EN

Polska Będzie luka podażowa?

Biura i projekty wielofunkcyjne
Aktywność najemców w 2020 roku była o 31 proc. niższa niż w 2019 roku, a deweloperzy znacznie ostrożniej niż w ubiegłych latach podchodzili do startu nowych inwestycji. W rezultacie, może to doprowadzić do powstania luki podażowej na warszawskim rynku - analizują eksperci JLL.

Z powodu pandemii przedsiębiorstwa zaczęły bardziej zachowawczo podchodzić do decyzji związanych z zapotrzebowaniem na biura, odkładając je na moment stabilizacji sytuacji. W rezultacie, w porównaniu do oczekiwań z końca 2019 roku, popyt na biura w ubiegłym roku był o 29 proc. mniejszy, a wolumen nowej podaży dostarczonej na rynek o 26 proc. niższy. Patrząc jednak na aktualną aktywność po stronie deweloperów, możemy spodziewać się luki podażowej na warszawskim rynku biurowym, szczególnie w lokalizacjach poza centrum - informuje Tomasz Czuba, dyrektor Działu Wynajmu Powierzchni Biurowych i Reprezentacji Najemcy, JLL.

W 2020 roku w Warszawie wynajęto łącznie 602 tys. mkw. Największą popularnością cieszyły się Centrum i Mokotów, odpowiedzialne za ponad dwie trzecie całkowitego zapotrzebowania na biura.

Ubiegły rok przyniósł spore przetasowania w strukturze popytu i wzrost znaczenia odnowień kontraktów. Firmy często decydują się na przedłużenie umowy na krótki okres i czekają na powrót do normalności przed podjęciem długoterminowych zobowiązań. Jednym z kluczowych trendów była również wzrastająca podaż powierzchni oferowanej na podnajem. Obecnie w Warszawie na firmy zainteresowane takim rozwiązaniem czeka około 130 tys. mkw. tego typu przestrzeni, z czego blisko 60 proc. przypada na centralne części stolicy. Udział powierzchni podnajmowanej w całkowitych zasobach oscyluje na poziomie około 2 proc. - dodaje Mateusz Polkowski, dyrektor Działu Badań i Doradztwa, JLL.

Do największych transakcji najmu w ubiegłym roku należały: rekordowa umowa przednajmu PZU w Generation Park Y – pierwszym budynku wieżowym Skanska w Polsce (46,5 tys. mkw.), umowa typu sale and leaseback DSV na Mokotowie (20 tys. mkw.) oraz odnowienie umowy i ekspansja Poczty Polskiej w Domaniewska Office Hub (19,8 tys. mkw.).

Analizując 2020 rok należy zwrócić też uwagę na rosnącą popularność oferty biur elastycznych. Po takie rozwiązanie sięgają zwłaszcza duże firmy, które chcą zapewnić swoim pracownikom wygodę pracy z biura podczas zawirowań w przeprowadzkach lub po prostu stabilizując dynamiczną w obecnych czasach strukturę zatrudnienia. Zabezpieczenie interesów pracowników daje korporacjom możliwość spokojnego poszukiwania tradycyjnej powierzchni biurowej, co widać wyraźnie w statystykach operatorów, u których przeciętne obłożenie w centralnych dzielnicach Warszawy przekracza nawet połowę dostępnych stanowisk, a niektórzy z nich zamknęli rok z wynikami na poziomie 80 proc. - tłumaczy Tomasz Czuba.

W 2020 roku na rynek dostarczono 314 tys. mkw. biur w ramach takich projektów, jak kompleks The Warsaw Hub, zrealizowany przez Ghelamco Poland o powierzchni 89 tys. mkw. czy Mennica Legacy Tower (47,9 tys. mkw.), której deweloperem jest Golub GetHouse.

Po kilku latach stale rosnącej aktywności deweloperskiej, wolumen powierzchni w budowie spada. W ostatnich latach w realizacji pozostawało od 700 tys. do 800 tys. mkw., a teraz jest to niewiele ponad 500 tys. mkw. Deweloperzy znacznie ostrożniej podchodzą też do rozpoczynania nowych budów, a w ciągu ostatnich miesięcy nowe inwestycje uruchomiło tylko kilku z nich - mówi Tomasz Czuba.

Pomimo pandemii i jej następstw, rok 2020 na rynku inwestycyjnym okazał się znacznie lepszy niż przypuszczano na początku kryzysu.

