Boom wśród profesorów

Rektorzy budują z rozmachem, bez kompleksów i bez obaw o zbliżający się do szkół wyższych niż demograficzny. Inwestują, bo mają pieniądze i to tak duże, jak nigdy dotąd

U progu nowego roku akademickiego uczelnie prześcigają się w informowaniu Polaków co już za unijne – i nie tylko – pieniądze, wybudowały lub wybudują.

Dotychczas największą karierę medialną zrobił nowy kampus Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W Morasku położonym przy północnej granicy miasta, powstały m.in. nowe siedziby wydziałów nauk geograficznych i geologicznych, fizyki, biologii, matematyki i informatyki, oraz sala gimnastyczna UAM. Reklamę nowej inwestycji – bynajmniej nie z powodu jej rozmachu – zrobiła minister finansów, Zyta Gilowska, obecna podczas otwarcia kompleksu, które stało się pretekstem do rozpoczęcia kampanii wyborczej PiS w Wielkopolsce. Zamiast wielkiej pompy była jednak wielka klapa, bo okazało się, że Gilowska, jako posłanka za tą inwestycją w sejmie wcale nie głosowała – wstrzymała się.

Sprawdziliśmy jak wyglądają plany inwestycyjne innych polskich uczelni.

130 hektarów nauki

Niezwykle ambitne plany budowlane ma najstarsza polska uczelnia – Uniwersytet Jagielloński. Krakowianie rozbudowują II Kampus, na którym, przy ul. Krupniczej, powstanie obiekt Paderevianum II, służący filologom. Uczelnia otrzymała na ten cel 18 mln euro.

Najważniejszym uczelnianym projektem w Małopolsce jest jednak trwająca budowa III Kampusu UJ. Projekt polega na zabudowie 130 hektarowej działki między Zakrzówkiem a Pychowicami, 4 km od centrum miasta.

Obecnie w części akademickiej istnieją już: Centrum Badań Przyrodniczych, Kompleks Nauk Biologicznych, a także Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej. W trakcie realizacji są dwa kolejne obiekty: Wydział Matematyki i Informatyki, powstający według koncepcji architektów Lesława Maneckiego i Jerzego Gurawskiego, oraz Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej zaprojektowany przez polsko-brytyjski zespół z krakowskiego biura Ekspo i londyńskiego Anshen Dyers. Obydwa budynki mają zostać ukończone w 2008 roku. – Na tą inwestycję z budżetu państwa otrztmaliśmy 95 mln złotych – mówi Katarzyna Pilitowska z Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Na początku 2008 roku w Krakowie ma ruszyć realizacja kolejnych elementów zabudowy kampusu: Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej (według koncepcji architektów z Wasko-Projektu) oraz Instytutu Zoologii (według projektu pracowni Czora & Czora).

– W planach są także: Wydział Chemii, Instytut Nauk Geologicznych, Instytut Botaniki, Muzeum Przyrodnicze zwane również Gabinetem Historii Naturalnej, nowy Ogród Botaniczny, Małopolskie Centrum Biotechnologii oraz, być może, jedno z najważniejszych dla rozwoju współczesnej fizyki w Polsce Centrum Promieniowania Synchrotronowego – wylicza Politowska.

W obrębie III Kampusu mają także znaleźć się domy akademickie dla 2 tys. studentów oraz pływalnia olimpijska z halą na 1,5 tysiąca miejsc. Zakończenie całej inwestycji jest planowane na lata 2013 – 2015, a jej realizacja ma w sumie pochłonąć ponad 800 milionów złotych, z czego ponad 600 ma pochodzić z budżetu państwa.

