Polska Retail na fali wznoszącej

W ubiegłym roku oddano do użytku 34 nowe obiekty, zaś dziewięć kolejnych rozbudowano. Do największych otwarć zaliczyć należy Galerię Andrychów (23,2 tys. mkw.) oraz Saller Lipnik (12,8 tys. mkw.). Powierzchnia żadnego obiektu oddanego w 2021 nie przekroczyła 25 tys. mkw. GLA, a nowa podaż zlokalizowana jest przede wszystkim w mniejszych miejscowościach – ponad 80 proc. powstało w ośrodkach poniżej 100 tys. mieszkańców.

Decyzję deweloperów i inwestorów o lokalizacji obiektów handlowych wspiera rosnąca siła nabywcza mieszkańców mniejszych miejscowości, ale i duża konkurencja na większych rynkach. Ogromną popularnością wśród konsumentów cieszą się parki handlowe, które umożliwiają korzystanie z usług, handlu i gastronomii w sąsiedztwie miejsca zamieszkania. Małe i średnie obiekty handlowe wykazują wyższą odporność na restrykcje związane z pandemią – zauważa Katarzyna Michnikowska, dyrektor w dziale doradztwa i badań rynku w Colliers.

Pierwsza połowa 2021 roku upłynęła pod znakiem dwóch lockdownów, które znacznie ograniczyły funkcjonowanie centrów handlowych. Pojawiły się także dodatkowe koszty związane z wymogami sanitarnymi. Jednocześnie centra handlowe aktywnie włączyły się w walkę z pandemią, stając się miejscami, gdzie można było przyjąć szczepionkę przeciw COVID-19.

W 2021 roku w Polsce zadebiutowała m.in. sieć JD Sports zajmująca się sprzedażą odzieży sportowej, sieci oferujące artykuły do wyposażenia domu i wnętrz (Duxiana, MRP Home, Rolf Benz), a także marki modowe (Philipp Plein, Bimba y Lola, Camicissima, Yargici). Pierwsze sklepy w naszym kraju otworzyły firmy Lego oraz Rituals Cosmetics. Debiut odnotowała także marka Half Price - nowy koncept off-price polskiej Grupy CCC, która otwiera obiekty także w innych krajach CEE.

Podaż na niektórych największych rynkach zmniejszyła się wraz z zakończeniem procesu wycofywania się z Polski sieci Tesco, który nie pozostał bez wpływu na wzrost współczynnika pustostanów (5,3 proc. w sierpniu 2021 vs. 4,8 proc. w sierpniu 2020). Ponad 300 lokalizacji po sklepach brytyjskiej sieci przejął Salling Group, otwierając supermarkety Netto. Wybrane budynki po Tesco zajęły również sklepy sieci Kaufland, Carrefour, E.Leclerc czy DIY Leroy Merlin i Castorama. Niektóre obiekty zostały zakupione w celu przekonwertowania ich na parki handlowe lub projekty mixed-use i mieszkaniowe.

Polski rynek, poza siecią Tesco, w latach 2020-2021 opuściły również m.in. marki Salamander, Promod, Camaieu, Sportisimo czy Tape à l’oeil. Do końca 2022 roku zamknięte mają zostać także sklepy Uterque należącej do sieci Inditex. Z obiektów stacjonarnych w kraju rezygnuje również Gino Rossi.

Po znacznym wzroście znaczenia e-commerce w handlu detalicznym, zaobserwowanym wraz z pierwszą falą pandemii, ubiegły rok przyniósł stabilizację wskaźników. Udział sprzedaży e-commerce w handlu detalicznym w 2021 roku wahał się między 7,4 proc. w lipcu do 11,4 proc. w listopadzie.

Do najważniejszych wydarzeń dla branży e-commerce należy m.in. wprowadzenie w Polsce usługi Amazon Prime, debiut pochodzącej z Singapuru platformy Shopee, a także uruchomienie przez Decathlon platformy marketplace.

