EN

Polska Mniejsza podaż, wyższe czynsze

Biura i projekty wielofunkcyjne
Od trzech lat rynek biurowy przechodzi wiele zmian. Jesteśmy świadkami zmiany modelu pracy na hybrydowy i nowego podejścia do projektowania przestrzeni biurowych. W najbliższych latach nie uda się też uniknąć podwyżki czynszów – oceniają eksperci JLL. 

Pandemia, praca hybrydowa, spowolnienie gospodarcze i niepewność na rynku wpłynęła znacząco na aktywność deweloperów, która - jak podają analitycy JLL - w Warszawie obniżyła się o 75 proc. względem 2018 roku, a łącznie w całej Polsce o 56 proc. Aktualnie w stolicy jest w budowie 188 tys. mkw. powierzchni biurowej, podczas gdy pięć lat temu było to około 800 tys. mkw. O ponad połowę (56 proc.) spadła także liczba projektów biurowych (55 wobec 125). W trendzie spadkowym jest także współczynnik pustostanów Warszawie, wynoszący 11,6 proc. Eksperci JLL prognozują, że do poziomu 18 proc. może wzrosnąć współczynnik powierzchni niewynajętej w miastach regionalnych w Polsce (poza Warszawą). Najwyższy zostanie zarejestrowany najprawdopodobniej w Łodzi.

Jak podkreślają eksperci JLL, w kontrze do strony podażowej zostaje strona popytowa, która w roku 2022 wyglądała bardzo dobrze. W zeszłym roku najemcy w Polsce wynajęli około 1 mln 448 tys. mkw. powierzchni biurowej, z czego 860 tys mkw. w Warszawie. Jest to świetny wynik, porównywalny do rekordowego roku 2019. Podczas, gdy większość miast Europy odnotowała w ujęciu rok do roku spowolnienie, Warszawa w 2022 roku osiągnęła znaczny wzrost popytu netto (bez renegocjacji) w porównaniu do innych miast (+ 47 proc.).

W kwestii prognoz popytu na nieruchomości biurowe eksperci JLL podchodzą do predykcji ostrożniej niż jeszcze dziewięć miesięcy temu, szacując, że w Europie nastąpi spowolnienie po stronie popytu, osiągając obecnie poziom 10 proc.

Zarówno w Warszawie, jak i w miastach regionalnych, spodziewamy się lekkiego obniżenia popytu ze względu na spowolnienie gospodarcze i zmniejszanie zapotrzebowania na biura, jeśli chodzi o ich wielkość. Od strony podażowej widzimy jednak zdecydowany spadek aktywności deweloperskiej, co w Warszawie doprowadzi w 2023 do spadku poziomu pustostanów do około 8 proc. Za tym pójdą podwyżki czynszów, które wzrosną nie tylko z uwagi na ograniczoną podaż, ale też z powodu rosnących kosztów wykończenia powierzchni. Szacujemy że wzrost czynszów na warszawskim rynku wyniesie 9-15 proc. w najbliższych 24 miesiącach. Na rynkach regionalnych sytuacja jest nieco odmienna. Pomimo nadal mocnego popytu podaż jest dość rozkręcona i w związku z tym w 2023 roku nie ma jeszcze szansy na spadek poziomu pustostanów – komentuje Tomasz Czuba.

Przez ostatnie lata czynsze w Europie były w trendzie wzrostowym – m.in. w Berlinie, gdzie od ostatniego momentu szczytowego urosły o 80 proc. Jak podkreślają eksperci JLL, nie miało to jednak miejsca w Warszawie, ze względu na bardzo znaczącą liczbę inwestycji biurowych realizowanych na zasadach spekulacyjnych. IV kwartał 2022 roku. przyniósł więc w stolicy lekki wzrost stawek czynszu – w centrum wyniósł on 26 euro za mkw. za miesiąc. (+2 euro w ujęciu r-d-r.) oraz 15,5 euro za mkw. za mies. (+1 euro w ujęciu r-d-r.) poza centrum. W miastach regionalnych czynsze wynoszą między 11 a 16 euro za mkw., a dynamika ich wzrostu jest dużo niższa niż w stolicy.

