Zrównoważony rozwój z obsługą hotelową

Na pierwszy rzut oka na rynku mamy oszałamiającą liczbę programów certyfikacji hoteli. Certyfikat Czysta Turystyka – przyznawany przez Fundację Partnerstwo dla Środowiska; Green Globe, który akredytował ponad 158 hoteli w Europie (włącznie z hotelem Mövenpick w Pradze); ponadto dwa programy o nazwie Green Key: Green Key Global z siedzibą w Stanach Zjednoczonych zachęcił zaledwie kilka hoteli w Europie (wszystkie spoza regionu Europy Środkowo-Wschodniej), ale już Green Key prowadzony przez Fundację na Rzecz Edukacji Ekologicznej jest jednym z dominujących programów w tym regionie. A to zaledwie początek bardzo, bardzo długiej listy. Sieci hotelowe uzupełniają ją, tworząc własne systemy ekologiczne takie, jak np. Planet 21 (Accor) oraz Green Engage (grupa InterContinental). Jeżeli chodzi o certyfikację w systemie LEED i BREEAM – pomimo że oba systemy posiadają wiele zarejestrowanych hoteli na swoich rodzimych rynkach – trudno znaleźć tego typu obiekty w regionie Europy Środkowo-Wschodniej. Nasuwa się zatem kilka pytań: dlaczego istnieje tak dużo programów ekologicznych? Dlaczego tak niewiele hoteli jest certyfikowanych w systemie LEED czy BREEAM? Jak ważna jest ekologia dla samych sieci hotelowych?

Baterie z perlatorami, oświetlenie LED-owe…
Czy jesteście zainteresowani ochroną środowiska naturalnego? – pytamy przedstawicieli sieci hotelowych. Tak, bardzo – deklarują. Wszystkie hotele w portfelu Starwood Hotels & Resorts posiadają swoje własne zielone rady odpowiedzialne za wyszukiwanie i wdrażanie rozwiązań ekologicznych. Wszelkie oszczędności są potwierdzane przez audyt zewnętrzny, który ma miejsce raz na rok. Sieć zobowiązała się do obniżenia zużycia energii o 30 proc. i redukcji zużycia wody o 20 proc. do 2020 roku, począwszy od roku 2008. Warszawski Hotel Sheraton jest już bardzo blisko osiągnięcia celu dotyczącego redukcji zużycia wody – deklaruje Artur Zawadzki, zastępca kierownika hotelu i szef jego zielonej rady. Zawdzięcza to 40-proc. obniżeniu zużycia wody w pokojach. – Uzyskaliśmy oszczędność wody dzięki instalacji niskoprzepływowych końcówek prysznica oraz perlatorów w bateriach kranowych – wyjaśnia Artur Zawadzki. Poza tym oświetlenie w hotelu zostało całkowicie zamienione na LED-owe we współpracy z firmą Philips Lighting. Inwestycja pochłonęła ok. 360 tys. zł. – Na szczęście budynek nie jest stary. Ma zaledwie 17 lat i został już na początku wyposażony w system BMS, który ostatnio zaktualizowaliśmy w ramach zeszłorocznych wydatków inwestycyjnych – tłumaczy przedstawiciel sieci Starwood Hotels & Resorts. System dokładnie pokazuje, w jaki sposób wykorzystywany jest budynek (np. czy ktoś zostawił otwarte okno lub odkręcony kran). Ponadto obecnie monitoruje zużycie elektryczności w kuchni, gdzie jej wykorzystanie jest zazwyczaj najwyższe w obiekcie hotelowym. Jeżeli chodzi o utrzymanie porządku, Starwood posiada swój własny program ABC gwarantujący efektywne oraz ekologiczne sprzątanie pokoi. Używa się – o ile to możliwe – ekologicznych produktów czyszczących. Są one stosowane na wczesnym etapie sprzątania, aby substancje chemiczne miały odpowiednio dużo czasu na wniknięcie, co ogranicza ich zużycie. Również goście hotelowi są zachęcani do proekologicznych zachowań. W trakcie rejestracji w hotelu mają opcję dołączenia do inicjatywy tej sieci pod nazwą „Make a Green Choice”, co oznacza, że pościel i ręczniki nie będą wymieniane codziennie. Ci, którzy wybiorą tę opcję, otrzymują punkty w programie lojalnościowym „Starwood Preferred Guest” lub vouchery o wartości 5 euro albo mogą przekazać datek o wartości 5 euro na rzecz UNICEF-u.

