Cały świat jest sceną

Okazuje się jednak, że na początku XVII wieku to właśnie tutaj trupy angielskich aktorów prezentowały sztuki Szekspira, Marlowe'a czy Jonson'a. Spektakle cieszyły się tak dużym zainteresowaniem, że aktorzy ci postanowili zbudować w Gdańsku stałą siedzibę, wzorowaną na Fortune Theatre w Londynie. Wzniesiony przez nich teatr był ponoć jedynym autentycznym teatrem szekspirowskim powstałym poza granicami Anglii. Pierwotny budynek wyburzono około 200 lat temu, a działka, na której się mieścił, została ostatecznie przekształcona w parking dla polskich służb specjalnych - do dziś właściciela części tych terenów.

Być albo nie być
Dzieje najnowszej inwestycji są niemalże szekspirowskie. Projekt zalegał na deskach kreślarskich od momentu, gdy Jerzy Limon założył w 1991 roku fundację Theatrum Gedanense Foundation, która od 1993 roku wystawia w Gdańsku Szekspira. Ostateczny projekt teatru wybrano w konkursie ogłoszonym przez firmę The Gdańsk Shakespeare Theatre Company (której Jerzy Limon jest dyrektorem zarządzającym) w styczniu 2005 roku. Zwycięski projekt (dostosowany obecnie do wymogów miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego) jest dziełem włoskiego architekta Renato Rizzi, wykładającego w Instituto Universitario di Architettura w Wenecji. W 2008 roku projekt zdobył jedną z nagród w konkursie ogłoszonym przez polskie Ministerstwo Kultury i Sztuki, mającym na celu promowanie dużych projektów kulturalnych. - Od tamtego czasu pracowaliśmy nad dokumentacją, projektem wykonawczym, walczyliśmy z biurokracją, organizowaliśmy przetargi publiczne, itd. - mówi Jerzy Limon. Zawiły ten proces wreszcie dobiegł końca, a generalnym wykonawcą zostało P.R.I. Pol-Aqua, które wybrano w przetargu ogłoszonym w tym roku. W końcu można rozpocząć prace budowlane.

Wkładem fundacji The Theatrum Gedanense Foundation była działka, jak również część projektu i wykonane prace archeologiczne. W nowym teatrze można będzie również podziwiać stałą wystawę archeologiczną prezentującą szczątki poprzedniej budowli. Niemniej jednak koncepcja tego teatru nie zakłada powstania repliki teatru elżbietańskiego, takiego, jak na przykład Shakespeare's Globe w Londynie. Nowy teatr został zaprojektowany w taki sposób, by połączyć w sobie cechy pierwotnego budynku z funkcjonalnością nowoczesnego obiektu. Podstawową różnicę stanowi otwierany mechanicznie dach zamiast amfiteatru charakteryzującego późny okres Tudorów. - Globe w Londynie jest teatrem sezonowym, można w nim grać tylko przez cztery miesiące roku. W Gdańsku bylibyśmy ograniczeni do dwóch miesięcy. Pierwotny teatr nie posiadał zadaszenia, jednak otwierany dach zapewni nam możliwość doświadczenia atmosfery Globe'u; natomiast wieczorami - zadaszonej sceny teatru pudełkowego - tłumaczy Jerzy Limon. A Renato Rizzi podkreśla, że dach pełni tu symboliczną rolę. - Dwa skrzydła podnoszą się w kierunku nieba niczym metalowa księga. Zaawansowana technologia umożliwia nam otwieranie i zamykanie dachu w mniej niż 3 minuty. Dwa skrzydła dachu wpisują się w tradycję teatru również w nowy sposób, nawiązując do innego symbolu: historii Solidarności, która narodziła się w gdańskiej stoczni. Skrzydła dachu uosabiają wzniesione ku niebu ramiona wolności - twierdzi Renato Rizzi.

Sztuka jest wszystkim
Kolejną znaczącą różnicę stanowi scena, którą będzie można dopasować do trzech formatów: łukowatego proscenium typu włoskiego (sceny pudełkowej), sceny centralnej (areny), którą widzowie otaczają ze wszystkich stron, a także tradycyjnej elżbietańskiej sceny okrężnej, zachodzącej na widownię. Układ budynku będzie tak elastyczny, że zapewni możliwość wykorzystania wszystkich trzech rodzajów sceny w trakcie jednego przedstawienia. Liczba miejsc będzie uzależniona od aranżacji sceny i będzie wynosiła od 300 do 600. Inwestycja zostanie sfinansowana ze środków Unii Europejskiej (ponad 50 mln zł), a samorząd gdański przeznaczy na nią kolejne 21 mln zł. Całkowity koszt projektu jest szacowany na 81 mln zł. Obiekt powinien być gotowy do końca 2012 roku, a firma ma nadzieję otworzyć teatr dla publiczności we wrześniu 2013 roku. Obecnie Gdańsk konkuruje z czterema polskimi miastami o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury w 2016 roku.