Polska Rekordowa liczba debiutantów

Według danych Cushman & Wakefield, w 2023 roku deweloperzy oddali do użytku 447 tys. mkw. GLA w ramach otwarć obiektów powyżej 5 tys. mkw. lub ich rozbudów. Natomiast w bilansie uwzględniającym zamknięcie czterech galerii handlowych oraz outletu w Bydgoszczy całoroczna nowa podaż ukształtowała się na poziomie 343 tys. mkw. Za 80 proc. oddanych do użytku obiektów odpowiadały parki, zaś centra handlowe – tylko za 15 proc.

Najlepszy wynik podaży zanotował IV kwartał, w którym ukończono budowę 217 tys. mkw. GLA. W ciągu trzech ostatnich miesięcy roku na rynku otworzyło się 20 nowych nieruchomości handlowych, trzy wcześniej istniejące przebudowano, jeden obiekt przeszedł rozbudowę, a cztery inne zmodernizowano. Tym samym całkowite zasoby nowoczesnej powierzchni handlowej w Polsce wynoszą obecnie około 16,3 mln mkw. Warto podkreślić, że prognozy dotyczące 2024 roku są obiecujące, gdyż analizując obiekty, w szczególności będące w budowie można spodziewać się, że wyniki podaży będą zbliżone lub nawet lepsze niż w minionym roku – komentuje Ewelina Staruch, analityczka rynku handlowego, Cushman & Wakefield.

Największymi obiektami, których otwarcia nastąpiły w IV kwartale, były Ozimska Park w Opolu o powierzchni najmu 17 tys. mkw. (przebudowa Galerii Ozimskiej, gdzie głównym najemcą było Tesco), N-Park Olkusz (powierzchnia najmu około 16 tys. mkw.), Pasaż Kępiński w Baranowie (park handlowy o powierzchni 12 tys. mkw.) oraz park handlowy Targowa w Przasnyszu (12 tys. mkw.).

Według stanu na koniec 2023 roku w budowie pozostawało około 370 tys. mkw. powierzchni w ramach 38 obiektów, których otwarcia są zaplanowane na lata 2024-25, z czego 27 nieruchomości stanowią parki handlowe. Ponadto prowadzone są rozbudowy dziewięciu funkcjonujących już obiektów, m.in. centrum handlowego Sukcesja w Łodzi czy dwóch obiektów po Tesco w Bytomiu i Przemyślu, które zostaną przekształcone na parki handlowe – dodaje Ewelina Staruch.

Jak szacuje Cushman & Wakefield, tylko w ostatnim kwartale 2023 roku do Polski weszło aż 11 nowych marek - Lichi, Moschino Jeans, Herse, Milk Bar, PLNY Lala, Guerlain, OD Store, WMF, Moomin shop, Just in Case oraz Mokida. W całym minionym roku na rynku zadebiutowało aż 29 retailerów, co jest najlepszym wynikiem od 2017 roku. Ponadto odnotowane zostały tylko dwa wyjścia sieci handlowych z polskiego rynku.

Z dotychczasowego podsumowania statystyk sprzedaży detalicznej w cenach stałych (styczeń-listopad 2023) publikowanego przez GUS wynika, że październik był jedynym miesiącem, w którym odnotowano rokroczny wzrost sprzedaży, a wyniósł on 2,8 proc. W pozostałych miesiącach minionego roku wystąpiły spadki, przy czym najwyższy sięgnął 7,3 proc. w marcu i kwietniu. Listopad zarejestrował spadek o 0,3 proc. r-d-r. W okresie styczeń-listopad 2023 roku sprzedaż zmalała o 2,4 proc. r-d-r.

Listopad jest szczególnym miesiącem dla handlu ze względu na Czarny Piątek otwierający kilkutygodniowy sezon świątecznych zakupów. Analiza sprzedaży detalicznej w listopadzie 2023 roku wykazała jednak, że tylko dwie kategorie odnotowały wzrost r-d-r i były to pojazdy samochodowe, motocykle i ich części (+11,8 proc. r-d-r) oraz Farmaceutyki, kosmetyki, sprzęt ortopedyczny (+4,1 proc. r-d-r). Najwyższe spadki sprzedaży wystąpiły w przypadku grup Meble, RTV, AGD (-10,1 proc. r-d-r) i Prasa, książki (-9,1 proc. r-d-r).

Z kolei w listopadzie 2023 roku udział sprzedaży internetowej był najwyższy i osiągnął poziom 11,7 proc.

Odwiedzalność w centrach i parkach handlowych w ostatnim kwartale wzrosła względem 2022 roku, ale nie udało się przewyższyć wyniku z przedpandemicznego 2019 roku. W październiku zarejestrowano średnio 452 tys. odwiedzin klientów na jeden obiekt handlowy, w listopadzie wskaźnik ten sięgnął 424 tys. osób, a w grudniu przekroczył 520 tys. osób. Względem 2022 roku wzrosty odwiedzalności wyniosły odpowiednio 3,7 proc. r-d-r w październiku, 1,8 proc. r-d-r w listopadzie oraz 0,5 proc. r-d-r w grudniu – komentuje Ewa Derlatka-Chilewicz, head of Research, Cushman & Wakefield.

IV kwartał jest okresem najwyższych wpływów finansowych dla najemców galerii handlowych. W październiku uśrednione obroty przekroczyły 1070 zł netto na mkw. powierzchni, zaś w listopadzie wyniosły 1110 zł netto na mkw.

Nominalne wzrosty obrotów r-d-r wyniosły 5 proc. w październiku i aż 8 proc. w listopadzie, jednak analizując je w ujęciu realnym, biorąc pod uwagę inflację, można zauważyć, że w październiku odnotowano niewielki spadek o 1,6 proc. r-d-r, ale w listopadzie wystąpił już nieznaczny, bo 1-procentowy wzrost. Związane jest to z hamowaniem dynamiki wzrostu cen oraz z poprawą nastrojów konsumenckich. Warto podkreślić, że realne wzrosty sprzedaży w centrach handlowych w takich kategoriach jak odzież i obuwie, prasa i książki czy zdrowie i uroda były w 2023 roku wyższe niż wyniki sprzedaży detalicznej publikowane przez GUS, co świadczy o lepszej kondycji centrów handlowych na tle całego rynku handlowego – podkreśla Ewa Derlatka-Chilewicz.

We wszystkich trzech badanych grupach nieruchomości handlowych, czyli galeriach, parkach i przy ulicach handlowych zaobserwowano w ciągu roku wzrosty średnich czynszów.

Porównanie IV kwartału 2023 roku do IV kwartału roku 2022 wykazało, że najwyższe wzrosty stawek czynszowych dotyczyły parków handlowych i wyniosły 12,5 proc., podczas gdy dynamika czynszów w centrach i przy ulicach handlowych ukształtowała się na poziomie około 7 proc. r-d-r. Niestety, na początku 2024 roku najemcy muszą przygotować się na kolejne podwyżki ze względu na indeksację czynszów oraz wzrosty opłat eksploatacyjnych – ocenia Paulina Bauer, head of Retail Asset Services, Cushman & Wakefield.

Średni poziom pustostanów w obiektach handlowych w 16 największych polskich aglomeracjach o liczbie ludności przekraczającej 180 tys. mieszkańców wyniósł 3,3 proc. (stan na III kwartał 2023 roku). Najmniej wolnej powierzchni do wynajęcia można znaleźć w Toruniu (1,1 proc. pustostanów), Kielcach (1,4 proc.) Krakowie (1,7 proc.) oraz Łodzi (1,8 proc.).