CPK w sześciu smakach

Opracowania mają posłużyć jako inspiracja do dalszych prac podczas przygotowywania master planu, który ma być zlecony na początku przyszłego roku. Powstały one w wyniku warsztatów architektonicznych będących wspólną inicjatywą Ambasady Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej oraz spółki Centralny Port Komunikacyjny. – Zaprosiliśmy do współpracy znaczących architektów z ogromnym bagażem wiedzy, zawodowych doświadczeń i kreatywności. To był dobry pomysł. Zderzenie śmiałych koncepcji z oczekiwaniami inwestora okazało się głęboko inspirujące, otwierając nam niekiedy oczy na nietypowe rozwiązania, których nie braliśmy wcześniej pod uwagę. Niniejszym rozpoczęliśmy kolejny etap fazy planowania lotniska – przekonuje Dariusz Sawicki, członek zarządu CPK odpowiedzialny za część lotniskową CPK.

Inwestor nie jest zobowiązany do wykorzystania żadnej z propozycji, niemniej mają być one źródłem inspiracji podczas przygotowań do wykonania projektu. – Do warsztatów CPK przystąpili najlepsi z najlepszych. Mam głęboką nadzieję, że efekty ich pracy będą przydatne i inspirujące dla spółki budującej nowe lotnisko w centralnej Polsce. Z drugiej strony, architekci mogli poznać założenie i oczekiwania inwestora. Cieszę się, że mogliśmy ułatwić wzajemne kontakty między CPK a branżą projektową – zapewnia Jonathan Knott, ambasador Wielkiej Brytanii w Polsce.

Koncepcje na CPK:

Chapman Taylor

Koncepcja tego biura projektowego zakłada schowanie bazowej części terminala pod potężną, przezroczystą kopułą, która zostanie ulokowana między dwoma pasami startowymi. Budowla miałaby składać się z sześciu poziomów. Najniżej zaproponowano perony kolejowe, przy czym funkcje kolejowe i lotnicze mają być ściśle zintegrowane. Na kolejnych „piętrach” znajdą się m.in. poziom przesiadkowy dla pasażerów kolei, przyloty i odloty, saloniki business lounge i część komercyjna m.in. ze sklepami i restauracjami. Wygląd poziomów ma być inspirowany sześcioma krajobrazami Polski: wybrzeżem, jeziorami, nizinami, wyżynami, kotlinami i górami.

Architekci postawili na zrównoważony rozwój, planując zastosowanie m.in. ogrzewania i chłodzenia z wykorzystaniem gruntowych pomp ciepła, wytwarzanie biopaliwa, zbieranie wody deszczowej i odpływowej oraz zastosowanie elektrycznych pojazdów do obsługi płyty lotniska. Jednocześnie położyli nacisk na dostęp do naturalnego światła i szerokie zastosowanie zieleni, przy czym jedną z ich inspiracji było lotnisko Changi w Singapurze. To dlatego pośrodku budowli zaplanowano dużo zieleni utrzymywanej przez cały rok, a nawet zbiornik wodny, dostępny z drewnianego pomostu, na który da się wejść z różnych części terminalu. Wszystko po to, żeby zrelaksować się przed podróżą.

Foster+Partners

Ta brytyjska pracownia zaproponowała budowę dwóch terminali: głównego podobnego do „klucza” i uzupełniajacego w kształcie litery „X”, który miałby powstać w drugim etapie. Tym samym firma zaproponowała modułową budowę lotniska, które będzie można rozbudowywać w czasie i dostosowywać do potrzeb rosnącego ruchu lotniczego. Obie części mają być ze sobą zintegrowane (np. poprzez wahadłową kolejkę kursująca między terminalami), przy czym druga z nich powstałaby, kiedy pojawi się zapotrzebowanie rynkowe na rozbudowę lotniska.

Znakiem rozpoznawczym terminalu w tej koncepcji miałaby być półprzezroczysta konstrukcja terminalu, która zapewni dostęp światła słonecznego do całego budynku. Ponadto jego wnętrze wypełnią drzewa, przywołujące na myśl polski las (projektanci mieli się inspirować Puszczą Kampinoską), które umilać mają podróżnym czas spędzony na lotnisku. W niektórych miejscach pojawią się drewniane wykończenia, nawiązujące do tradycyjnej polskiej architektury.