Niska aktywność deweloperów w Warszawie wywołała lukę podażową. Warszawa pozostaje jednym z rynków z szerokimi perspektywami – nasycenie powierzchnią biurową na jednego mieszkańca wynosi około 3,4 mkw., a to czasami kilkukrotnie mniej niż w przypadku miast z Europy Zachodniej. Tak więc, biorąc pod uwagę pracę hybrydową i chwilowe spowolnienie gospodarcze w Polsce będzie nadal miejsce na nowe biurowce – ocenia Tomasz Czuba.

Według eksperta rok 2023 będzie czasem optymalizacji na rynku nieruchomości biurowych pod wieloma względami, a rosnącym zainteresowaniem będą się cieszyć te biura, która mogą zaoferować najemcy elastyczne dostosowanie wynajmowanej powierzchni zarówno do potrzeb jego samego, jak i jego pracowników. Jak pokazuje raport JLL Workforce Preferences Barometr, wśród priorytetów wskazywanych obecnie przez pracowników pojawiają się przede wszystkim: dobra jakość życia (59 proc.), praca w firmie, która wspiera zdrowie i dobrostan (59 proc.) oraz komfortowe wynagrodzenie (56 proc.).

Choć praca hybrydowa zostanie z nami na dobre, to jednak stawia ona nowe wyzwania. Jednym z nich jest tzw. paradoks pracy hybrydowej – z jednej strony taki model pożądany przez pracowników daje im elastyczność, z drugiej zaś wywołuje poczucie izolacji oraz mniejsze przywiązanie do miejsca pracy – podkreśla Jakub Zieliński, head of Workplace Strategy, JLL.

JLL w swoich realizacjach obserwuje transformację hybrydową biur, wynikającą bezpośrednio ze zmian środowiska pracy. Jak podaje Jakub Zieliński, z 64 do 40 proc. spadł udział przestrzeni indywidualnej w odniesieniu do całej wielkości biura, na rzecz przestrzeni do współpracy, obecnie zajmującej średnio 31 proc. powierzchni biurowej (jeszcze przed pandemią było to średnio 12 proc. całości biura).
2023 rokiem architektów: 5 trendów na najbliższy rok

Anna Rębecka, senior creative architect, Tetris, opowiadając o trendach w projektowaniu przestrzeni biurowych na najbliższy rok podkreśla, że architekci poszukują nowych rozwiązań i materiałów, które mieszczą się w założeniach ekonomii cyrkularnej, zwracają też uwagę na inkluzywność, a także uwzględniają neuroróżnorodność i różnice fizyczne pomiędzy pracownikami (np. wzrost). Przy projektowaniu wnętrz coraz nacisk kładzie się również na tzw. design dla zdrowia i optymalizację środowiska biurowego pod kątem potrzeb pracowników. Czujniki zainstalowane w nowoczesnych budynkach zbierają dane i na ich podstawie zintegrowane sterowniki optymalizują środowisko biura.

Nasi klienci rzadko mają szansę na rozmowy z projektantami instalacji, którzy mogliby ich wprowadzić w szczegóły – nie mówiąc już o konieczności rozumienia języka technicznego. Architekci są niezbędni jako koordynatorzy i edukatorzy. Bardzo ważne jest odpowiednie dobranie czujników do specyfiki danego biura tak, żeby nie generować dodatkowych kosztów eksploatacyjnych, a osiągnąć oszczędności – wyjaśnia Anna Rębecka,.

Ekspertka wymienia jeszcze jedną nabierającą znaczenia tendencję. Nie ma już ogólnego trendu inwestowania w nachalne elementy brandingowe we wnętrzach. Branding, jeśli jest – jest dyskretny, często traktowany z przymrużeniem oka. Jest ważny na zewnątrz biura – wewnątrz biura ważni są ludzie.

