Europa Środkowo-Wschodnia Fuzje, przejęcia i polski rynek

Jak wynika z raportu „Emerging Europe M&A Report 2022/2023” autorstwa analityków EMIS (ISI Emerging Markets Group) oraz kancelarii CMS, rynek fuzji i przejęć (M&A, mergers and acquisitions) w Europie Środkowo-Wschodniej pozostał w 2022 roku zaskakująco aktywny. Dane z należącej do EMIS bazy DealWatch wskazują, że nawet presja związana z wojną w Ukrainie, następstwami pandemii Covid-19 i coraz trudniejszym otoczeniem gospodarczym nie wpłynęła mocno negatywnie na dynamikę.

W 2022 roku aktywność M&A w Europie Środkowo-Wschodniej była nawet nieznacznie lepsza niż w 2021 roku. Liczba transakcji wzrosła o 5,6 proc. do około 1 229, w porównaniu z 1 164 w 2021 roku. Najważniejsze, że ponownie było ich więcej niż w pandemicznym 2020 roku. Całkowita wartość spadła ze szczytowego poziomu 41,31 mld euro w 2021 roku. o 20,3 proc. do 32,93 mld euro w 2022 roku, ale – po raz kolejny – była wyższa niż w 2020 roku. Megatransakcje, czyli takie, na które przeznaczono ponad 1 mld euro, tym razem okazały się rzadkością, bo tylko trzy zostały na tyle wycenione. Tymczasem w 2021 roku każda z 10 największych transakcji osiągnęła lub przekroczyła tę kwotę.

Trzy największe branże pod względem wartości odnotowanych transakcji to górnictwo (7,98 mld euro), nieruchomości i budownictwo (7,82 mld euro) oraz energetyka (4,03 mld euro). Największą transakcją w 2022 roku w całej Europie Środkowo-Wschodniej – o wartości 7,9 mld euro – była fuzja polskich państwowych firm energetycznych PKN Orlen oraz PGNiG.

Fuzja PKN Orlen i PGNiG domyka proces konsolidacji sektora energetycznego w Polsce pod skrzydłami Orlenu, po wcześniejszych przejęciach Energi i Lotosu. Tym razem udało się także uniknąć kontrowersji, jakie pojawiły się przy okazji fuzji z Lotosem, w wyniku której koncern został zmuszony do sprzedaży dużej części udziałów w Rafinerii Gdańskiej. W tym przypadku Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zażądał jedynie sprzedaży spółki Gas Storage Poland, odpowiedzialnej za wypełnianie magazynów z gazem. Najbardziej prawdopodobny jest scenariusz, w którym nowym właścicielem zostanie państwowa spółka Gaz-System – komentuje Andrzej Żurawski, ekonomista EMIS, ISI Emerging Markets Group.

Polska, głównie dzięki fuzji państwowych firm energetycznych, w 2022 roku po raz kolejny wyróżniła się jako główny rynek M&A w Europie Środkowo-Wschodniej. Nie dość, że największa transakcja z całego regionu należała właśnie do naszego kraju, to łączna wartość polskich transakcji M&A osiągnęła najwyższy od dekady poziom 15,97 mld euro. To wzrost o 1/3 w stosunku do 2021 roku. Liczba transakcji spadła jednak o 7 proc. do 250.

Polacy w 2022 roku okazali się także największymi inwestorami w Europie Środkowo-Wschodniej spośród pozostałych krajów regionu, przeznaczając na transakcje aż 10,3 mld euro. Na drugim miejscu, z prawie trzykrotnie mniejszą wartością inwestycji znaleźli się Czesi – 3,1 mld euro. Podium zamknęli Węgrzy z 1 mld euro.

Obecnie aktywność na rynku M&A jest mniejsza głównie ze względu na niestabilne ogólne otoczenie gospodarcze i mniej atrakcyjne wyceny. Jednak zakładamy, że wraz ze stabilizacją sytuacji makroekonomicznej liczba transakcji ponownie wzrośnie. Nie spodziewamy się łatwych czasów, ale jesteśmy przekonani co do tego, że aktywność będzie widoczna przede wszystkim w sektorach takich jak IT, energetyka i produkcja. Dodatkowo na znaczeniu mogą zyskiwać restrukturyzacje oraz transakcje zbywania przez grupy kapitałowe aktywów niestanowiących ich podstawowej działalności (tzw. corporate carve-outs) – wskazuje Błażej Zagórski, partner w kancelarii CMS.

Aktywność M&A Europy Środkowo-Wschodniej w 2022 roku wzrosła w porównaniu do 2021 roku, potwierdzając niezmienną atrakcyjność rynku nawet tak w trudnych czasach. Instytucje zajmujące się fuzjami i przejęciami pokazały, że potrafią dostosować się do nowych okoliczności.