Wnętrze Portu Lotniczego Solidarność ma być podzielone na strefy: do odpoczynku, do pracy, dla rodzin z dziećmi itd. Jak zapewniła Antoinette Nassopoulos-Erickson z Foster+Partners, projekt łączy polską tradycję z nowoczesnością, uwzględnia użycie naturalnych materiałów, ale też zastosowanie rozwiązań typu „smart”, np. autonomicznych pojazdów, robotów do obsługi pasażerów i pojazdów hyperloop cargo.

Grimshaw Architects

Z myślą o CPK architekci z tego biura przedstawili koncepcję „demokratycznego hubu”, próbując tym samym nawiązać do polskiej tradycji, a w szczególności do zmian ustrojowych po 1989 roku i do historii Solidarności. W ich zamierzeniu terminal ma być nieprzeskalowany, racjonalny pod względem wielkości i pozbawiony gigantomanii, jaka charakteryzuje niektóre budowane ostatnio porty przesiadkowe. Chodzi o to, żeby skrócić czas przesiadek i zmniejszyć dystans do przejścia dla pasażera.

Pomysł zakłada wykorzystanie sześciu czynników składowych: użycia dużej ilości naturalnego światła, zminimalizowanie długości i „piętrowości” przesiadek, nawiązanie do lokalnych uwarunkowań i „ducha miejsca”, zrównoważony rozwój, maksymalizacja przychodów z części komercyjnej lotniska i dobrego tzw. connectivity (możliwości przesiadkowych).

Dla terminalu CPK zaplanowano przejrzystą konstrukcję, nawiązującą do typowego, polskiego, miejskiego rynku. Lotnisko zaoferowałoby liczne miejsca do odpoczynku, co ma ograniczyć stres towarzyszący podróżom. Przemierzając terminal, pasażerowie będą mogli zjeść smaczny posiłek, zrobić zakupy w sklepach, zrelaksować się lub pracować, korzystając z tzw. miejsc ciszy. Znalazła się też przestrzeń dla publicznych eventów, występów itd. Ta koncepcja CPK oferuje rozwiązania dla pasażerów niezależnie od tego, jakim środkiem transportu dotarli na lotnisko. Jej autorzy prognozują bowiem, że w ciągu najbliższych lat nastąpi wejście do użytku na dużą skalę pojazdów autonomicznych i z napędem elektrycznym

Zaha Hadid Architects

Ta firma przygotowała trzy równorzędne wizje CPK, które opierają się na odmiennym podejściu do połączenia lotniska z koleją. Wszystkie trzy projekty łączy dobre doświetlenie przestrzeni lotniska, które jest możliwe dzięki użyciu wielkopowierzchniowych przezroczystych elementów, a także wkomponowanie we wnętrze terminalu bujnej roślinności w połączeniu z przemyślanym systemem służącym do jej utrzymywania w polskich warunkach klimatycznych.

Pierwsze z rozwiązań to umiejscowienie węzła kolejowego bezpośrednio pod lotniskiem, które umożliwiłoby podróżnym np. obserwowanie nadjeżdżających pociągów z wyższych poziomów. Druga wizja zakłada, że tuż nad peronami ulokowana jest część pasażerska stacji, łącząc inne elementy lotniska uwzględnione w master planie. Projektanci zaproponowali także trzecie, bardziej futurystyczne rozwiązanie, w którym pociągi podjeżdżają bezpośrednio do wydzielonych części terminali, umieszczonych na platformach na różnej wysokości.

Benoy

– CPK powstanie na obszarze większym od Manhattanu. Dlatego Benoy zaprezentowała całościową wstępną propozycję zagospodarowania portu lotniczego wraz z okolicznymi terenami, czyli obszarem Aiport City – mówił Alan Thompson, dyrektor biura projektowego pracowni Benoy. Projektant kładzie nacisk na ekologię i zrównoważony rozwój. Proponuje zbudowanie wokół Portu Solidarność przyjaznego mieszkańcom „zielonego” Airport City. Stworzenie wokół portu takiego obszaru będzie możliwe dzięki schowaniu pod ziemią części dróg i linii kolejowych w bezpośrednim sąsiedztwie lotniska. W sercu układu znajdzie się przykryty przeszklonym dachem węzeł przesiadkowy, który będzie integrował różne środki transportu i w kierunku którego będzie prowadziły szlaki komunikacyjne.

