EN

W Polsce mamy 12 proc. pustostanów i deficyt 2 mln mieszkań. Skąd ten paradoks?

Deficyt mieszkań w Polsce występuje od wielu lat. Chociaż deweloperzy i inwestorzy indywidualni w ciągu ostatnich 10 lat oddali do użytku 1,8 mln lokali, średnia liczba pokoi przypadająca na osobę zaledwie drgnęła. Według danych Eurostatu podsumowujących 2021 rok, pod względem przeciętnej liczby pokoi przypadających na jedną osobę (równej w naszym kraju 1,2 pokoju) mamy niemal najgorszy wynik w Europie. Słabiej wyniki wyglądają jedynie w Serbii, Łotwie, Rumunii i Bułgarii. Ponadto, w porównaniu do 2011 roku średnia Polski urosła zaledwie o 0,2, bo wtedy liczba pokoi przypadająca na jedną osobę wynosiła dokładnie 1. Brakuje nam też sporo do średniej europejskiej, która wynosi 1,6, nie mówiąc o liderach rankingu – na Malcie na jedną osobę przypada 2,3 pokoju, a w Belgii, Holandii i Irlandii 2,1. Biorąc pod uwagę, że przeciętne mieszkanie oddawane do użytku w Polsce ma od kilku lat nieco mniej niż cztery izby, potrzebujemy blisko 2 mln mieszkań, przy zbliżonej liczbie ludności, żeby dystans do średniej europejskiej zmniejszyć o połowę.

Pustostany wcale nie takie puste

Jak wynika z ostatniego Narodowego Spisu Powszechnego, poziom pustostanów w polskim mieszkalnictwie wynosi 12 proc., co jest wysokim wynikiem. Szczególnie dużo pustych lokali jest na wschodzie kraju, w tym w miejscowościach przygranicznych, gdzie w momencie spisu znajdowało się dużo opuszczonych budynków. Najwyższa liczba pustych mieszkań występowała natomiast w miejscowościach turystycznych, nadmorskich i górskich, co może wskazywać, że znaczna liczba pozornych pustostanów to mieszkania na wynajem dla turystów. Podobnie można tłumaczyć znaczny udział niezamieszkanych lokali w warszawskim Śródmieściu, gdzie stanowiły one 29 proc. Trudno jednak mówić o opuszczonych mieszkaniach w centrum stolicy. Mamy tu raczej do czynienia z dużą pulą lokali na wynajem, zarówno długoterminowy, jak i krótkoterminowy. Część z nich to też niewielkie pomieszczenia biurowe dla kancelarii prawnych czy prywatnych gabinetów lekarskich. Warto także przypomnieć, że Narodowy Spis Powszechny przypadał na szczególny moment – marzec 2021 roku, kiedy w kraju wprowadzono kolejny lockdown związany z pandemią. W tym czasie wielu najemców wróciło do domów rodzinnych, turystyka została drastycznie ograniczona, a część małych przedsiębiorstw wstrzymało działalność. Z tego powodu można wnioskować, że w takich lokalizacjach jak warszawskie Śródmieście, liczba mieszkań niezamieszkanych wskazuje raczej na skalę wynajmu zarówno w celach mieszkalnych, jak i do prowadzenia działalności gospodarczej. Trudno utożsamiać ją z liczbą opuszczonych pustostanów czy mieszkań bez lokatorów, zakupionych w celach spekulacyjnych, z nadzieją na wzrost cen nieruchomości.

Mieszkań jest więcej…

Warto zwrócić uwagę, że według Narodowego Spisu Powszechnego mieszkań zamieszkanych jest we wszystkich powiatach więcej niż gospodarstw domowych. To efekt dostarczenia na rynek ponad 1,8 mln lokali w ciągu ostatnich 10 lat. Jednak wyniki budownictwa, tempo sprzedaży mieszkań i rosnące ceny wskazują, że deficyt mieszkaniowy nadal istnieje, a w ciągu ostatniego dziesięciolecia udało się zlikwidować jedynie jego najbardziej jaskrawą formę. Sądząc po liczbie dodatkowych zamieszkanych mieszkań na 1 tys. mieszkańców, najmniejsze nadwyżki są w takich miastach jak Elbląg czy Radom. Na przeciwnej stronie skali znajduje się Kraków, gdzie na każde 1 tys. gospodarstw domowych przypadało 151 dodatkowych zamieszkanych mieszkań (w Warszawie 45). Prawdopodobnie oznacza to, że część tych lokali zajmowały osoby, które nie deklarowały się w spisie jako mieszkańcy Krakowa.