Synergia nauki i biznesu

Tym, co odróżnia nowy kampus UJ od innych tego typu projektów jest jego połączenie z powstającym w sąsiedztwie Parkiem Technologicznym zawierającym Specjalną Strefę Ekonomiczną. Ma to być miejsce przyciągające do Krakowa firmy chcące tu inwestować. Już teraz jest tu Motorola. W przyszłości powstaną m.in.: budowany przez Jagiellońskie Centrum Innowacji Park „Life Science” (przestrzeń o charakterze biurowo-laboratoryjnym), największa w Polsce serwerownia Onetu, a także siedziba firmy Ericpol Telecom – producenta oprogramowania telekomunikacyjnego.

Również w grodzie Kraka, w Pychowicach, swoje inwestycje realizuje Papieska Akademia Teologiczna. Pierwszą ich częścią jest biblioteka. Kompozycja zespołu urbanistycznego akademii oparta została na analogii do ulicy Kanoniczej w Krakowie, przy której znajduje się obecna siedziba PAT. Główny ciąg pieszy, nazwany w projekcie „ulicą Teologów”, posiada zbliżoną do ul. Kanoniczej skalę. Połączy on główną aleję III Kampusu – „Aleję Noblistów”, po północnej stronie działki, z projektowanym Dziedzińcem Akademickim i Biblioteką po stronie południowej.

Między klubem a klubem

Warszawiacy powinni przygotować się na wiele zmian w okolicach klubu muzycznego Proxima przy ul. Żwirki i Wigury. W sierpniu rozstrzygnięto konkurs na projekt kampusu Uniwersytetu Warszawskiego na Ochocie. Komisji konkursowej najbardziej spodobała się wizja prof. Stefana Kuryłowicza. Jej sercem będzie amfiteatralny park skrywający w swym wnętrzu klub studencki. Stare budynki zostaną albo rozebrane, albo zmienią się nie do poznania. Dziś na 12-hektarowej działce znajdują się baraki, dwa akademiki z epoki gierkowskiej i równie wysłużony gmach Proximy. Niemniej inwestycje na Ochocie zaczną się od utworzenia przy Uniwersytecie Warszawskim, we współpracy z Akademią Medyczną, Politechniką Warszawską i instytutami Polskiej Akademii Nauk, edukacyjno-naukowego centrum nowych technologii (CeNT). Integralną częścią CeNT będzie Warszawska Szkoła Zaawansowanych Technologii. W CeNT znajdzie siedzibę co najmniej kilkanaście czołowych polskich zespołów naukowych (badania DNA, fizyka i nauki pokrewne oraz o profilu biologiczno-chemicznym).

Program inwestycyjny CeNT obejmuje budowę 3 budynków o łącznej powierzchni użytkowej ok. 50 tys. mkw. Kompleks powstanie na działce o wielkości 6,2 ha, należącej do UW. Pierwszy etap budowy, który zakończy się na przełomie lat 2010/2011, ma kosztować 300 mln zł. Zaś całość uczelnianych inwestycji na Ochocie (razem z kampusem prof. Kuryłowicza) może kosztować 800 mln zł. Wartość wkładu Uniwersytetu Warszawskiego w postaci terenu i jego infrastruktury jest szacowana na ok. 100 mln zł. Uczelnia liczy na wsparcie Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, ale przede wszystkim na pieniądze z unijnych funduszy infrastrukturalnych.

UW zainwestuje też w nowy budynek dla nauk filologicznych przy Browarnej. Władze uczelni nie chcą jednak zdradzać szczegółów tego projektu.

Zamożna SGGW

Od 10 lat w swój kampus na Ursynowie inwestuje Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego. Ta uczelnia ma pieniądze na inwestycje, bo co jakiś czas sprzedaje swe grunty i nieruchomości, m.in. na Mokotowie.

Na Ursynowie wybudowano już bibliotekę i sześć nowoczesnych gmachów dla poszczególnych wydziałów. W następnej kolejności ma powstać Centrum Wody (placówka nauk o wodzie), stadion i centrum konferencyjne. 85 proc. środków potrzebnych na budowę zapewni Unia Europejska.