Think Planet i Green Engage
Inicjatywa Think Planet grupy Carlson Rezidor ma podobne cele. Chce ona zredukować konsumpcję energii o 25 proc. do 2016 roku, gdzie punktem wyjścia jest rok 2011. Program opiera się na pięciu filarach takich, jak: nawyki, narzędzia, oświetlenie, inwestycje w nowe rozwiązania oraz stosowanie ścisłych standardów; będzie wdrażany we wszystkich budynkach, i nowych i remontowanych. Według Inge Huijbrechts, wiceprezesa odpowiedzialnego za biznes Rezidor Hotel Group, wśród narzędzi znajduje się wiele łatwych do wdrożenia rozwiązań takich, jak czujniki ruchu, czujniki zmierzchu oraz dzwonki przy chłodniach. – Ponadto grupa przechodzi na żarówki typu LED we wszystkich miejscach publicznych. The Radisson Blu Centrum w Warszawie zakończyło wymianę żarówek na LED-owe, natomiast wszystkie inne hotele Rezidor zamkną ten proces przed końcem przyszłego roku – mówi Inge Huijbrechts. Wykorzystanie w kuchniach systemu wentylacji Sprinx Cheetah, który wentyluje powietrze w zależności od potrzeb, pozwoliło zaoszczędzić 3 mln kilowatogodzin elektryczności w dwudziestu hotelach w Niemczech i Szwajcarii. System ten zainstalowano właśnie w bukareszteńskim hotelu Radisson Blu. Grupa hotelowa InterContinental również posiada swój własny program ekologiczny Green Engage. – Jest to internetowa platforma do zarządzania środowiskowego, która umożliwia nam zarządzanie wpływem naszych hoteli na środowisko. Zawiera dwa elementy: śledzenie danych i raportowanie – tłumaczy Maury Zimring, dyrektor ds. społecznej odpowiedzialności firmy i zrównoważonego rozwoju w grupie InterContinental. – System działa od trzech lat, w trakcie których przeszedł dwa gruntowne przeglądy. Zawiera przewodniki oraz studia przypadku pokazujące, jak wprowadzić w życie ponad dwieście rozwiązań ekologicznych. Pierwotnie grupa zakładała, że system przyniesie oszczędność energii rzędu 10-25 proc. Dla hotelu rozpoczynającego korzystanie z tego narzędzia oszczędności wynoszą około 12 proc. Ważny jest audyt zewnętrzny, podczas którego wszystkie dane są potwierdzane przez konsultantów ds. zrównoważonego rozwoju z firmy Best Foot Forward. Program Green Engage został stworzony w porozumieniu z amerykańskim Stowarzyszeniem Budownictwa Zrównoważonego, co oznacza, że jest zgodny z LEED. Trzeci poziom Green Engage odpowiada precertyfikacji w systemie LEED. Program oferuje zatem tańszą alternatywę dla tej certyfikacji. Nie jest to jednak wymóg, a raczej rodzaj rekomendacji. Żadna sieć hotelowa nie wymaga certyfikacji dla swoich budynków hotelowych – opowiada przedstawiciel sieci InterContinental. Inge Huijbrechts twierdzi, iż dzieje się tak dlatego, że grupa, jak to ujmuje, nie posiada aktywów (asset light). – Nie posiadamy budynków na własność, już są wybudowane, kiedy wchodzimy do danego projektu. Wprawdzie prowadzimy kilka hoteli w obiektach posiadających eko-etykietki BREEAM czy LEED, jednak nie zawsze możemy wymagać tego typu certyfikacji – tłumaczy. Potwierdza to Kevin Turpin, szef działu badań w regionie Europy Środkowo-Wschodniej w firmie Jones Lang LaSalle. – Sieci hotelowe dość często nie są właścicielami budynków. A zmiany wyposażenia wewnątrz zależą od decyzji właściciela. W przypadku nieruchomości biurowych taki certyfikat można wykorzystać jako narzędzie marketingowe, ale jeżeli chodzi o hotele, to nie zdarzyło mi się jeszcze wynająć pokoju hotelowego ze względu na zielony certyfikat – Kevin Turpin podaje jeden z powodów niechęci sieci hotelowych do certyfikowania. Zgadza się z nim Rafał Schurma, prezes Polskiego Stowarzyszenia Budownictwa Ekologicznego. – Szczerze wątpię w