Kłopotliwy obowiązek instalacji punktów ładowania

Do 1 stycznia 2025 roku właściciel lub zarządca budynku niemieszkalnego, z którym związanych jest więcej niż 20 stanowisk postojowych, zobowiązany jest do instalacji co najmniej jednego punktu ładowania i niezbędną infrastrukturę dla kolejnych punktów. Realizacja tego obowiązku może być trudna z powodu zbyt krótkiego czasu pozostałego na jego wykonanie.

Obowiązek ten wynika z ustawy z dnia 2 grudnia 2021 roku o zmianie ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych oraz niektórych innych ustaw i spoczywa na właścicielu lub zarządcy budynku, ale mali i średni przedsiębiorcy są z niego zwolnieni. Oprócz punktu ładowania konieczne jest zainstalowanie kanałów na przewody i kable elektryczne, aby umożliwić zainstalowanie kolejnych punktów ładowania jeżeli te stanowiska znajdują się wewnątrz budynku lub przylegają do budynku.

Choć ustawa obowiązuje od 22 lutego 2018 roku to wciąż pojawia się wiele pytań dotyczących zagadnień związanych z tym obowiązkiem.

Kiedy właściciel, a kiedy zarządca budynku?

Obowiązek spoczywa na właścicielu lub zarządcy budynku, jednakże ustawodawca nie definiuje zarządcy budynku, oraz nie wskazuje kiedy to na nim spoczywać będzie realizacja obowiązku. Z uwagi na brak legalnej definicji zarządcy budynku, trzeba posiłkować się orzecznictwem sądów, które dotyczy zarządcy obiektu budowlanego. Zgodnie z nią jest to podmiot, który uzyskuje prawo zarządzania obiektem, będącym cudzą własnością w imieniu własnym i z wyłączeniem właściciela.

To indywidualny charakter stosunku prawnego powinien decydować o tym czy podmiotem zobowiązanym będzie właściciel, czy zarządca budynku. Oznacza to, że najemca lokalu w galerii handlowej nie będzie zobowiązany do realizacji tego obowiązku, jednakże już najemca lub użytkownik całej nieruchomości, czerpiący z niej pożytki i zarządzający tą nieruchomością w imieniu własnym oraz z wyłączeniem właściciela będzie zobligowany do instalacji punktu ładowania, oraz kanałów na przewody i kable elektryczne.

Obowiązek instalacji jeszcze przed 1 stycznia 2025 roku

Niekiedy obowiązek instalacji punktów ładowania i kanałów oraz przewodów pod kable elektryczne powstanie jeszcze przed 1 stycznia 2025 roku. Dotyczy to sytuacji projektowania i budowy nowych budynków niemieszkalnych, z którymi związanych jest więcej niż 10 stanowisk postojowych. Obowiązek ten ma zastosowanie również do przebudowy lub remontu budynku, w ramach których koszt wykonywanych prac związanych z przegrodami zewnętrznymi lub systemami technicznymi budynku wynosi więcej niż 25 proc. wartości budynku, nie wliczając wartości gruntu, na którym usytuowane są budynek i parking. Dotyczy to sytuacji gdy koszty instalacji punktów ładowania i infrastruktury kanałowej nie przekraczają 7 proc. całkowitego kosztu przebudowy albo remontu i jeżeli stanowiska postojowe znajdują się wewnątrz budynku, a przebudowa albo remont obejmuje parking lub infrastrukturę elektryczną budynku, lub przylegają do budynku, a przebudowa albo remont obejmuje parking lub infrastrukturę elektryczną parkingu. W tym przypadku obowiązek będzie spoczywał na podmiocie, który będzie taki budynek projektował, budował lub przebudowywał.

