Polska Wydajemy więcej, ale mniej licznie

Pandemia odcisnęła swoje piętno na rynku centrów handlowych. Branży dały w kość zwłaszcza zamknięcia obiektów, ale warto odnotować, że niemal w całym okresie trwania pandemii spadki obrotów były relatywnie mniejsze niż spadki odwiedzalności. To świadczy o tym, że konsumenci są przywiązani do tej formy robienia zakupów i nie zamierzają z niej rezygnować. Wolą jednak aktualnie wybrać się do centrum handlowego rzadziej, ale za to na większe zakupy. Wzrosło też znaczenie parków handlowych, zwłaszcza w mniejszych miastach. To właśnie ten format dominuje w tym roku, jeżeli spojrzymy na podaż – mówi Mariusz Majkowski, dyrektor działu wynajmu powierzchni handlowych CBRE.

W maju ponownie otwarto obiekty handlowe i ich odwiedzalność zaczęła stopniowo rosnąć. We wrześniu 2021 roku zbliżyła się nawet do poziomu z września 2019 roku. Zmiana wyniosła zaledwie -2 proc. Niemniej w żadnym miesiącu od czasu wybuchu Covid-19 nie przekroczono wskaźników sprzed pandemii. Inaczej sytuacja wygląda w przypadku wydatków. W okresie maj-wrzesień 2021 roku odnotowano wzrost obrotów lub ich spadek był minimalny. Z podobną sytuacją mieliśmy do czynienia w lutym 2021 roku, kiedy spadek wyniósł jedynie 3 proc. wobec lutego 2019 roku.

Dobre wyniki sprzedażowe wpływają na całą branżę, która nie zwalnia. Całkowita podaż nowoczesnej powierzchni handlowej wynosi obecnie 12,02 mln mkw. Od stycznia do września 2021 roku rynek powiększył się o 140 tys. mkw. nowej przestrzeni handlowej, na którą składa się 15 nowych obiektów i cztery rozbudowy. Ponad połowę nowej powierzchni tworzą parki handlowe w małych miastach. W budowie pozostaje 250 tys. mkw., spośród których ukończenie 140 tys. mkw. przewidziane jest do końca 2021 roku. W rezultacie nowa podaż w tym roku może być o 8 proc. wyższa niż w 2020 roku i porównywalna z powierzchnią dostarczoną na rynek w 2019 roku.

Średni wskaźnik pustostanów dla ośmiu największych aglomeracji w Polsce wzrósł o 0,5 pp. rok do roku do 5,3 proc. w sierpniu 2021 roku. Porównanie obecnego wskaźnika powierzchni niewynajętych ze wskaźnikiem sprzed pandemii w grudniu 2019 roku wskazuje na wzrost o 1,2 pp.

Wzrost pustostanów w obiektach handlowych nie jest wyłącznie konsekwencją pandemii, lecz w znacznej mierze wynika z decyzji sieci Tesco o opuszczeniu polskiego rynku. Część dużych powierzchni handlowych zajmowanych wcześniej przez Tesco nie została jeszcze przejęta przez innych najemców i pozostaje tymczasowo niewynajęta – mówi Mariusz Majkowski.

Czynsze umowne w najlepszych centrach handlowych utrzymują się na stabilnym poziomie i wynoszą 100-130 euro za mkw. miesięcznie w Warszawie oraz 40-60 euro za mkw. miesięcznie w innych największych miastach Polski. Sytuacja rynkowa spowodowała, że najemcy zyskali możliwość negocjacji lub renegocjacji czynszów efektywnych, podnosząc swoje oczekiwania względem zachęt w postaci np. większej kontrybucji właściciela obiektu w kosztach przygotowania powierzchni lokalu czy dłuższych okresów zwolnienia z czynszu. Podczas negocjacji nowych umów najmu, najemcy podnoszą stosunkowo nowe kwestie, jak m.in. krótsze umowy najmu, uzależnienie wysokości czynszu od obrotu czy tzw. klauzule OCR, zapewniające „zdrową” relację kosztów do przychodów osiąganych w danym sklepie.