to, że większość gości wie o tych projektach – stwierdza, odnosząc się do różnorodnych zielonych inicjatyw hoteli. Jednak badanie przeprowadzone przez Starwood Hotels & Resorts wskazuje, że przeciętny gość hotelowy jest o wiele bardziej świadom kwestii ekologicznych, niż się przypuszcza. W 2010 roku grupa przebadała 500 gości we wszystkich swoich hotelach w Polsce: 36 proc. respondentów było Polakami, obcokrajowcy stanowili 64 proc. Większych różnic pomiędzy odpowiedziami obu grup nie było. 94 proc. respondentów zgodziło się, że ekologia jest ważną kwestią w ich życiu; niespodzianką było to, że 52 proc. z nich stwierdziło, iż zielone inicjatywy były czynnikiem branym przez nich pod uwagę przy wyborze hotelu. Cóż jeszcze może zachęcać sieci hotelowe do stosowania polityki ochrony środowiska? Kolejnym bodźcem, poza oszczędnością pieniędzy, jest dbałość o reputację firmy. – Inwestujemy w zielone inicjatywy, bo czujemy się odpowiedzialni za środowisko. Komunikowanie tego, że nie myślimy wyłącznie o czasach, w których obecnie żyjemy, ale także o tym, co pozostawimy po sobie następnym pokoleniom, jest bardzo ważne dla naszego wizerunku – mówi Agnieszka Róg-Skrzyniarz, dyrektor ds. PR i komunikacji na Polskę w sieci Starwood. – Grupa InterContinental jest zaangażowana w prowadzenie odpowiedzialnego biznesu. Jest to cel stanowiący podstawę wszystkich naszych strategicznych priorytetów biznesowych. Nasz program Green Engage stanowi rdzenną część tego zaangażowania – mówi Mark Debenham, kierownik globalnych spraw publicznych w grupie InterContinental.

Pytania o akredytację
W przypadku ekologicznych hoteli powodem dezorientacji jest już sama liczba zielonych kwalifikacji przeznaczonych dla rynku hotelowego. Carlson Rezidor ostatnio obwieścił, iż zdobędzie certyfikaty ekologiczne dla wszystkich swoich hoteli do 2015 roku, jednak polityka firmy nie zakłada jednego standardu dla wszystkich obiektów. Zamiast tego międzynarodowa sieć ubiega się o certyfikat dominujący na danym rynku. Stąd też posiada hotele zarejestrowane w programie Green Tourism Business Scheme w Wielkiej Brytanii, Green Hospitality Award w Irlandii oraz Nordic Swan w krajach skandynawskich. Dla regionu Europy Środkowo-Wschodniej dominującym standardem wydaje się być certyfikat Green Key z Danii, ale – aby spotęgować jeszcze bardziej to etykietowe zamieszanie – Amerykanie mają międzynarodowy system certyfikacji o tej samej nazwie. Można jednak zaobserwować pewną konsolidację w dziedzinie certyfikacji. Na przykład do zeszłego roku hotel Sheraton w Warszawie był certyfikowany w systemie Czysta Turystyka, ale zmienił go na rzecz duńskiego Green Key. Starwood posiada teraz certyfikaty Green Key dla wszystkich swoich hoteli w Polsce (z wyjątkiem jednego), włącznie z Sheratonami w Warszawie, Sopocie, Poznaniu oraz hotelem Westin w stolicy. Wyremontowany ostatnio hotel Bristol w Warszawie nie miał wystarczająco dużo czasu, by zdobyć certyfikat. Program Green Key prowadzony przez Fundację na Rzecz Edukacji Ekologicznej wyraźnie plasuje się pośród najsilniejszych certyfikatów, a hotele certyfikowane w tym systemie znajdują się w całym regionie Europy Środkowo-Wschodniej, włączając w to 16 hoteli w Estonii, 12 w Polsce i 3 w Czechach. – W skali międzynarodowej jest 112 kryteriów, z czego większość jest obowiązkowa, a kilka można traktować jako wskazówki – tłumaczy Finn Bolding Thomsen, dyrektor programu Green Key. Certyfikat zależy również od certyfikacji podmiotów zewnętrznych, gdzie co dwa lata każdy kraj może dodać coś do kryteriów, by dopasować je do lokalnych warunków rynkowych.

Trend czy nie trend?
