EN

Polska Mniejsza podaż, wyższe czynsze

Biura i projekty wielofunkcyjne
Od trzech lat rynek biurowy przechodzi wiele zmian. Jesteśmy świadkami zmiany modelu pracy na hybrydowy i nowego podejścia do projektowania przestrzeni biurowych. W najbliższych latach nie uda się też uniknąć podwyżki czynszów – oceniają eksperci JLL. 

Pandemia, praca hybrydowa, spowolnienie gospodarcze i niepewność na rynku wpłynęła znacząco na aktywność deweloperów, która - jak podają analitycy JLL - w Warszawie obniżyła się o 75 proc. względem 2018 roku, a łącznie w całej Polsce o 56 proc. Aktualnie w stolicy jest w budowie 188 tys. mkw. powierzchni biurowej, podczas gdy pięć lat temu było to około 800 tys. mkw. O ponad połowę (56 proc.) spadła także liczba projektów biurowych (55 wobec 125). W trendzie spadkowym jest także współczynnik pustostanów Warszawie, wynoszący 11,6 proc. Eksperci JLL prognozują, że do poziomu 18 proc. może wzrosnąć współczynnik powierzchni niewynajętej w miastach regionalnych w Polsce (poza Warszawą). Najwyższy zostanie zarejestrowany najprawdopodobniej w Łodzi.

Jak podkreślają eksperci JLL, w kontrze do strony podażowej zostaje strona popytowa, która w roku 2022 wyglądała bardzo dobrze. W zeszłym roku najemcy w Polsce wynajęli około 1 mln 448 tys. mkw. powierzchni biurowej, z czego 860 tys mkw. w Warszawie. Jest to świetny wynik, porównywalny do rekordowego roku 2019. Podczas, gdy większość miast Europy odnotowała w ujęciu rok do roku spowolnienie, Warszawa w 2022 roku osiągnęła znaczny wzrost popytu netto (bez renegocjacji) w porównaniu do innych miast (+ 47 proc.).

W kwestii prognoz popytu na nieruchomości biurowe eksperci JLL podchodzą do predykcji ostrożniej niż jeszcze dziewięć miesięcy temu, szacując, że w Europie nastąpi spowolnienie po stronie popytu, osiągając obecnie poziom 10 proc.

Zarówno w Warszawie, jak i w miastach regionalnych, spodziewamy się lekkiego obniżenia popytu ze względu na spowolnienie gospodarcze i zmniejszanie zapotrzebowania na biura, jeśli chodzi o ich wielkość. Od strony podażowej widzimy jednak zdecydowany spadek aktywności deweloperskiej, co w Warszawie doprowadzi w 2023 do spadku poziomu pustostanów do około 8 proc. Za tym pójdą podwyżki czynszów, które wzrosną nie tylko z uwagi na ograniczoną podaż, ale też z powodu rosnących kosztów wykończenia powierzchni. Szacujemy że wzrost czynszów na warszawskim rynku wyniesie 9-15 proc. w najbliższych 24 miesiącach. Na rynkach regionalnych sytuacja jest nieco odmienna. Pomimo nadal mocnego popytu podaż jest dość rozkręcona i w związku z tym w 2023 roku nie ma jeszcze szansy na spadek poziomu pustostanów – komentuje Tomasz Czuba.

Przez ostatnie lata czynsze w Europie były w trendzie wzrostowym – m.in. w Berlinie, gdzie od ostatniego momentu szczytowego urosły o 80 proc. Jak podkreślają eksperci JLL, nie miało to jednak miejsca w Warszawie, ze względu na bardzo znaczącą liczbę inwestycji biurowych realizowanych na zasadach spekulacyjnych. IV kwartał 2022 roku. przyniósł więc w stolicy lekki wzrost stawek czynszu – w centrum wyniósł on 26 euro za mkw. za miesiąc. (+2 euro w ujęciu r-d-r.) oraz 15,5 euro za mkw. za mies. (+1 euro w ujęciu r-d-r.) poza centrum. W miastach regionalnych czynsze wynoszą między 11 a 16 euro za mkw., a dynamika ich wzrostu jest dużo niższa niż w stolicy.

Niska aktywność deweloperów w Warszawie wywołała lukę podażową. Warszawa pozostaje jednym z rynków z szerokimi perspektywami – nasycenie powierzchnią biurową na jednego mieszkańca wynosi około 3,4 mkw., a to czasami kilkukrotnie mniej niż w przypadku miast z Europy Zachodniej. Tak więc, biorąc pod uwagę pracę hybrydową i chwilowe spowolnienie gospodarcze w Polsce będzie nadal miejsce na nowe biurowce – ocenia Tomasz Czuba.