Łączna wartość wszystkich transakcji biurowych osiągnęła wartość niemal 2 mld euro, z czego około 66 proc., czyli 1,3 mld euro przypadło na obiekty w Warszawie. Jest to wynik niemal o połowę niższy od rekordowego rezultatu z roku 2019, ale wciąż wyższy o ponad 21 proc. od 10-letniej średniej z lat 2009 – 2019 - komentuje Tomasz Puch, dyrektor Działu Rynków Kapitałowych, JLL.

Podobnie jak w latach ubiegłych największym zainteresowaniem cieszyły się biurowce w Centrum Warszawy (59 proc. ogólnej wartości), a następnie nieruchomości z zagłębia biznesowego na Służewcu (30 proc.), co oznacza wzrost udziału tej lokalizacji w porównaniu do poprzednich lat.

Do największych transakcji na warszawskim rynku biurowym należały: sprzedaż pierwszego etapu kompleksu Lixa (budynki A i B) przez Yareal do Commerz Real, przejęcie Wola Center przez Hines od spółki Develia, kupno T-Mobile Office Park przez AFI Europe od Starwood oraz nabycie Generation Park Z przez fundusz DEKA od firmy Skanska.

Prognozy na obecny rok w dużej mierze zależą od sukcesu programu szczepień, który pozwoliłby na powrót do biur i ograniczenie niepewności na rynku. Co więcej, stopniowy powrót do normalności przyspieszyłby finalizację odroczonych transakcji, napędzając tym samym tegoroczne obroty. Dodatkowym motorem napędowym może być potencjalna luka podażowa spodziewana po 2022 roku, która zredukuje i tak mocno ograniczoną, liczbę projektów typu „prime” dostępnych na rynku. Przełożyć się to może na bardziej agresywne podejście inwestorów przy składaniu ofert, a w rezultacie powrót do kompresji stóp kapitalizacji - dodaje Tomasz Puch.

Obecna sytuacja gospodarcza bezpośrednio wpływa na wskaźnik pustostanów. W IV kwartale 2020 roku wyniósł on 9,9 proc. w Warszawie (8,5 proc. w strefach centralnych i 10,8 proc. w strefach poza centrum), co stanowi wzrost o 2,1 p.p. w stosunku do końca 2019 roku. Tym statystykom towarzyszy zwiększona podaż przestrzeni na podnajem. Co ważne, w perspektywie kolejnych lat na rynek dostarczane będzie mniej nowoczesnej powierzchni biurowej, co przełoży się na stopniową absorpcję dostępnej powierzchni.

Najwyższe czynsze transakcyjne dla najlepszych nieruchomości w szerokim centrum wynoszą od 18 do 24 auro za mkw. miesięcznie, a poza nim do 16 euro.

Biorąc pod uwagę spowolnienie po stronie popytu, wzrost współczynnika powierzchni niewynajętej, w najbliższej przyszłości możemy spodziewać się chwilowej redukcji stawek za wynajem powierzchni biurowych, zarówno po stronie czynszów bazowych, jak i efektywnych. Będzie to dotyczyło praktycznie każdej klasy obiektów biurowych, z wyłączeniem tych inwestycji, na których atrakcyjność okres pandemii nie miał znaczącego wpływu. Już dziś obserwujemy duże presje na czynsze w starszych obiektach, a deweloperzy stosują bardzo agresywną politykę finansową próbując zabezpieczyć pierwszych najemców do swoich realizowanych inwestycji - podsumowuje Mateusz Polkowski.

Ostatnie nowości

Powierzchnie handlowe i rozrywkowe

Polska Lidl wchodzi do Garwolina

schedule 28 marca 2024
Opr./edited by ANZ

Lidl Polska będzie operatorem spożywczym w nowo powstającym Parku Handlowym w Garwolinie, realizowanym przez spółkę PKB Inwest Budowa.

Powierzchnie handlowe i rozrywkowe

Polska Douglas po raz drugi

schedule 28 marca 2024
Opr./edited by ANZ

Douglas otwiera kolejną placówkę w Koszalinie. Nowa perfumeria o powierzchni 220 mkw. powstała w kompleksie handlowym Power Center.

ESG

Rumunia U-Center 2 jest WELL

schedule 28 marca 2024
Opr./edited by ANZ

Forte Partners ogłosiło przyznanie certyfikatu WELL Health-Safety Rating dla U-Center 2, budynku biurowego oddanego do użytku w Bukareszcie we wrześniu 2023 roku.

