aplikacja Vinted. Widzimy to w kampaniach taki znanych marek jak Ikea, Zalando, H&M czy 4F - dodaje Anna Wysocka.

W 2021 roku deweloperzy oddali do użytku 546 tys. mkw. powierzchni handlowych, z czego aż 40 proc. stanowiły parki handlowe, a 29 proc. – wolnostojące magazyny handlowe.

Największe projekty ukończone w minionym roku to m.in.: Ikea w Szczecinie (29 tys. mkw. GLA), Mozaika w Krakowie (25,4 tys. mkw. GLA) czy Galeria Andrychów (24 tys. mkw. GLA). Ostatecznie, całkowite zasoby nowoczesnej powierzchni handlowej w Polsce (formaty powyżej 2 tys. mkw.) wyniosły łącznie 16,4 mln mkw. GLA - wylicza Joanna Tomczyk, starszy analityk rynku, JLL.

Na koniec 2021 roku w realizacji było zaledwie około 420 tys. mkw. powierzchni najmu, z czego ponad połowę stanowiły parki handlowe. Wśród największych, aktualnie realizowanych, projektów handlowych ekspertka JLL wymienia m.in. centra handlowe Karuzela w Kołobrzegu (30 tys. mkw. GLA), Nowy Fort Wola w Warszawie (28 tys. mkw. GLA) czy drugą fazę Atut Ruczaj w Krakowie (25 tys. mkw. GLA).

Koncentracja kapitału na rozwijających się mniejszych formatach sprawia, że kolejny rok z rzędu wolumen inwestycyjny utrzymał poniżej średniej z lat 2015-2019 wynoszącej 2,2 mld euro.

W 2021 roku w segmencie handlowym wolumen transakcji wyniósł blisko 1 mld euro, czyli o ponad 40 proc. więcej niż w 2020 roku, kiedy rok zamknął się wolumenem 704 mln euro. Oprócz mniejszych formatów, które cieszą się niezmienną popularnością wśród inwestorów pojawiły się również pierwsze od wybuchu pandemii sprzedaże dużych centrów handlowych. Przede wszystkim dotyczyły one nieruchomości, które pozwalają na wygenerowanie wyższych zwrotów poprzez dodanie wartości, lub były to transakcje oportunistyczne w centra o wysokiej wartości rezydualnej. Pod koniec roku miała miejsce największa transakcja 2021 roku, czyli sprzedaż M1 Marki w Warszawie przez Chariot Top Group spółce Redefine, oraz transakcje portfelowe, takie jak sprzedaż przez Pradera Central European Fund trzech centrów handlowych (Pasaż Łódzki, Galeria nad Jeziorem i CH Osowa) oraz sprzedaż do WP Carey portfela 7 sklepów OBI - komentuje Agnieszka Kołat, dyrektor Działu Rynków Kapitałowych Nieruchomości Handlowych, JLL.

Eksperci JLL szacują stopy kapitalizacji za najlepsze centra handlowe w Polsce na poziomie 5,25 proc. Stopy kapitalizacji dla najlepszych parków handlowych na poziomie około 6,80 proc., jednak ich zdaniem wysokie zainteresowanie i ograniczona dostępność podstawowego produktu mogą powodować kompresję w krótkim okresie.