Zwolnienie z obowiązku instalacji punktów ładowania

Ustawodawca przewidział możliwość zwolnienia z obowiązku instalacji punktu ładowania oraz kanałów na kable elektryczne, nakazując stosować odpowiednio art. 12 ust. 6 ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych. Przepis ten zwalnia małych i średnich przedsiębiorców w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 roku (Prawo Przedsiębiorców) z obowiązku instalacji punktu ładowania oraz infrastruktury do instalacji kolejnych punktów podczas budowy nowych budynków lub ich przebudowy. Ustawodawca nie wskazuje jednak, co oznacza odpowiednie stosowanie tego przepisu w kontekście obowiązku dostosowania obecnych budynków, W związku z tym pojawia się wątpliwość – czy status małego lub średniego przedsiębiorcy ma mieć znaczenie w przypadku właściciela, czy też również zarządcy budynku.

Niedopatrzenie ustawodawcy czy celowe pominięcie?

Ustawa o elektromobilności i paliwach alternatywnych oraz jej nowelizacja stanowią implementację do polskiego porządku prawnego prawa europejskiego tj. dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/844 z 30 maja 2018 roku zmieniająca dyrektywę 2010/31/UE w sprawie charakterystyki energetycznej budynków i dyrektywę 2012/27/UE w sprawie efektywności energetycznej. Zgodnie z dyrektywami, państwa członkowskie mogą wprowadzić zwolnienie z realizacji obowiązku dotyczące budynków będących własnością małych oraz średnich przedsiębiorstw i zajmowanych przez takie przedsiębiorstwa. Tymczasem nasz ustawodawca uznał, że w przypadku budynków będących jedynie własnością małych i średnich przedsiębiorców, przepisów dotyczących obowiązku instalacji infrastruktury do ładowania nie stosuje się. Ustawodawca pominął w przepisie zagadnienie faktycznego zarządzania budynkami, czyli np. sytuacje, gdy budynek jest własnością małego przedsiębiorcy, ale zarządza nim duży przedsiębiorca i odwrotnie.

Państwa członkowskie mają możliwość wprowadzenia zwolnienia z realizacji obowiązku, jednakże prawo europejskie sugeruje, że zwolnienie powinno być stosowane do budynków będących własnością małych i średnich przedsiębiorstw i zajmowanych przez takie przedsiębiorstwa. Pominięcie elementu zajmowania budynku oraz podmiotu zarządzającego budynkiem, w przepisie dotyczącym zwolnienia stanowi najprawdopodobniej przeoczenie ustawodawcy. Ma to znaczenie w sytuacjach, gdy budynek jest własnością małego lub średniego przedsiębiorcy, jednakże np. jego najemca (faktycznie będący najemcą całej nieruchomości i zarządzający nią) ma status dużego przedsiębiorcy. Taki przedsiębiorca również może być zobowiązany do realizacji obowiązku instalacji punktów ładowania.

A co z mikroprzedsiębiorcą?

Ustawodawca wskazuje na zwolnienie w stosunku do budynków będących własnością małych i średnich przedsiębiorców, jednakże całkowicie pomija w zwolnieniu mikroprzedsiębiorcę. Na podstawie ustawy Prawo Przedsiębiorców - mikroprzedsiębiorcy nie można zakwalifikować do definicji małego przedsiębiorcy, bowiem zgodnie z definicją ustawową mikroprzedsiębiorca nie jest małym przedsiębiorcą. Wskazuje to na kolejne niedopatrzenie ustawodawcy, który nie wskazuje mikroprzedsiębiorcy w katalogu zwolnionych z realizacji obowiązku podmiotów.

Sankcje

Aktualnie ani ustawa o elektromobilności i paliwach alternatywnych, ani jej nowelizacja nie wskazują na sankcję związane z brakiem realizacji obowiązku instalacji punktu ładowania oraz kanałów na przewody i kable elektryczne. W przypadku obowiązku powstającego przy budowie, przebudowie lub remoncie istnieje ryzyko, że organ odmówi np. zatwierdzenia projektu budowlanego, argumentując, że obowiązek nie został zrealizowany. Nie należy również zaniedbywać obowiązku wynikającego z nowelizacji, który należy zrealizować do dnia 1 stycznia 2025 roku, bowiem niewykluczone jest, że ustawodawca w międzyczasie wprowadzi regulacje, które będą przewidywały sankcje za niespełnienie wymogów nowelizacji.