Grunty inwestycyjne

Polska Rośnie Modern Mokotów

schedule 28 marca 2024
Opr./edited by ANZ

Warszawskie osiedle Modern Mokotów będzie większe. Archicom zawarł umowę przedwstępną na zakup sąsiadującego z inwestycją gruntu, który dopełni przestrzeń pomiędzy ulicami Postępu, Domaniewską, Wołoską i Marynarską. Powierzchnia działki wynosi ponad 15 tys. mkw.

Powierzchnie handlowe i rozrywkowe

Polska Carry wchodzi do Ozimskiej

schedule 28 marca 2024
Opr./edited by JC

Do grona najemców opolskiego Ozimska Parku dołączyła marka odzieżowa Carry. Powierzchnia sklepu wynosi ponad 600 mkw.

Rynek mieszkaniowy

Polska Markowe mieszkania od Totalbudu

schedule 28 marca 2024
Opr./edited by JC

Totalbud osiągnął stan surowy zamknięty budynku Markowy Targówek w podwarszawskich Markach. Obiekt powstaje na działce o powierzchni ponad 3,6 tys. mkw.

Biura i projekty wielofunkcyjne

Polska Reply repetuje w DL Piano

schedule 28 marca 2024
Opr./edited by MR

Firma Reply przedłużyła umowę najmu w budynku DL Piano należącym do DL Invest Group. Spółka zwiększyła też zajmowaną w katowickim biurowcu powierzchnię.

Rynek inwestycyjny i finansowy

Polska Echo w kluczowych sektorach

schedule 28 marca 2024
Opr./edited by MR

W 2023 roku grupa Echo Investment wypracowała ponad 67 mln zł zysku netto przypadającego akcjonariuszom jednostki dominującej. Łączna wartość jej aktywów na koniec zeszłego roku wyniosła prawie 6 mld zł.

ESG

Polska Erbud szykuje się na CSRD

schedule 28 marca 2024
Opr./edited by MR

Erbud opublikował swój raport ESG. Opracowanie powstało we współpracy z EY i było atestowane przez PWC.

Powierzchnie handlowe i rozrywkowe

Polska Będzie więcej Smart Parków

schedule 28 marca 2024
Opr./edited by MR

Smart Park Poland oraz RG Leasing ogłosiły otwarcie I etapu parku handlowego w Sycowie. W liczącym 6 tys mkw. obiekcie pozostał tylko jeden lokal do wynajęcia. Obecnie trwają prace nad II fazą inwestycji.

Obiekty użyteczności publicznej

Polska Narcyz gotowy, kolej na Kosa

schedule 28 marca 2024
Opr./edited by MR

Zakończył się remont Sanatorium Narcyz w Uzdrowisku Ustroń, należącym do grupy American Heart of Poland. W kwietniu rozpoczną się prace nad modernizacją kolejnego obiektu, czyli Sanatorium Kos.

Powierzchnie magazynowe i produkcyjne

Polska 20 milionów na Panattoni Park Szczecin numer pięć

schedule 28 marca 2024
Opr./edited by MR

Panattoni uzyskało finansowanie na realizację nowej inwestycji na Pomorzu Zachodnim. Kredytu w wysokości 20 mln euro udzielił mBank. Panattoni Park Szczecin V osiągnie 30 tys. mkw., z czego blisko 1/3 wynajął już klient z branży horeca, firma Bidfood Farutex. 

ESG

Polska Standard codzienności

schedule 27 marca 2024
Opr./edited by ANZ

Fundacja Integracja wraz ze spółką biurową Skanska opublikowały nową edycję kompendium wiedzy o projektowaniu uniwersalnym. „Włącznik 2.0. Projektowanie bez barier” zawiera konkretne wskazówki dotyczące tworzenia miejsc bezpiecznych i przyjaznych dla wszystkich.

Style i wnętrza

Polska Trzy kolory: czerwony

schedule 27 marca 2024
Opr./edited by ANZ

Firma Muniak powiększyła i odświeżyła swoją warszawską siedzibę. Nowe biuro prezentuje możliwości oraz doświadczenie firmy, która świadczy usługi w sektorze fit-out od ponad 30 lat.