Wewnątrz terminalu projektant proponuje jak najdalej to możliwe zatarcie granic między strefami terminala (np. płynne i niezauważalne przejście między częścią gastronomiczną i dla oczekujących). Architekci położyli nacisk na maksymalne doświetlenie powierzchni i dużą ilość zieleni, żeby pasażerowie mogli się zrelaksować i zapomnieć o stresie. Ten projektant jako jedyny zaproponował budowę dróg startowych w układzie północ-południe, a nie wschód-zachód.

Pracownia Pascall+Watson z kolei przedstawiła najbardziej ogólną z zaprezentowanych koncepcji. Założenie jest takie, że CPK ma być hubem, który dzięki wygodnym przesiadkom lotniczym, rozwiniętej sieci kolejowej i drogom szybkiego ruchu przebiegającym w sąsiedztwie lotniska stanowi integralną część europejskiego transportu. Projektanci z Pascall+Watson podkreślali, że aby się udało, należy zapewnić pasażerom bezstresowe podróże i wygodne przesiadki.


Co po konsultacjach?

Konsultacje z architektami to kolejny etap przygotowań do projektowania lotniska. W połowie kwietnia rozpoczął się proces uzgodnień strategicznych z partnerami branżowymi. W inauguracyjnym spotkaniu wzięło udział ponad 60 przedstawicieli firm, które będą z CPK korzystać albo świadczyć dla niego usługi. W efekcie tych konsultacji spółka otrzymała ponad 400 uwag i propozycji dotyczących planowanej infrastruktury.

Jednocześnie CPK rozpoczyna współpracę z Międzynarodowym Zrzeszeniem Przewoźników Powietrznych (IATA). Powstał Komitet Konsultacyjny (ACC), który pomoże w zaplanowaniu nowego lotniska. Za pośrednictwem Departamentu Lotnictwa w Ministerstwie Infrastruktury trwają uzgodnienia z portami regionalnymi, Lotniskiem Chopina, Urzędem Lotnictwa Cywilnego i Polską Agencją Żeglugi Powietrznej dotyczące niezbędnych zmian w przepisach lotniczych, które uwzględnią powstanie CPK.

Na przełomie 2019 i 2020 roku CPK planuje wskazać doradcę strategiczno-technicznego, czyli międzynarodowy podmiot z doświadczeniem inwestycyjnym w zakresie projektowania, budowy i zarządzania portami przesiadkowymi. Także w tym roku CPK zlecić ma plan generalny Portu Lotniczego Solidarność, czyli tzw. master plan. Ma on zawierać m.in.: prognozy ruchu lotniczego, zwymiarowanie planowanej infrastruktury CPK i wstępny plan jej ulokowania, szczegóły etapowania budowy i ostateczny model biznesowy nowego portu lotniczego.

Centralny Port Komunikacyjny to planowany węzeł przesiadkowy między Warszawą i Łodzią, który zintegrować ma transport lotniczy, kolejowy i drogowy. W ramach tego projektu w odległości 37 km na zachód od Warszawy, na obszarze około 3 tys. ha powstać ma Port Lotniczy Solidarność, który w pierwszym etapie ma być w stanie obsługiwać 45 mln pasażerów rocznie. W skład CPK wejść też mają inwestycje kolejowe: węzeł w bezpośredniej bliskości portu lotniczego i połączenia na terenie kraju, które umożliwiać mają przejazd między Warszawą a największymi polskimi miastami w czasie nie dłuższym niż 2,5 godz. W rejonie CPK planowane jest też Airport City, w skład którego wejdą m.in. obiekty targowo-kongresowe, konferencyjne i biurowe. Spółka CPK jest w 100 proc. własnością Skarbu Państwa.