Polska Dobry czas na PRS
Rynek mieszkaniowyJak podają autorzy raportu, zasoby PRS w budowie wzrosły o 10 proc., osiągając poziom ponad 14,5 tys. jednostek. Mimo trudności z pozyskaniem nowych projektów, inwestorzy utrzymali wysoki poziom aktywności. Niemal 90 proc. z inwestorów wskazało, że najemcy preferują mieszkania budżetowe, a jedynie 10 proc. opowiedziało się za mieszkaniami premium, co wskazuje na wysoką wrażliwość cenową polskich najemców. Jednocześnie niemal połowa zarządzających platformami PRS wskazała rosnące koszty operacyjne jako kluczowe wyzwanie w zarządzaniu inwestycjami w sektorze nieruchomości PRS.
Ostatnie 12 miesięcy na rynku mieszkań na sprzedaż charakteryzowały się wyraźnym osłabieniem popytu. Zakończenie programu "Kredyt 2 proc." znacząco ograniczyło dostępność finansowania, co bezpośrednio wpłynęło na spadek liczby transakcji. Największe spadki widoczne były w Warszawie i Krakowie, gdzie w II kwartale 2024 sprzedano o 50 proc. mniej mieszkań niż w III kwartale 2023. Z drugiej strony, deweloperzy dysponują obecnie rekordową liczbą niezrealizowanych pozwoleń na budowę. W ocenie ekspertów PwC w połączeniu z osłabionym popytem może to stworzyć silny impuls do nawiązania współpracy z funduszami PRS, które mogą stać się kluczowymi partnerami w realizacji tych projektów. Do 2028 roku liczba gotowych lokali dostępnych w wynajmie instytucjonalnym może wzrosnąć do prawie 80 tys.
Najbliższe miesiące mogą przynieść nowy etap rozwoju rynku PRS, głównie w związku ze spowolnieniem na rynku mieszkań na sprzedaż. Choć oba segmenty funkcjonują w dużej mierze niezależnie, deweloperzy mieszkaniowi i platformy PRS rywalizują o te same zasoby gruntów. Malejące zainteresowanie indywidualnych nabywców mieszkaniami, spowodowane wysokimi cenami i trudniejszym dostępem do kredytów, może otworzyć drzwi do nowych transakcji na rynku PRS - uważa Kinga Barchoń, partnerka PwC Polska i liderka zespołu ds. usług dla rynku nieruchomości.
W I połowie roku na rynek trafiło ponad 2,6 tys. nowych jednostek. Oznacza to wzrost o 4 707 mieszkań w porównaniu z I półroczem 2023 roku. I połowa 2024 roku była aktywna również pod względem rozpoczęcia budowy nowych projektów. Inwestorzy nie tylko utrzymali liczbę jednostek w budowie przy dużym wzroście liczby oddanych lokali, ale także zwiększyli ją o ponad 400 jednostek, co oznacza rozpoczęcie budowy ponad 3 tys. jednostek. Jednocześnie udział trzech głównych inwestorów na rynku wciąż się zmniejsza na rzecz podmiotów spoza wielkiej trójki (Resi4Rent – 23 proc., Vantage Rent – 14 proc., PFRN – 11 proc.), które nieustannie zwiększają swój portfel mieszkań i posiadają już ponad 50 proc. mieszkań.
Segment PRS wciąż nie jest wystarczająco dobrze rozwinięty jeśli chodzi o praktykę podatkową. Ponadto orzecznictwo, które pojawiło się w ostatnim czasie np. w zakresie amortyzacji podatkowej czy podatku od nieruchomości, jest niejednolite. Dodatkowo, specyfika tego sektora sprawia, że neutralności w podatku VAT w odniesieniu do podmiotów prowadzących działalność gospodarczą nie można brać za pewnik. W konsekwencji, skutki podatkowe inwestycji warto dobrze przemyśleć już na samym początku. Dzięki temu można dostrzec szanse i ograniczyć ryzyka, które mogłyby sprawiać w przyszłości problemy – ostrzega Marta Pabiańska, partnerka PwC Polska, liderka Praktyki Sektora Nieruchomości.
Na koniec I półrocza 2024 roku Warszawa oferowała około 8,4 tys. lokali na wynajem, a kolejne 4,7 tys. znajdowało się w budowie. W ostatnich sześciu miesiącach liczba lokali w stolicy wzrosła o 931 jednostek, co jest wynikiem zbliżonym do poprzedniego półrocza, kiedy wzrost wyniósł około 1 tys. jednostek.
