Bierna ochrona przeciwpożarowa - jak zapobiegać, żeby nie gasić?

Aż 149 tys. pożarów odnotowała w 2018 roku Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej. Blisko połowa z nich miała miejsce w obiektach handlowo-usługowych, w tym w sklepach, lokalach gastronomicznych czy hurtowniach. Znaczny wzrost pożarów w 2018 roku nastąpił także w obiektach mieszkalnych – było ich o 1132 więcej niż w poprzednim roku. W obliczu wskazanych statystyk po raz kolejny powraca pytanie o kwestię bezpieczeństwa oraz możliwości ochrony, a także minimalizacji konsekwencji, jakie powoduje pożar.

Przyczyn wybuchu pożaru może być wiele – najczęściej jednak jest to umyślne bądź nieumyślne działanie człowieka. Najwięcej zagrożeń pożarowych występuje zaś w obiektach mieszkalnych – są one wynikiem zwarcia w instalacji elektrycznej, wybuchu gazu czy zaprószenia ognia. Przed niebezpieczeństwem związanym z pożarem można się jednak zabezpieczyć, a także znacznie zminimalizować jego negatywne skutki. W starciu z ogniem skuteczne może okazać się wdrożenie biernej ochrony przeciwpożarowej.

Bierna ochrona przeciwpożarowa – dlaczego jest tak ważna?

Rocznie w Polsce wybucha ponad 27 tys. pożarów budynków mieszkalnych – wskazuje raport dotyczący biernej ochrony przeciwpożarowej opublikowany przez Promat. Z pewnością wielu strat powstałych w ich wyniku można było uniknąć, a przynajmniej znacznie zmniejszyć ich skalę. Bezpieczeństwo pożarowe to bowiem nie tylko poszczególne systemy zabezpieczeń, ale także bierna ochrona przeciwpożarowa, która ma na celu zwiększenie bezpieczeństwa budynków i zminimalizowanie ewentualnych strat. Zgodnie z definicją biernej ochrony przeciwpożarowej obiekty budowlane muszą być zaprojektowane tak, by:

• w razie pożaru nośność konstrukcji była zapewniona przez odpowiedni czas umożliwiający ewakuację ludzi z obiektu,
• ogień nie rozprzestrzeniał się na sąsiednie strefy,
• uwzględnić bezpieczeństwo ekip ratunkowych.

Elementy wykorzystane w biernej ochronie przeciwpożarowej są wbudowane na stałe w ich konstrukcję – ich zadaniem jest spowalnianie rozprzestrzeniania się żywiołu.

Sposobów na ochronę przed konsekwencjami pożaru jest wiele. W skład biernej ochrony przeciwpożarowej wchodzą bowiem zabezpieczenia:

• konstrukcji stalowych,
• drewnianych,
• żelbetowych,
• przejść instalacyjnych,
• dylatacji i szczelin,
• przewodów oddymiających i wentylacyjnych,
• konstrukcji tunelowych.

Szacuje się, że w wyniku pożarów straty w mieniu wynoszą nawet 1,3 mld zł rocznie, dlatego tak ważna jest minimalizacja powstających w ich wyniku konsekwencji.

Bierna ochrona przeciwpożarowa uregulowana prawnie

Przepisy dotyczące budownictwa, uchwalone 7 lipca 1994 roku, będące przełomowymi ustaleniami w zakresie budownictwa, uwzględniły także zmiany dotyczące biernej ochrony przeciwpożarowej.

• Na nowo zostały zdefiniowane wymagania w zakresie klasy odporności pożarowej dla budynków.
• Podwyższono wymagania klasy odporności ogniowej dla podziemnej części budynku.
• Wprowadzono obowiązek zabezpieczenia przepustów instalacyjnych w ścianach i stropach oddzieleń przeciwpożarowych.
• Określono wymagania odporności ogniowej dla klatek schodowych oraz przewodników oddymiających i wentylacji pożarowej.

W kwestii biernej ochrony przeciwpożarowej dodano informację, że odporność ogniową i klasyfikację w zakresie rozprzestrzeniania się ognia określają Polskie Normy.

Wszystkie regulacje powstałe na przełomie ostatnich lat są podstawą do nowelizacji wymagań dla wyrobów firm, które świadczą usługi biernej ochrony przeciwpożarowej. Motywują do ciągłego ulepszania i unowocześniania obowiązujących wymagań oraz potrzeb budynków.

Skuteczność biernej ochrony przeciwpożarowej można zobrazować w bardzo prosty sposób. Temperatura krytyczna w przypadku pożaru to taka, w której stal traci wytrzymałość na rozciąganie. Przeciętna stalowa konstrukcja uzyskuje tę temperaturę po 10 minutach, ale w obecności gazów palnych i łatwo zapalnych płynów – nawet w ciągu jednej sekundy. Właściwości wytrzymałościowe stali ulegają obniżeniu, a konstrukcja w krótkim czasie się zawala. Zadaniem biernej ochrony przeciwpożarowej jest właśnie zapewnienie trwałości konstrukcji.

Zastosowanie biernej ochrony pożarowej może ograniczyć nie tylko straty materialne spowodowane pożarem, ale także maksymalnie zredukować zagrożenie dla zdrowia i życia ludzkiego. To szczególnie istotne, biorąc pod uwagę to, że większość pożarów wybucha w nocy, kiedy nie zawsze możemy rozpocząć ewakuację natychmiast.