Według eksperta rok 2023 będzie czasem optymalizacji na rynku nieruchomości biurowych pod wieloma względami, a rosnącym zainteresowaniem będą się cieszyć te biura, która mogą zaoferować najemcy elastyczne dostosowanie wynajmowanej powierzchni zarówno do potrzeb jego samego, jak i jego pracowników. Jak pokazuje raport JLL Workforce Preferences Barometr, wśród priorytetów wskazywanych obecnie przez pracowników pojawiają się przede wszystkim: dobra jakość życia (59 proc.), praca w firmie, która wspiera zdrowie i dobrostan (59 proc.) oraz komfortowe wynagrodzenie (56 proc.).

Choć praca hybrydowa zostanie z nami na dobre, to jednak stawia ona nowe wyzwania. Jednym z nich jest tzw. paradoks pracy hybrydowej – z jednej strony taki model pożądany przez pracowników daje im elastyczność, z drugiej zaś wywołuje poczucie izolacji oraz mniejsze przywiązanie do miejsca pracy – podkreśla Jakub Zieliński, head of Workplace Strategy, JLL.

JLL w swoich realizacjach obserwuje transformację hybrydową biur, wynikającą bezpośrednio ze zmian środowiska pracy. Jak podaje Jakub Zieliński, z 64 do 40 proc. spadł udział przestrzeni indywidualnej w odniesieniu do całej wielkości biura, na rzecz przestrzeni do współpracy, obecnie zajmującej średnio 31 proc. powierzchni biurowej (jeszcze przed pandemią było to średnio 12 proc. całości biura).
2023 rokiem architektów: 5 trendów na najbliższy rok

Anna Rębecka, senior creative architect, Tetris, opowiadając o trendach w projektowaniu przestrzeni biurowych na najbliższy rok podkreśla, że architekci poszukują nowych rozwiązań i materiałów, które mieszczą się w założeniach ekonomii cyrkularnej, zwracają też uwagę na inkluzywność, a także uwzględniają neuroróżnorodność i różnice fizyczne pomiędzy pracownikami (np. wzrost). Przy projektowaniu wnętrz coraz nacisk kładzie się również na tzw. design dla zdrowia i optymalizację środowiska biurowego pod kątem potrzeb pracowników. Czujniki zainstalowane w nowoczesnych budynkach zbierają dane i na ich podstawie zintegrowane sterowniki optymalizują środowisko biura.

Nasi klienci rzadko mają szansę na rozmowy z projektantami instalacji, którzy mogliby ich wprowadzić w szczegóły – nie mówiąc już o konieczności rozumienia języka technicznego. Architekci są niezbędni jako koordynatorzy i edukatorzy. Bardzo ważne jest odpowiednie dobranie czujników do specyfiki danego biura tak, żeby nie generować dodatkowych kosztów eksploatacyjnych, a osiągnąć oszczędności – wyjaśnia Anna Rębecka,.

Ekspertka wymienia jeszcze jedną nabierającą znaczenia tendencję. Nie ma już ogólnego trendu inwestowania w nachalne elementy brandingowe we wnętrzach. Branding, jeśli jest – jest dyskretny, często traktowany z przymrużeniem oka. Jest ważny na zewnątrz biura – wewnątrz biura ważni są ludzie.

Ostatnie nowości

Powierzchnie handlowe i rozrywkowe

Polska Galeria Rumia uruchamia scenę kulturalną

schedule 19 marca 2024
Opr./edited by ANZ

W kwietniu w Galerii Rumia działalność zainauguruje scena teatralna. To jeden z pierwszych w Polsce tego typu projektów w przestrzeni centrum handlowego. Odwiedzający będą mogli uczestniczyć w otwartych i biletowanych spektaklach, koncertach oraz licznych warsztatach.

Powierzchnie magazynowe i produkcyjne

Polska Magazyny się nie boją

schedule 19 marca 2024
Opr./edited by JC

Opublikowany przez Newmarka raport "Rynek magazynowo-przemysłowy w Polsce" sugeruje, że rok 2023 był jednym z najbardziej udanych w historii rynku. Odnotowano drugi najlepszy wynik pod względem nowej podaży oraz trzeci, jeśli chodzi o wolumen zawartych umów najmu.