Szeroko zakrojone plany w stolicy ma także Politechnika Warszawska. Uczelnia chce zabudować 41-hektarową działkę przy ul. Batorego. Dziś jest tu klub Stodoła, a na jego tyłach zapuszczony stadion piłkarski Syrenka. Powstanie tam hala widowiskowo-sportowa z trybunami na 2 tys. osób.

Łączy ich A4

Na południu Polski – szczególnie na Górnym i Dolnym Śląsku – wiele mówi się o stworzeniu lokalnej „Doliny Krzemowej”. Powstała nawet koncepcja, według której pasem transmisyjnym wiedzy i wyników badań naukowych prowadzonych na południu kraju, miałaby być Autostrada A4 (Wrocław, aglomeracja katowicka, Kraków, Opole). Zainteresowani samorządowcy powtarzają, że w tą ideę wpisują się wszystkie infrastrukturalne inwestycje szkół wyższych działających w tej części Polski: urbanistyczna struktura „doliny” będzie bowiem luźna, ściślej mają współpracować naukowcy. Co ważne, na terenie czterech województw (dolnośląskiego, górnośląskiego, małopolskiego i opolskiego) działa 125 uczelni, które co roku opuszcza 75 tys. absolwentów.

We Wrocławiu najważniejsze uczelniane inwestycje są osnute wokół zakusów miasta na Europejski Instytut Technologiczny. Wrocław chce zaproponować Brukseli gotowy produkt – Wrocławskie Centrum Badań (lub inaczej EIT+). Pod tą nazwą kryje się kompleksowy program rozwoju regionu dotyczący zwłaszcza dziedzin edukacji i szeroko pojętej innowacyjności. W ramach projektu ma powstać m.in. Dolnośląskie Centrum Materiałów i Biomateriałów za 140 mln euro czy też Środowiskowa Biblioteka Nauk Ścisłych i Technicznych na potrzeby Innowacyjnej Gospodarki (koszt 25 mln euro).

Tylko sama Politechnika Wrocławska do 2013 roku wyda zaś 100 mln zł na centrum nauk geologicznych – Geo. Będą też nowe akademiki i nowa biblioteka za 50 mln zł.

Na Górnym Śląsku w inwestycjach przodują natomiast Uniwersytet Śląski i Akademia Ekonomiczna. Wspólne Centrum Informacji Naukowej i Biblioteka akademicka – ma kosztować 82,6 mln zł i ma powstać do 2010 roku. Projekt AE i UŚ został wpisany na listę priorytetów województwa śląskiego.

– Podpisanie umowy z Wojewodą Śląskim o dofinansowaniu inwestycji ze środków unijnych planowane jest na wrzesień lub październik 2007 roku – mówi Jolanta Talarczyk z UŚ.

Do ciekawych inwestycji sektora naukowego w największej polskiej aglomeracji należy także zaliczyć Śląskie Międzyuczelniane Centrum Edukacji i Badań Interdyscyplinarnych w Chorzowie – również za ponad 80 mln zł (ma powstać do 2013 roku).

– Projekt powstał z inicjatywy Uniwersytetu Śląskiego. Jego głównym celem jest integracja możliwości dydaktycznych śląskich uczelni oraz instytucji partnerskich. W centrum znajdą się nowoczesne, certyfikowane laboratoria oraz pracownie – dodaje Talarczyk.

Z obecnie realizowanych inwestycji śląskiej uczelni warto także zwrócić uwagę na budowę Centrum Naukowo – Dydaktycznego Instytutów Neofilologicznych w Sosnowcu (60,5 mln zł), która rozpoczęła się w 2006 roku, a skończy się w przyszłym roku. Kierunki neofilologiczne Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Śląskiego funkcjonują dziś w rozrzuconych po Sosnowcu, prowizorycznie zaadaptowanych, budynkach (o pewnym dziekanacie krążą niezwykłe legendy – w czasie II wojny przesłuchiwało w nim SS).

n

Karol P. Bogusz