Rynek mieszkaniowy

Polska Wzgórze pod opieką Hoplity

schedule 01 marca 2024
Opr./edited by MR

Euro Styl z grupy Dom Development rozpoczął realizację inwestycji Wzgórze Hoplity zlokalizowanej w Gdańsku, u zbiegu ulic Kartuskiej i Myśliwskiej. Powstaną tam dwa pięciokondygnacyjne budynki mieszkalne.

Rynek inwestycyjny i finansowy

Polska Bliska Wola bliska ideału

schedule 27 marca 2024
Opr./edited by JC

Według publikacji Axi Immo „Co nadaje rytm biurowej Warszawie?”, podstrefa biurowa Centrum-Zachód to najdynamiczniej rozwijający się na biurowej mapie stolicy obszar. Koncentruje się tam 70 proc. nowo powstającej powierzchni.

Rynek mieszkaniowy

Polska Lokum patrzy w przyszłość

schedule 27 marca 2024
Opr./edited by MR

W 2023 roku Lokum Deweloper przekazał klientom 774 lokale, dzięki czemu odnotował 451,3 mln zł przychodu. Przełożyło się to na 100,7 mln zł zysku przypadającego akcjonariuszom podmiotu dominującego z działalności stricte deweloperskiej.

Powierzchnie magazynowe i produkcyjne

Polska Malezyjski debiut w Polsce

schedule 27 marca 2024
Opr./edited by MR

Malezyjski właściciel sklepów z asortymentem dla domu, MR D.I.Y., wchodzi na polski rynek. Firma wynajęła prawie 5 tys. mkw. w parku logistycznym Hillwood Zgierz I. gdzie stworzy swoje pierwsze centrum logistyczne w Europie Środkowej.

Obiekty użyteczności publicznej

Polska Od Erbudu dla studentów

schedule 27 marca 2024
Opr./edited by JC

Erbud zrealizuje obiekt dydaktyczny dla Wydziału Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji SGGW. Spółka ma 18 miesięcy na oddanie budynku do użytku.

Zasoby ludzkie

Raczej zwolnią niż zatrudnią

schedule 27 marca 2024
Opr./edited by MR

W II kwartale 2024 roku 34 proc. firm branży transportu, logistyki & motoryzacji chce zwalniać, a tylko 29 proc. pracodawców planuje zwiększać zatrudnienie – wynika z raportu „Barometr ManpowerGroup Perspektyw Zatrudnienia”. 

Najnowsze w Biura i projekty wielofunkcyjne

schedule 28 marca 2024

Reply repetuje w DL Piano

Firma Reply przedłużyła umowę najmu w budynku DL Piano należącym do DL Invest Group. Spółka zwiększyła też zajmowaną w katowickim biurowcu powierzchnię.

schedule 26 marca 2024

Trident zostaje pod Stocznią

Spółka Trident BMC w dalszym ciągu będzie najemcą budynku C200 Office. Firma zwiększyła jednocześnie zajmowaną powierzchnię biurową – w rezultacie do swojej dyspozycji ma ponad 2,2 tys. mkw.

schedule 25 marca 2024

Ogrody na dachu Europy

HB Reavis, właściciel warszawskiego drapacza chmur Varso Tower, wybrał firmę Magnicity do obsługi trzech ostatnich pięter budynku, na których powstanie przestrzeń rekreacyjna z panoramicznym tarasem widokowym.

schedule 25 marca 2024

Praca z domu nie dla każdego

Cztery lata po wybuchu pandemii widać, że praca w modelu hybrydowym pozostanie z nami na długo. Jak pokazały wyniki badania firmy Cushman & Wakefield, 27 proc. Polaków łączy pracę w biurze z home office, a odsetek ten w miastach powyżej 500 tys. mieszkańców wynosi aż 36 proc.

schedule 25 marca 2024

Quorum A otwiera podwoje

Cavatina Holding uzyskała pozwolenie na użytkowanie biurowca Quorum A, jednego z pięciu budynków wchodzących w skład wielofunkcyjnej inwestycji nad brzegiem Odry. Obiekt dostarcza na wrocławski rynek biurowy 18 tys. mkw. powierzchni rozlokowanej na 12 kondygnacjach.

schedule 22 marca 2024

Nowi najemcy w And2

Na otwarcie biura w najwyższym budynku Poznania decydują się kolejne firmy. W budynku And2 swoją siedzibę będzie miała m.in. działająca w branży IT grupa cyber_Folks oraz sieć Enel-Med.