Rynek mieszkaniowy

Polska CK Dvelopment buduje w Falentach

schedule 19 marca 2024
Opr./edited by ANZ

Spółka CK Development, będąca częścią CK Investments Holding, rozpoczyna przedsprzedaż projektu Zielone Falenty. W podwarszawskiej miejscowości powstanie kameralna inwestycja oferująca mieszkania i segmenty.

Powierzchnie handlowe i rozrywkowe

Polska Park handlowy zamiast outletu

schedule 18 marca 2024
Opr./edited by MR

Kończy się przebudowa dawnego Outletu Białystok, który został zastąpiony przez Wysockiego Park Handlowy. Nowy obiekt będzie mieć ponad 16,4 tys. mkw. powierzchni najmu.

Rynek mieszkaniowy

Polska Przystań koło Mostu Osobowickiego

schedule 18 marca 2024
Opr./edited by MR

Archicom wprowadza do oferty nową inwestycję we Wrocławiu, tuż przy Odrze. Przystań Reymonta dostarczy w pierwszym budynku niemal 200 mieszkań oraz przestrzenie handlowo-usługowe.

Biura i projekty wielofunkcyjne

Polska Ze Szwecji do Life Building

schedule 18 marca 2024
Opr./edited by MR

Eolus Poland dołączy do najemców Life Building na warszawskiej Woli. Wywodzący się ze Szwecji deweloper energii odnawialnej w kwietniu zajmie w biurowcu prawie 300 mkw.

ESG

Polska Panattoni znowu jest Oustanding

schedule 18 marca 2024
Opr./edited by MR

Panattoni uzyskało kolejny certyfikat BREEAM na poziomie Outstanding – dla zrealizowanej dla H&M hali w Panattoni Park Poznań A2. To trzecia inwestycja dewelopera w Polsce i ósma w Europie, która osiągnęła najwyższy poziom certyfikacji BREEAM.

Wydarzenia

Polska Elita sportowa i amatorzy na Szczycie Rondo 1

schedule 18 marca 2024
Opr./edited by MR

Malezyjczyk Wai Ching Soh i Włoszka Valentina Belotti zwyciężyli w tegorocznym Biegu Na Szczyt Rondo 1 w Warszawie, broniąc tym samym tytułów sprzed roku. Najlepsi z Polaków – Klaudia Krajewska i Piotr Łobodziński – zajęli odpowiednio trzecią i czwartą pozycję. 

Biura i projekty wielofunkcyjne

Polska Loftmill debiutuje na Śląsku

schedule 18 marca 2024
Opr./edited by JC

Do grona najemców biurowca .KTW I dołączyła marka Loftmill. Należąca do Rise.pl spółka oferuje biura serwisowane i powierzchnie coworkingowe.

Biura i projekty wielofunkcyjne

Polska Kawa i herbata w Diunie

schedule 18 marca 2024
Opr./edited by MR

Warszawski kompleks biurowy Diuna z portfolio Syrena Real Estate powitał nowego najemcę, JDE Peet’s. Nowe biuro firmy o powierzchni 900 mkw. za zaprojektowała pracownia BIT Creative.

Powierzchnie magazynowe i produkcyjne

Polska Hełmy bojowe u 7R

schedule 18 marca 2024
Opr./edited by MR

Firma Galvion wynajęła w 7R City Park Gdańsk Airport I około 3,6 tys. mkw. Na nowej powierzchni mieścić się będzie hala do produkcji i montażu hełmów bojowych oraz zaplecze odpowiedzialne za serwis, wsparcie, modernizację i szkolenia.

Powierzchnie handlowe i rozrywkowe

Polska Rośnie park w Rudzie

schedule 18 marca 2024
Opr./edited by JC

Spółka PKB Inwest Budowa rozpoczęła budowę parku handlowego w Rudzie Śląskiej. Obiekt będzie zlokalizowany przy skrzyżowaniu ulic Bukowej i 1 Maja.

Rynek inwestycyjny i finansowy

Polska Okam zbiera kapitał na inwestycje

schedule 18 marca 2024
Opr./edited by MR

Okam Capital na początku marca tego roku zrealizował emisję niezabezpieczonych obligacji serii A. Wartość emisji opiewała na kwotę 50 mln zł. Emitent zakłada wprowadzenie papierów wartościowych do obrotu na rynku ASO Catalyst.

