Podatki a piątek trzynastego

Trudno uwierzyć, by finansista, specjalista od podatków, bilansów i sprawozdawczości był osobą przesądną, ale chyba czas zastanowić się raz jeszcze. 13 maja 2016 roku przejdzie do historii polskiego prawa podatkowego jako przykład na to, że niemożliwe, czasami – niestety – staje się możliwe. Tego dnia Sejm Rzeczpospolitej przyjął Ustawę o zmianie ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw. Główne zmiany wprowadzane tą ustawą, a dotyczące szeroko komentowanej klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania, przyjąć można ze zrozumieniem, a nawet ograniczoną aprobatą (pomijając wszakże niektóre aspekty legislacyjne, które czynią całą instytucję narażoną na szczególnie częste spory pomiędzy podatnikami a Ministrem Finansów).

Niby przypadkiem, prawie że mimochodem, w toku głosowania nad ustawą wprowadzającą przedstawioną powyżej tak zwaną zasadę GAAR (general anti abusive rule) projektodawcom udało się „przemycić” dwie, niby nie istotne, na pierwszy rzut oka, regulacje.

Zgodnie z przyjętą ustawą, regulacje Ordynacji podatkowej uzupełniono o przepis art. 82 par. 1b, zgodnie z którym, „Osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, prowadzące księgi podatkowe przy użyciu programów komputerowych, są obowiązane, bez wezwania organu podatkowego, do przekazywania, za pomocą środków komunikacji elektronicznej, ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych informacji o prowadzonej ewidencji, o której mowa w art. 109 ust. 3 ustawy o podatku od towarów i usług (…) za okresy miesięczne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu, wskazując miesiąc, którego ta informacja dotyczy”. W myśl zaś art. 6 ustawy zmieniającej, nowa treść art. 82 par 1b obowiązywać będzie od 1 lipca 2016 roku (przy mali i średni przedsiębiorcy będą zobowiązani do przekazywania miesięcznych danych dopiero od rozliczenia za styczeń 2017 roku, a mikroprzedsiębiorcy – za styczeń 2018 roku).

Jeżeli więc firma zatrudniała w jednym z ostatnich dwóch lat obrotowych ponad 250 pracowników, bądź też osiągnęła przychody w wysokości ponad 50 mln euro, a suma aktywów w bilansie przekroczyła 43 mln euro, już 25 sierpnia, wraz z elektroniczną deklaracją VAT-7, będziesz musiał wysłać do urzędu skarbowego tak zwany Jednolity Plik Kontrolny, a dokładniej – strukturę 4 – ewidencję zakupu i sprzedaży VAT.

Problemem nie jest przygotowanie plików – regulacje dotyczące JPK wprowadzono ustawą z 10 września 2015 roku, więc podatnicy (a przynajmniej duzi przedsiębiorcy) powinni już byli się przygotować na taką konieczność. Problemem nie jest również skrócenie vacatio legis dla średnich i małych przedsiębiorców (pierwotnie mieli czas na przygotowanie się na JPK do 30 czerwca 2018 roku). Problemem nie jest również kompletna nieprzydatność danych takiego typu dla urzędów skarbowych – obecne przepisy nie przewidują możliwości „automatycznego porównywania danych” dwóch różnych podatników. Problemem jest fakt, że omawiana poprawka wprowadzona została z pominięciem obowiązkowego procesu legislacyjnego (pierwotny projekt, konsultowany z odpowiednimi organizacjami, nie zawierał omawianej zmiany). Większym chyba jednak problemem jest, moim zdaniem, wprowadzenie zasady permanentnej inwigilacji podatników, bez najmniejszego choćby powodu przeprowadzenia odpowiednich czynności sprawdzających.