A co z tymi, którzy zdecydowali się na certyfikaty stosowane na rynku nieruchomości komercyjnych? Hampton by Hilton Warsaw City Centre przy ul. Wspólnej w Warszawie (projekt jest w trakcie realizacji) ma zostać zarejestrowany w systemie LEED (zamierza osiągnąć poziom Gold), natomiast firma Zdrojowa Invest jest na etapie konsultacji dotyczących tego, czy powinna ubiegać się o certyfikację dwóch hoteli, które chce wybudować w swojej inwestycji Baltic Park Molo w Świnoujściu w systemie LEED. Natomiast hotel Andel’s w Łodzi uzyskał certyfikat BREEAM In Use. – Przewiduje się, że budynek będzie zużywał 40 proc. mniej energii niż budynek wyjściowy ASHRAE 90.1-2007. Dzięki zastosowaniu wysokowydajnych armatur zużycie wody pitnej zmniejszy się o 40 proc., a odpływ wód burzowych zostanie zredukowany o 80 proc. w porównaniu z warunkami bieżącymi – tłumaczy Manuela Haromy, rzecznik firmy S+B Gruppe, dewelopera budynku. Natomiast dyrektor naczelna krakowskiego hotelu Andel’s mówi, że łódzka inwestycja posiada obecnie ocenę z zarządzania aktywami na poziomie 55,35 proc. oraz certyfikat zarządzania budynkiem na poziomie 28,6 proc. – Zamierzamy podwyższyć ocenę zarządzania nieruchomością z dostatecznej na dobrą lub bardzo dobrą poprzez stworzenie strategii środowiskowej oraz strategii zużycia mediów, a także planu działań – tłumaczy Maria Makal-Młynarska. O certyfikat ubiegał się właściciel budynku, który zdecydował się na BREEAM dla wszystkich nieruchomości w swoim portfelu. A czy Zdrojowa Invest zainwestuje w LEED? – Decyzja zostanie wkrótce podjęta, po szczegółowej weryfikacji i analizie kosztów, na podstawie raportu, który zostanie przygotowany przez eksperta doradzającego nam w kwestii opłacalności systemu LEED. O ile nam wiadomo, w Polsce nie ma planów dotyczących wprowadzenia certyfikacji hotelowej LEED/BREEAM, a w Europie nie ma hoteli certyfikowanych w systemie LEED, jest ich kilka w Stanach Zjednoczonych – mówi Renata Sobczyńska, dyrektor ds. komunikacji w firmie Zdrojowa Invest. Dla Rafała Schurmy jest to wyraźny dowód na to, że wkrótce usłyszymy o wielu nowych programach hotelowych BREEAM i LEED. – Zaczęło się od biur, potem przyszedł czas na budynki handlowe i przemysłowe, a teraz przechodzimy do hoteli – mówi z entuzjazmem, twierdząc, że tempo certyfikacji z pewnością zwiększy się, i wskazując na to, że system BREEAM – który ostatnio jest bardziej popularny w Polsce niż LEED – nie ogłasza rejestracji (dlatego też ich liczba może być wyższa od spodziewanej). Dla Kevina Turpina z JLL trend ten wydaje się mniej wyraźny. Kiedy pytamy go o przyczynę tak niewielkiej liczby certyfikowanych budynków hotelowych w regionie Europy Środkowo-Wschodniej, odpowiada, że wynika to po części z prawodawstwa. – Do 2020 roku wszystkie budynki w Unii Europejskiej muszą być bliskie zerowego zużycia energii. Lecz w regionie Europy Środkowo-Wschodniej prawodawstwo nie nadąża za tymi wymaganiami. Istnieje nowy wymóg posiadania certyfikatów energetycznych budynków, ale często nie jest on w żaden sposób nadzorowany – mówi przedstawiciel JLL.
Problem stanowi również to, że hotele bardzo różnią się od budynków biurowych. Zużycie wody w łazienkach biurowców jest minimalne, a najemcy podpisują długoterminowe kontrakty, podczas gdy goście hotelowi mogą spędzić w budynku zaledwie jedną noc. Zdaniem Kevina Turpina trudno jest kontrolować użytkowników danego budynku. Jego zdaniem wiele hoteli sformułowało swoje własne strategie ekologiczne, a w niektórych przypadkach jedyną rzeczą, którą zarządzają, jest eksploatacja nieruchomości. Rafał Schurma nie ma zaufania do wielu z hotelowych zielonych referencji. – Jestem wielkim sceptykiem wobec programów tworzonych przez poszczególnych operatorów dla własnych celów, pomimo ich najlepszej woli czy intencji. Certyfikacja ekologiczna musi posiadać trzy cechy: mieć wiele kryteriów, być ustanowiona przez niezależną organizację pozarządową oraz zawierać element audytu zewnętrznego – mówi przedstawiciel Polskiego Stowarzyszenia Budownictwa Ekologicznego.