…ale wciąż za mało

Potencjalny popyt na mieszkania dobrze ilustruje liczba gospodarstw dwurodzinnych i wielorodzinnych. Takich gospodarstw według Narodowego Spisu Powszechnego było w Polsce niemal 1,4 mln. Ich największy udział (rzędu 25 proc.) odnotowano w mniejszych powiatach, jak kaliski, limanowski, myślenicki. W tych lokalizacjach często zamieszkiwanie razem może być kwestią wyboru, większej popularności modelu rodzin wielopokoleniowych. Z miast największy udział gospodarstw wielorodzinnych miał Rybnik (13 proc.). W dużych miastach, jak Warszawa, Wrocław, Łódź udział ten wynosił tylko 4 proc.

Innym potencjalnym źródłem popytu są tak zwani „gniazdownicy”, czyli młodzi dorośli (w wieku 25-34 lata) mieszkający z rodzicami. W Polsce według danych Eurostatu w 2021 roku niemal 49 proc. tej grupy wiekowej mieszkało z rodzicami. Z badania GUS z 2018 roku wynikało z kolei, że pośród miast wojewódzkich najwyższy udział dorosłych dzieci mieszkających ze swoimi rodzicami odnotowały Kielce i Zielona Góra (powyżej 36 proc.), a najniższy Wrocław i Warszawa (poniżej 25 proc.). Biorąc pod uwagę liczebność tej grupy wiekowej w 2021 roku, można szacować, że w Warszawie było wówczas ponad 70 tys. takich osób, z których znaczna część tworzyła potencjalny popyt mieszkaniowy.

W porównaniach międzynarodowych jako wyznacznik dostępności mieszkań stosuje się również przelicznik całkowitych zasobów mieszkaniowych na 1 tys. ludności. Także pod względem tego wskaźnika, z 400 mieszkaniami na 1000 mieszkańców Polska w Europie wypada niemal na końcu zestawienia. Od większości krajów europejskich dzieli nas kilkadziesiąt mieszkań na 1 tys. mieszkańców, a do sąsiednich Niemiec mamy dystans ponad 100 mieszkań na 1 tys. mieszkańców. Spośród polskich miast najniższy wskaźnik jest w Żorach, Jastrzębiu-Zdroju, Rybniku, Nowym Sączu i Suwałkach (wszędzie poniżej 400 mieszkań na 1 tys. mieszkańców). Rekordzistą jest natomiast Sopot, który z 588 mieszkaniami na 1 tys. osób wyprzedza nawet Warszawę (557 mieszkań). W tym wypadku znaczna część mieszkań to mieszkania wakacyjne i mieszkania przeznaczone na wynajem turystom.

Nie tylko liczba, ale i jakość

Znaczenie deficytu mieszkaniowego rośnie także ze względu na coraz większe potrzeby i wyższy oczekiwany standard życia Polaków. Dziesięć lat temu występował statystyczny deficyt mieszkań, rozumiany jako różnica pomiędzy liczbą gospodarstw domowych, a liczbą istniejących mieszkań. Obecnie mówimy raczej o potrzebie zwiększenia liczby mieszkań, by dorównać standardom europejskim. Na tej podstawie zapotrzebowanie można szacować minimalnie na około 2 mln lokali. Wprawdzie obecnie deweloperzy i indywidualni inwestorzy ograniczają budowy, ale potrzebna liczba mieszkań oddanych w 10 lat nadal pozostaje w ich zasięgu, co pokazali w dziesięcioleciu 2011-2021.

Mimo realności planu budowy 2 mln mieszkań w najbliższym dziesięcioleciu, obecnie większy nacisk trzeba położyć na kwestię jakości. Wiele mieszkań w Polsce nie zapewnia odpowiedniego komfortu życia. I nie chodzi tu nawet o bloki z wielkiej płyty, które mają zarówno gorących przeciwników, jak i zwolenników. Z Narodowego Spisu Powszechnego wynika, że ponad 1,5 mln mieszkań w Polsce nie ma łazienki, a 1,2 mln nie ma ustępu. To obszar, który wymaga szybkiej poprawy.

Ostatnie komentarze

Robotyka i automatyzacja w magazynach logistycznych

Robotyka i automatyzacja w magazynach logistycznych

schedule 31 maja 2023

W rozwoju e-commerce magazyny logistyczne odgrywają kluczową w łańcuchu dostaw towarów do klientów. Czas dostaw często stanowi przewagę konkurencyjną, dlatego operatorzy szukają ro ...

Michał Kozdrój, head of Industrial Agency
Knight Frank

Świadectwa charakterystyki energetycznej – centra handlowe mają nowe obowiązki

Świadectwa charakterystyki energetycznej – centra handlowe mają nowe obowiązki

schedule 22 maja 2023

28 kwietnia 2023 r.oku weszła w życie nowelizacja ustawy o charakterystyce energetycznej budynków. Dotychczas obowiązek posiadania świadectwa charakterystyki energetycznej dotyczył ...

