Polska Rozproszona hybryda z ryczałtem

Sondaż, przeprowadzony przez firmę badawczą Zymetria, pokazał, że co szósty badany (17 proc.) nie zdaje sobie sprawy z wprowadzonej w pierwszych dniach kwietnia 2023 roku nowelizacji Kodeksu pracy. Prawie połowa (45 proc.) słyszała o zmianach w przepisach, jednak nie wie, na czym konkretnie polegają. Z badania wynika również, że osoby będące rodzicami są bardziej świadome nowych zasad pracy (43 proc.) niż osoby bezdzietne (29 proc.). Na niski odsetek skutecznie poinformowanych osób wpływają pasywni pracodawcy – w lutym 2023 roku 3/4 pracowników deklarowało, że nie otrzymało jeszcze nowych wytycznych od przełożonych.

W kontekście zmieniających się właśnie przepisów wiele emocji wzbudza konieczność precyzyjnego określenia miejsca, z którego chce się pracować zdalnie. Pracownik traci więc dowolność w tej kwestii. Ponad połowa respondentów, którzy wykonują swoje służbowe obowiązki spoza biura, uważa wybór jednego, konkretnego miejsca pracy zdalnej za zmianę na gorsze. Z kolei 27 proc. respondentów twierdzi, że jest to korekta w dobrym kierunku.

W opinii Eweliny Kałużnej, szefowej działu Strategic Workplace Advisory w Skanska oraz dyrektor zarządzającej w Business Link, polscy pracownicy mają już bardzo mocno ukształtowane poglądy na temat preferowanego modelu i miejsca wykonywanej pracy.

Okres „testowy”, którym niewątpliwie była pandemia, pozwolił sprawdzić większości osób, która formuła najlepiej odpowiada ich preferencjom, pasuje do ich stylu, tempa życia, ale także temperamentu i efektywności pracy. Grupa, która regularnie chce chodzić do biura, wciąż jest bardzo silnie reprezentowana – przede wszystkim przez kobiety. Mężczyźni z kolei częściej łączą pracę biurową i zdalną. W tym miejscu kluczowe staje się zredefiniowanie trzeciego miejsca pracy, którego – jak pokazują wyniki badania – nie da się obecnie zamknąć w schemat – wskazuje Ewelina Kałużna.

Z danych zebranych dla spółki Skanska i dla Business Link wynika, że najczęściej wybieranym miejscem pracy zdalnej (poza własnym domem) jest dom rodziców, dalszej rodziny lub znajomych (52 proc.) oraz kawiarnia, restauracja lub bar (33 proc.). Na coworking lub współdzieloną przestrzeń do pracy – inną niż biuro firmy – wskazało tylko 13 proc. respondentów.

Na drugim miejscu znalazły się miejsca, które najczęściej nie są przystosowane do komfortowego i bezpiecznego (choćby z perspektywy ochrony danych) wykonywania obowiązków przed komputerem. Brak wygodnego fotela, prywatności czy dobrego dostępu do światła dziennego to tylko wybrane minusy pracy z takiej lokalizacji. Atutem tych przestrzeni jest przede wszystkim ich bliskość i dostępność. Otrzymujemy zatem jasny sygnał, że pracownicy są gotowi na pracę w modelu rozproszonego portfolio biurowego – na zasadzie biur satelitarnych – z jednym głównym biurem i innymi miejscami, do których mogą łatwiej i szybciej dotrzeć – ocenia Ewelina Kałużna.

Nowelizacja Kodeksu pracy, która weszła w życie na początku kwietnia, zakłada również możliwość kontroli przepisów BHP i ochrony danych osobowych w miejscu pracy zdalnej. Wobec tej praktyki odczucia są mocno podzielone. Brak sprzeciwu wobec wspomnianego rozwiązania wyraża 23 proc. osób wykonujących pracę zdalną. 39 proc. jest gotowych zgodzić się na nie, ale pod warunkiem, że brak zgody oznaczałby utratę możliwości pracy zdalnej. Z kolei ¼ badanych jest przeciwna takiej kontroli i deklaruje w badaniu, że nie wyrazi na nią zgody. Najwięcej osób, które nie zgadzają się na taką formę nadzoru ze strony pracodawcy, to pracownicy z najkrótszym stażem.

Duże znaczenie dla pracowników ma także kwestia elastyczności w zakresie terminu zgłaszania pracodawcy chęci podjęcia pracy zdalnej. Z badania spółki Skanska i Business Link wynika, że połowa osób chce decydować o tym, czy danego dnia przyjdzie do biura, czy np. zostanie w domu, maksymalnie z dwudniowym wyprzedzeniem. Z kolei 14 proc. godzi się, aby takie decyzje przekazywać tydzień wcześniej, a tylko 4 proc. chce to robić z miesięcznym wyprzedzeniem.

Czasy długofalowego planowania zdają się trwale odchodzić w niebyt – pracownicy chcą elastycznie decydować o miejscu wykonywania pracy, przychodząc do biura faktycznie wtedy, kiedy chcą i mogą to zrobić. Im większą dowolność otrzymają w tym zakresie, tym większe prawdopodobieństwo, że będą chcieli korzystać z biur. Przybywa również pracowników, którzy nie chcą godzić się na zasadę, w której do biura mogą przychodzić np. tylko w poniedziałek. Innymi słowy, nie chcą ograniczenia w żadną stronę – ani przymusu przychodzenia, ani przymusu pozostawania w domu – zaznacza Ewelina Kałużna.

Nowe przepisy regulują także kwestię zwrotu pieniędzy za pracę zdalną. W efekcie zmian pracodawcy są zobowiązani do częściowego pokrycia kosztów energii elektrycznej i usług telekomunikacyjnych ponoszonych przez pracownika. Ustawa nie reguluje wysokości dopłat, jednak pojawiają się już wstępne szacunki określające jednostkowy koszt za godzinę pracy.

W badaniu Skanska i Business Link aż 89 proc. badanych wskazało, że w pierwszej kolejności oczekuje od pracodawców zwrotu kosztów za energię elektryczną, zaś 79 proc. za Internet. 39 proc. chciałoby, aby ich firma dopłacała do rachunków za telefon, 30 proc. wskazało na potrzebę partycypacji w wydatkach na ogrzewanie. W kontekście formy zwrotu kosztów zdania są mocno podzielone. Ryczałt preferuje 52 proc. badanych, zaś 41 proc. oczekuje zwrotu proporcjonalnego do realnych kosztów zużycia.