Rynek inwestycyjny i finansowy

Świat Punkt zwrotny i wielki reset

schedule 18 marca 2024
Opr./edited by MR

Pomimo utrzymującej się niepewności gospodarczej, wydaje się, że globalna branża nieruchomości znajduje się w punkcie zwrotnym, z lepszymi perspektywami na wznowienie działalności inwestycyjnej – wynika z raportu PwC i Urban Land Institute.

Powierzchnie magazynowe i produkcyjne

Polska Alternatory w Trójmieście

schedule 18 marca 2024
Opr./edited by MR

Działająca w branży automotive spółka AS-PL to nowy najemca powierzchni magazynowo-biurowej w Panattoni Park Tricity East I w Gdańsku. Łącznie do dyspozycji firmy pozostaje prawie 2,9 tys. mkw.

Biura i projekty wielofunkcyjne

Polska Telewizja wynajmuje na Służewcu

schedule 18 marca 2024
Opr./edited by MR

Grupa Polcast Media, właściciel telewizji Polonia 1 podpisała umowę najmu na około 500 mkw. powierzchni biurowej w Trinity One w Warszawie.

Eurobuild FM

Polska / Cannes Wielki biznes pod palmami (odc. 1)

schedule 17 marca 2024
Eurobuild CEE

MIPIM 2024 przeszedł już do historii, ale specjalnie dla Was przywieźliśmy z Cannes specjalną serię podcastów! Bądź na bieżąco z najświeższymi wiadomościami, opiniami i prognozami z targów – będziemy je publikować w tym tygodniu na www.eurobuildcee.com oraz na globalnych platformach streamingowych!

Powierzchnie magazynowe i produkcyjne

Polska Fabryka od Panattoni gotowa

schedule 15 marca 2024
Opr./edited by JC

Panattoni ukończyło i oddało do użytku zakład produkcyjny dla firmy Maxcess. Obiekt zrealizowany w formule BTS znajduje się w Łubowie, niedaleko Gniezna.

Powierzchnie handlowe i rozrywkowe

Polska Pięknym być w Westfield Mokotów

schedule 15 marca 2024
Opr./edited by ANZ

Galeria handlowa Westfield Mokotów poszerza ofertę beauty. W centrum otwarto nowy salon pielęgnacji paznokci Lio Nail Art i Hop Chop BarberShop.

Powierzchnie handlowe i rozrywkowe

Polska W Willi Ogrodników

schedule 15 marca 2024
Opr./edited by ANZ

W zabytkowym Parku Ulricha w okolicy Wola Parku otwarto nową restaurację. W zrewitalizowanym pałacyku swoje miejsce znalazła Willa Ogrodników, nowy koncept kulinarny właścicieli restauracji Stacji Grochów.

Najnowsze w Biura i projekty wielofunkcyjne

schedule 18 marca 2024

Ze Szwecji do Life Building

Eolus Poland dołączy do najemców Life Building na warszawskiej Woli. Wywodzący się ze Szwecji deweloper energii odnawialnej w kwietniu zajmie w biurowcu prawie 300 mkw.

schedule 18 marca 2024

Loftmill debiutuje na Śląsku

Do grona najemców biurowca .KTW I dołączyła marka Loftmill. Należąca do Rise.pl spółka oferuje biura serwisowane i powierzchnie coworkingowe.

schedule 18 marca 2024

Kawa i herbata w Diunie

Warszawski kompleks biurowy Diuna z portfolio Syrena Real Estate powitał nowego najemcę, JDE Peet’s. Nowe biuro firmy o powierzchni 900 mkw. za zaprojektowała pracownia BIT Creative.

schedule 18 marca 2024

Telewizja wynajmuje na Służewcu

Grupa Polcast Media, właściciel telewizji Polonia 1 podpisała umowę najmu na około 500 mkw. powierzchni biurowej w Trinity One w Warszawie.

schedule 14 marca 2024

Ogrody z pozwoleniem

Revetas Capital i TriGranit uzyskały oficjalne pozwolenie na użytkowanie dla II etapu Millennium Gardens w Budapeszcie.

schedule 14 marca 2024

Dwa razy więcej w Timpuri Noi Square

Vastint Romania rozpoczyna II fazę projektu Timpuri Noi Square w Bukareszcie. Po uzyskaniu niezbędnych pozwoleń deweloper wybuduje dwa nowe budynki biurowe, które zwiększą powierzchnię całego kompleksu do ponad 100 tys. mkw.

schedule 13 marca 2024

Poznańska przeprowadzka Rödl & Partner

Do grona najemców poznańskiego Nowego Rynku E dołączyła firma doradcza Rödl & Partner. Biuro spółki zlokalizowane jest na siódmym piętrze biurowca.