Patrycja Chmiel, mecenas
kancelaria prawna Causa Finita

Aranżacja wnętrz drożeje, czynsze muszą rosnąć?

Aranżacja wnętrz drożeje, czynsze muszą rosnąć?

schedule 16 maja 2023

W związku z rosnącymi kosztami dostosowania powierzchni dla najemców biurowych, wynajmujący stoją przed wyzwaniem związanym z coraz niższą opłacalnością biznesu. Obecnie okres zwro ...

Anna Fijałkowska, CEO
TFG Asset Management.

Polacy inwestują za granicą

Polacy inwestują za granicą

schedule 11 maja 2023

Ze statystyk Narodowego Banku Polskiego wynika, że w 2022 roku wartość polskich inwestycji bezpośrednich za granicą wzrosła do 8,3 mld zł wobec 7,0 mld w 2021 roku. Przeszło 18-pro ...

Piotr Kuba, członek zarządu ds. inwestycyjnych
PFR TFI

Fleksy rosną nie tylko w dużych miastach

Fleksy rosną nie tylko w dużych miastach

schedule 09 maja 2023

Elastyczne miejsca pracy rozchodzą się jak świeże bułeczki. Firmy pytają o nie we wszystkich dużych miastach. Ale nie tylko. Chętnych na biura serwisowane nie brakuje również w mni ...

Joanna Bartoszewicz, Starszy Doradca w Dziale Reprezentacji Najemców Biurowych
Newmark Polska

W Polsce mamy 12 proc. pustostanów i deficyt 2 mln mieszkań. Skąd ten paradoks?

W Polsce mamy 12 proc. pustostanów i deficyt 2 mln mieszkań. Skąd ten paradoks?

schedule 25 kwietnia 2023

Deficyt mieszkań w Polsce występuje od wielu lat. Chociaż deweloperzy i inwestorzy indywidualni w ciągu ostatnich 10 lat oddali do użytku 1,8 mln lokali, średnia liczba pokoi przyp ...

Agnieszka Mikulska, ekspert rynku mieszkaniowego
CBRE

Budynki będą zmieniać swoje funkcje

Budynki będą zmieniać swoje funkcje

schedule 21 kwietnia 2023

W ostatnich latach sytuacja gospodarcza i geopolityczna ulega dużym zmianom. To wpływa na rynek nieruchomości i konkretne budynki. Coraz częściej pojawia się potrzeba unowocześnien ...

Joanna Mroczek, szefowa działu doradztwa strategicznego oraz badań i analiz rynku w Europie Środkowej i Wschodniej
CBRE

Inwestycje, stres i kapitał pomostowy

Inwestycje, stres i kapitał pomostowy

schedule 20 kwietnia 2023

Tegoroczne targi MIPIM w Cannes odwiedziło ponad 23 tys. osób z ponad 90 krajów i ponad 2,4 tys. firm. Mimo że były liczne jak w czasach przedcovidowych, a pogoda dopisała, to nie ...

Jacek Wachowicz, CEO
Catella Poland WPP

Branża potrzebuje liderów

Branża potrzebuje liderów

schedule 17 kwietnia 2023

Chociaż dynamika zatrudnienia zmniejszyła się w porównaniu z początkiem 2022 roku, to firmy wciąż szukają analityków inwestycyjnych, którzy pomogą członkom zarządu w podejmowaniu t ...

Krzysztof Butyński, konsultant zarządzającyodpowiadający za rekrutację na rynku nieruchomości i w budownictwie
Michael Page

Najemcy wybierają atrakcyjne budynki, z dostępem do usług oraz modnych miejsc

Najemcy wybierają atrakcyjne budynki, z dostępem do usług oraz modnych miejsc

schedule 14 kwietnia 2023

Najemców biurowych nie stać na pomyłki, ani utratę najlepszych pracowników. Chociaż korporacje są gotowe do rezygnacji z części powierzchni, by ograniczyć wydatki, to jeszcze bardz ...

Anna Szymańska, dyrektor Działu Powierzchni Biurowych
Newmark Polska

Brownfield ma zielone światło

Brownfield ma zielone światło

schedule 11 kwietnia 2023

Coraz mniejsza dostępność ciekawych gruntów inwestycyjnych zachęca deweloperów do szukania okazji wśród działek już zabudowanych. Tylko w 2022 roku na rynek magazynowy trafiło 4,3 ...

Michał Kozdrój, head of Industrial Agency
Knight Frank

Grunt to sprawdzony partner

Grunt to sprawdzony partner

schedule 03 kwietnia 2023

Na rynku mamy wysyp różnych struktur transakcji barterowych i joint venture, zawieranych przez inwestorów i deweloperów z właścicielami gruntów, które przez ostatnie lata rynkowego ...

Bartłomiej Zagrodnik, partner zarządzający
Walter Herz

Kategorie