Jesienią znów wszystko zakwitnie

Wydarzenie, choć po raz pierwszy odbyło się online, zgromadziło jak zwykle najlepszych ekspertów rynkowych. Większość z 25 uczestników łączyla się ze studiem telewizyjnym na warszawskiej Białołęce za pośrednictwem internetowych komunikatorów, jednak niektórzy eksperci pojawili się w studio osobiście. Wstępem do dyskusji było wystąpienie Dominika Stojka z kancelarii Deloitte, który przypomniał pokrótce najważniejsze wydarzenia pandemii i opisał ich wpływ na rynek nieruchomości, Uczestnicy pierwszego panelu dyskusyjnego zastanawiali się m.in., jak zmienił się obecny rynek biur w efekcie pandemii i na czym będzie polegała biurowa "nowa normalność". – Zmienia się całkowicie podejście najemców do biur. Powszechna ostatnio praca zdalna spowodowała, że coraz częściej zaczynają się oni zastanawiać, czy na pewno potrzebują tak dużych przestrzeni, czy moze część popytu można zamienić pracując online lub korzystając z powierzchni elastycznych – mówiła Anna Duchnowska z Invesco Real Estate.
A jak pandemia zmieniła rynek inwestycji w nieruchomości biurowe i czy po otrząśnięciu się z szoku biznes będzie działał jak zwykle? – na te pytania odpowiedzieli eksperci skupieni wokół kolejnego panelu. – Życzyłbym sobie i wszystkim uczestnikom rynku, żeby koniunktura wróciła już jesienią tego roku i mam nadzieję, że tak się stanie. Przemawia za tym fakt, że na rynku jest dużo kapitału, który fundusze nadal chcą zainwestować w nieruchomości. Dostęp do finansowania również nie został całkowicie zablokowany, choć banki są bardzo ostrożne – mówił moderujący tę część konferencji Tomasz Buras z Savillsa. – Obserwujemy dysproporcje pomiędzy liczbą podmiotów gotowych do zakupu, a podażą wystawianych na sprzedaż aktywów. Wielu właścicieli wstrzymuje się obecnie ze sprzedażą, co jest szansą dla deweloperów. Wierzę jednak, że już wkrótce rynek znowu stanie się płynny w sektorze magazynowym, mieszkaniowym i biurowym. W chwili, kiedy fundusze ruszą na zakupy, wysoki popyt może doprowadzić nawet do dalszej kompresji stóp kapitalizacji – zapowiadał Tomasz Buras. Po przerwie na kawę rozpoczął się drugi blok konferencji, o polskim rynku biurowym na tle innych państw Europy Środkowo-Wschodniej opowiedział Paweł Proński z Colliers International, który moderował również następny panel dyskusyjny zdominowany przez problemy branży biurowej, które odczuwa cały nasz region. Kolejna prezentacja dotyczyła zdalnej gospodarki. Masowe przejście na pracę online (przynajmniej w niektórych branżach) złagodziło skutki wpływ pandemii. Jakie wnioski możemy z tego wyciągnąć i co one oznaczają dla przyszłości rynku biurowego? – mówiła Kinga Barchoń z PwC. Z kolei o niełatwych (a ostatnio jeszcze trudniejszych) relacjach na linii najemca – właściciel omawiali uczestnicy następnego panelu prowadzonego przez Krzysztofa Misiaka z Cushman & Wakefield. – Pandemia koronawirusa pokazała jak bardzo wszyscy uczestnicy rynku nieruchomości biurowych są od siebie zależni. W tej sytuacji niezwykle istotny jest sposób, w jaki najemcy oraz wynajmujący podejdą do wspólnego wyzwania. Rynek nie wypracował jeszcze dedykowanych narzędzi, pewne jest natomiast, że jedynie dialog i partnerskie podejście pozwolą uzyskać rozstrzygnięcia uwzględniające interesy wszystkich stron. Niekiedy obserwujemy przedwczesne reakcje organizacji na zaistniałą sytuację. Oczywiście, skutki pandemii są dużym wyzwaniem praktycznie dla wszystkich branż, ale mogą być też dla naszego rynku szansą – przekonywał Krzysztof Misiak. Po kolejnej przerwie rozpoczęła się część warsztatowa konferencji. Najpierw słuchacze zmagali się z siłą wyższą – to określenie zawsze budziło wątpliwości, ale w okresie pandemii zyskało jeszcze jeden kontekst. O prawnych aspektach sytuacji nadzwyczajnych, czyli kiedy można wyjść poza utarte ścieżki i jak sobie radzić z konsekwencjami takich zdarzeń, opowiedziałWojciech Koczara z kancelarii CMS. Z kolei podatkowe aspekty publicznego pakietu pomocowego przedstawiła Katarzyna Klimkiewicz-Deplano z Advicero Nexia.
Na zakończenie zaprezentowano wyniki sondy, którą przez kilka dni poprzedzające konferencję prowadziliśmy wśród jej uczestników. Trzeba było odpowiedzieć na proste pytanie: w którą stronę podąży w najbliższych miesiącach rynek nieruchomości? Najwięcej ankietowanych, bo 43 proc., było zdania, że czeka nas stagnacja, 18. proc. spodziewa się kryzysu, a 13 proc. – wręcz przeciwnie, czyli przewiduje boom.

Tak wyglądała konferencja na ekranach widzów...

... a tak "od kuchni".





***

Już 23 czerwca zapraszamy na kolejne spotkanie ekspertów online pod auspicjami Eurobuildu – 16 edycję Konferencji Magazynów i Logistyki.