schedule 13 marca 2024

Zostają w The Park Warsaw

Konica Minolta Business Solutions przedłużyła umowę najmu biura o powierzchni 3 tys. mkw. w kompleksie The Park Warsaw. Firma pozostanie w stołecznej dzielnicy Włochy przez kolejne pięć lat.

schedule 12 marca 2024

Elastycznie i coworkingowo

W warszawskim biurowcu Adgar Renaissance Tower pojawi się koncept Brain Embassy. W kwietniu tego roku planowane jest otwarcie dwóch pięter tej przestrzeni coworkingowej. Będzie to siódma lokalizacja marki w Warszawie.

schedule 11 marca 2024

Mariaż historii z nowoczesnością

Zeitgeist Asset Management pozyskał kolejnych najemców. Dwie kolejne firmy, międzynarodowa kancelaria prawna CMS oraz Europejski Bank Inwestycyjny, wynajęły powierzchnię biurową w odrestaurowanym budynku Palác Dunaj w historycznym centrum Pragi.

schedule 11 marca 2024

Lekarze zostają w West Gate

Enel-med, sieć z branży usług medycznych, przedłużyła na kolejne dziesięć lat umowę najmu we wrocławskim budynku West Gate, należącym do Globalworth. Najemca rozszerzy usługi z zakresu stomatologii i rehabilitacji dla swoich pacjentów.

schedule 08 marca 2024

Czwórka pod znakiem Liberty

Czterech nowych najemców wprowadzi się do Liberty w Budapeszcie, zajmując łącznie około 3,5 tys. mkw. W wielofunkcyjnej inwestycji firmy Wing swoje biura latem 2024 roku otworzą Coop, FedEx, Praktiker i 3 Print.

schedule 08 marca 2024

Emonika w centrum Lublany

Mendota Invest otrzymała pozwolenie na budowę kompleksu Emonika w Lublanie. W ramach inwestycji ma powstać centrum handlowe, dwa hotele i mieszkania. Prace budowlane rozpoczną się w marcu. Szacowana wartość całej inwestycji to ponad 350 mln euro.

schedule 07 marca 2024

Wybrali biura na Vysočanach

Do najemców biurowca Afi City 1 w Pradze w dołączyła firma logistyczna Hegelmann Transporte i Delirest, operator restauracji samoobsługowych. Dodatkowo, zajmowaną powierzchnię zwiększyła Škoda Auto. W efekcie budynek jest obecnie w pełni wynajęty.

schedule 06 marca 2024

O turbinach w Trytonie

Firma Muehlhan Wind Service, dostawca usług w zakresie instalacji turbin wiatrowych, otworzyła biuro w Tryton Business House w Gdańsku. 

schedule 05 marca 2024

Coraz mniej powierzchni premium

JLL podaje, że w 2023 roku powierzchnia biurowa w regionie Europy Środkowo-Wschodniej wzrosła o 480 tys. mkw., czyli o ponad 30 proc. mniej niż w 2022 roku. Ze względu na spowolnienie gospodarcze po pandemii, niektóre rynki – takie jak Warszawa i Budapeszt – odnotowały gwałtowny spadek nowej podaży.

schedule 04 marca 2024

Piątka dla CA Immo

W trzech budynkach należących do warszawskiego portfela CA Immo pojawi się w tym roku pięciu nowych najemców.

schedule 04 marca 2024

Efigence zostaje na Mokotowie

Efigence, firma technologiczna specjalizująca się w projektowaniu i wdrażaniu rozwiązań dla sektora finansowego i e-commerce, przedłużyła umowę najmu 1,2 tys. mkw. powierzchni biurowej w Platinium Business Park na warszawskim Mokotowie.

schedule 04 marca 2024

Lubią The Park Warsaw

The Park Warsaw zyskał w ciągu III i IV kwartału 2023 roku nowych najemców i przedłużył umowy z dotychczasowymi partnerami. Kampus biurowy, którym zarządza White Star Real Estate, jest obecnie w 90 proc. wynajęty.

schedule 04 marca 2024

Stawiają na Park Rozwoju

Park Rozwoju na warszawskim Mokotowie pozyskał dwóch nowych najemców, a jeden z dotychczasowych przedłużył umowę. Łączna powierzchnia objęta umowami to blisko 1,4 tys. mkw. Kompleksem biurowym zarządza EPP.

Wydanie 3 (286) marzec 2024

Ostatnie komentarze

Kategorie