Największe zasoby mieszkań nadal posiada Resi4Rent (ponad 1,9 tys. istniejących lokali i około 300 w budowie) oraz Heimstaden Bostad, z prawie 1,5 tys. lokali i 200 jednostkami w budowie. Do czołówki do 2027 roku powinno dołączyć również Afi Europe, które obecnie ma 743 jednostki gotowe, 523 jest w budowie oraz ponad 2,5 tys. w przygotowaniu. W Warszawie zasobami PRS dysponuje również NREP, Van Der Vorm Poland, LRC Group i Aurec Capital Polska.
Pierwsze sześć miesięcy 2024 roku było bardzo aktywne dla Wrocławia pod względem liczby oddanych do użytku lokali. Liczba dostępnych jednostek wzrosła w tym mieście o ponad 900, co przełożyło się na wzrost na poziomie 38 proc. wobec I kwartału 2023. Obecnie Wrocław oferuje około 3,3 tys. lokali na wynajem, a kolejnych 2,1 tys. jest w budowie. Platforma Resi4Rent liczy we Wrocławiu już 1 252 lokale, natomiast Vantage Rent ma ich 1 149. Resi4Rent, realizując budowę 1 290 nowych lokali, planuje znacząco umocnić swoją pozycję na rynku w najbliższych latach. Jednocześnie rynek pozostaje podzielony również między mniejszych deweloperów.
Na koniec czerwca 2024 roku w Krakowie było ponad 3 tys. lokali do wynajęcia oraz prawie 2 tys. w budowie. Wzrost liczby istniejących lokali w porównaniu do poprzedniego półrocza wynika z oddania do użytku dwóch inwestycji Heimstaden Bostad w I kwartale 2024 roku oraz sukcesywnym rozwojem platformy LEW Invest, która ma w Krakowie 411 lokali. Na rynku PRS w Krakowie dominuje Afi Europe 685, Heimstaden Bostad z 596 lokalami. Zasoby PRS w Krakowie reprezentują również Resi4Rent z 535 lokalami oraz 873 lokalami w budowie, Van Der Vorm z 318 lokalami oraz 4 lokalami w budowie, oraz G City Europe z 109 mieszkaniami. Nieobecny dotąd na krakowskim rynku LifeSpot ma obecnie 1 086 lokali w budowie.
Na koniec I połowy 2024 roku, liczba istniejących lokali w Poznaniu wynosiła niespełna 1,7 tys. jednostek – co oznacza przyrost o prawie 250 jednostek wobec stanu na koniec 2023 roku. W Trójmieście w ciągu pierwszych sześciu miesięcy tego roku liczba budowanych lokali wzrosła o 1 486 jednostek (do 2 307), podczas gdy liczba gotowych mieszkań pozostała bez zmian (987 jednostek). Sytuacja w Łodzi nie uległa zmianie (1 564 lokali), na lokalnym rynku realizowany jest tylko jeden projekt, który zasili zasoby Resi4Rent, co nie daje dużych szans na znaczące zwiększenie podaży(w sumie w budowie znajduje się obecnie 287 jednostek).
Certyfikacja budynków podnosi standardy. Kilku rzeczy wciąż jednak brakuje
Certyfikacja budynków podnosi standardy. Kilku rzeczy wciąż jednak brakuje
biuro projektowe PM Projekt
Lawinowo rośnie liczba certyfikowanych budynków. Jak wskazują eksperci, to przede wszystkim efekt presji regulacyjnej. Certyfikacje znacząco wpłynęły na poprawę standardów ESG, cho ...
Sektor deweloperski nadal buduje
Sektor deweloperski nadal buduje
Polski Związek Firm Deweloperskich
Najnowsze dane GUS potwierdzają wcześniejsze przypuszczenia analityków, które mówiły o stopniowym wyhamowywaniu i oznakach stabilizacji w zakresie nowych inwestycji. Nadal jednak u ...
Polski kapitał idzie po nieruchomości komercyjne
Polski kapitał idzie po nieruchomości komercyjne
Walter Herz
Po zawieszeniu aktywności przez międzynarodowych inwestorów instytucjonalnych na rynku nieruchomości w Europie Środkowej zmienił się krajobraz inwestycyjny. Miejsce zachodnich fund ...