W 2021 roku zaobserwowano przyspieszoną cyfryzację rynku zakupów codziennych. Dynamiczny rozwój spotkał również format q-commerce, w którym funkcjonują m.in. Glovo, Lisek, Jokr, Bolt, Wolt czy Jush. W ubiegłym roku otwarte zostały pierwsze bezobsługowe punkty Żappka, zaś w ramach współpracy z siecią Decathlon powstał pierwszy obiekt Żabka Nano.

W budowie znajduje się na obecny moment około 285 tys. mkw. GLA. Większość projektów, którą stanowią parki handlowe, realizowana jest w miastach poniżej 100 tys. mieszkańców. Wśród największych powstających obiektów są m.in. Karuzela Kołobrzeg i II faza parku handlowego Atut Ruczaj w Krakowie. Wybrane obiekty, które dotychczas związane były z funkcjonowaniem hipermarketów Tesco, przekształcone zostaną z centrów handlowych w parki handlowe.

Różnicowanie się formatów handlowych niesie za sobą wzrost inwestycji typu mixed-use. Koronny przykład projektu o funkcjach mieszanych, oddanego do użytku w ubiegłym roku, stanowi Fabryka Norblina w Warszawie. Obecnie trwa realizacja kolejnych dużych kompleksów tego rodzaju, m.in. Fuzji oraz Widzewskiej Manufaktury w Łodzi i inwestycji na terenie Młodego Miasta w Gdańsku. Deweloperzy oraz inwestorzy specjalizujący się dotąd w nieruchomościach handlowych, a także sieci handlowe obecne dotychczas jedynie w centrach handlowych, poszukiwać będą nowych opcji inwestycyjnych w celu dywersyfikacji portfeli.

W najbliższym roku możemy spodziewać się kontynuacji trendów, które zaistniały już wcześniej, m.in. wzrostu udziału e-commerce i q-commerce w handlu detalicznym, wzmożoną aktywność na platformach sprzedażowych i rozwój różnych form dostaw. Rozwijany będzie model sprzedaży i komunikacji wielokanałowej (omnichannel), coraz większe znaczenie dla branży będą miały również nowe technologie. Wraz z dojrzewaniem rynku, w najbliższym roku może dojść do pierwszych konsolidacji w tym segmencie. Rozwój e-commerce wpłynie również na rynek magazynowy – wraz ze wzrostem znaczenia sprzedaży online rośnie presja na rozwój oferty logistyczno-magazynowej do obsługi tego sektora.

Podobnie jak w innych branżach, planowany jest wzrost znaczenia społecznej, środowiskowej i ekonomicznej (ESG) odpowiedzialności. Spodziewane są przebudowy i renowacje budynków, które mają na celu ograniczenie zużycia energii oraz emisji. Przykładem rozwijanych działań w branży handlowej może być wprowadzenie opakowań wielokrotnego użytku czy biodegradowalnych reklamówek, a także dążenie do zmniejszenia negatywnego wpływu procesu dostaw i zwrotów towarów na środowisko. Wzrastać będzie rola zarządzania, sprawiedliwego wynagradzania, inwestycji w kapitał ludzki czy dbania o interesy społeczności lokalnej. Przykładem działań spod znaku sustainability jest otwieranie w centrach handlowych butików oferujących ubrania i przedmioty z drugiej ręki, jak np. koncept Ubrania do Oddania czy salon Kimono w Galerii Bemowo.

Wraz ze wzrostem poziomu wyszczepienia społeczeństwa i normalizowania się sytuacji epidemicznej w poszczególnych krajach, również w Polsce powoli zmniejsza się ryzyko i próg wprowadzenia znacznych obostrzeń dla obiektów handlowych. Konsekwencje poprzednich lockdownów – w latach 2020 i 2021 – branża może jednak odczuwać jeszcze przez kilka najbliższych lat.