schedule 21 marca 2024

Koszty rosną, ale wolniej

Ostatnie lata znacząco zmieniły krajobraz najmu powierzchni biurowej, czego wynikiem jest rosnąca wysokość opłat eksploatacyjnych ponoszonych przez najemców. Jak wynika z danych Colliersa, rekordowy pod tym względem był rok 2023, gdy średnie miesięczne stawki wzrosły aż o 26 proc. w porównaniu do roku poprzedniego.

schedule 21 marca 2024

The Source się zapełnia

Grupa Empira pozyskała firmę ubezpieczeniową die Bayerische jako długoterminowego najemcę na 11,5 tys. mkw. powierzchni w modernizowanym obecnie kompleksie biurowym The Source w Monachium.

schedule 21 marca 2024

Sonar wynajmuje i przedłuża

Sonar Real Estate, działając w roli asset managera, wynajął około 11,6 tys. mkw. powierzchni biurowej w trzech obiektach w Berlinie. Łącznie zawartych zostało pięć umów najmu – to zarówno nowe kontrakty, jak i przedłużenia.

schedule 20 marca 2024

Prawnicy zajęli biuro w V Tower

Brytyjska firma prawnicza Clyde & Co rozpoczęła działalność w Polsce. Swoje biuro urządziła w budynku V Tower przy ul. Chmielnej w Warszawie. Kancelaria przejęła już powierzchnię na 10 piętrze biurowca modernizowanego przez Cornerstone Investment Management. 

schedule 18 marca 2024

Ze Szwecji do Life Building

Eolus Poland dołączy do najemców Life Building na warszawskiej Woli. Wywodzący się ze Szwecji deweloper energii odnawialnej w kwietniu zajmie w biurowcu prawie 300 mkw.

schedule 18 marca 2024

Loftmill debiutuje na Śląsku

Do grona najemców biurowca .KTW I dołączyła marka Loftmill. Należąca do Rise.pl spółka oferuje biura serwisowane i powierzchnie coworkingowe.

schedule 18 marca 2024

Kawa i herbata w Diunie

Warszawski kompleks biurowy Diuna z portfolio Syrena Real Estate powitał nowego najemcę, JDE Peet’s. Nowe biuro firmy o powierzchni 900 mkw. za zaprojektowała pracownia BIT Creative.

schedule 18 marca 2024

Telewizja wynajmuje na Służewcu

Grupa Polcast Media, właściciel telewizji Polonia 1 podpisała umowę najmu na około 500 mkw. powierzchni biurowej w Trinity One w Warszawie.

schedule 14 marca 2024

Ogrody z pozwoleniem

Revetas Capital i TriGranit uzyskały oficjalne pozwolenie na użytkowanie dla II etapu Millennium Gardens w Budapeszcie.

schedule 14 marca 2024

Dwa razy więcej w Timpuri Noi Square

Vastint Romania rozpoczyna II fazę projektu Timpuri Noi Square w Bukareszcie. Po uzyskaniu niezbędnych pozwoleń deweloper wybuduje dwa nowe budynki biurowe, które zwiększą powierzchnię całego kompleksu do ponad 100 tys. mkw.

schedule 13 marca 2024

Poznańska przeprowadzka Rödl & Partner

Do grona najemców poznańskiego Nowego Rynku E dołączyła firma doradcza Rödl & Partner. Biuro spółki zlokalizowane jest na siódmym piętrze biurowca.

schedule 13 marca 2024

Zostają w The Park Warsaw

Konica Minolta Business Solutions przedłużyła umowę najmu biura o powierzchni 3 tys. mkw. w kompleksie The Park Warsaw. Firma pozostanie w stołecznej dzielnicy Włochy przez kolejne pięć lat.

schedule 12 marca 2024

Elastycznie i coworkingowo

W warszawskim biurowcu Adgar Renaissance Tower pojawi się koncept Brain Embassy. W kwietniu tego roku planowane jest otwarcie dwóch pięter tej przestrzeni coworkingowej. Będzie to siódma lokalizacja marki w Warszawie.

schedule 11 marca 2024

Mariaż historii z nowoczesnością

Zeitgeist Asset Management pozyskał kolejnych najemców. Dwie kolejne firmy, międzynarodowa kancelaria prawna CMS oraz Europejski Bank Inwestycyjny, wynajęły powierzchnię biurową w odrestaurowanym budynku Palác Dunaj w historycznym centrum Pragi.

Wydanie 3 (286) marzec 2024

Ostatnie komentarze

Kategorie