Ostatnie nowości

Powierzchnie magazynowe i produkcyjne

Polska Dynamiczny Poznań

schedule 06 grudnia 2023
Opr./edited by MR

Poznań jest jednym z dynamiczniej rozwijających się rynków magazynowych w kraju. Na koniec III kwartału 2023 roku zasoby magazynowe w Wielkopolsce przekroczyły 3,3 mln mkw. – podają eksperci firmy Newmark Polska.

Materiał partnera

Polska Lepsza jakość sprzątania to większa satysfakcja pracowników

schedule 05 grudnia 2023
Eurobuild CEE

Nowe badanie pokazuje jak czyste, dobrze funkcjonujące miejsce pracy wpływa na satysfakcję pracowników

Powierzchnie handlowe i rozrywkowe

Polska Myszków ma nowy Atut

schedule 05 grudnia 2023
Opr./edited by MR

W Myszkowie w woj. śląskim zaczął działać park handlowy Atut Myszków. Obiekt ma 11 tys. mkw. powierzchni. Inwestorem jest spółka Atut Myszków, a za koncepcję komercyjną oraz wynajem powierzchni w obiekcie odpowiada spółka The Blue Ocean Investment Group. 

Rynek mieszkaniowy

Polska Nisza dla seniora

schedule 05 grudnia 2023
Opr./edited by MR

Sektor senior living w Polsce dynamicznie zyskuje na znaczeniu i wykazuje ogromny potencjał wzrostu. Profesjonalne miejsca pobytu dla osób starszych wciąż stanowią jednak niszę na rynku nieruchomości – wskazują eksperci firmy Colliers. 

Powierzchnie magazynowe i produkcyjne

Polska Logistyka blisko plaży

schedule 05 grudnia 2023
Opr./edited by JC

Firma Torus Logistics przy współpracy z BTV uzyskała pozwolenie na budowę swojego najnowszego projektu Gdynia City Logistics. Obiekt magazynowo-biurowy jest już w trakcie realizacji i zostanie oddany do użytku w III kwartale 2024.

Powierzchnie magazynowe i produkcyjne

Polska Mniej inwestycji, więcej pustostanów

schedule 05 grudnia 2023
Opr./edited by MR

Pomimo wzrostu czynszów na przestrzeni ostatnich miesięcy, polski rynek powierzchni przemysłowo-logistycznych wciąż pozostaje atrakcyjnym miejscem dla najemców oraz inwestorów – oceniają eksperci BNP Paribas Real Estate Poland.

Biura i projekty wielofunkcyjne

Rumunia Nowi lokatorzy w Equilibrium 2

schedule 05 grudnia 2023
Opr./edited by JC

Eximprod, grupa firm dostarczająca sprzęt, rozwiązania i usługi w sektorze energetycznym, przenosi swoje biuro do budynku Equilibrium 2 w Bukareszcie.

Rynek inwestycyjny i finansowy

Polska Heimstaden z finansowaniem od Santandera

schedule 05 grudnia 2023
Opr./edited by BL

Santander Bank Polska udzielił działającym w Polsce spółkom Heimstaden kredytu w wysokości 47,2 mln euro. Środki zostaną przeznaczone na refinansowanie inwestycji zrealizowanych na polskim rynku najmu instytucjonalnego.

Budownictwo

Polska Nabrzeże w Gdańsku do przebudowy

schedule 05 grudnia 2023
Opr./edited by MR

Erbud w konsorcjum z Aqua Works pozyskał kontrakt hydrotechniczny na budowę umocnienia dna wzdłuż Nabrzeża Przemysłowego w Gdańsku. Wartość umowy to niemal 30 mln zł brutto.

Powierzchnie magazynowe i produkcyjne

Rumunia W Aradzie do pełna

schedule 05 grudnia 2023
Opr./edited by JC

VGP wynajęło pierwszy budynek w inwestycji VGP Park Arad. Najemcą kompleksu jest firma kurierska Fan Courier, której deweloper przekazał powierzchnię 10 tys. mkw.

Obiekty użyteczności publicznej

Polska Nowa podstawówka na Mokotowie

schedule 05 grudnia 2023
Opr./edited by BL

Grupa Echo Investment rozpoczęła budowę szkoły podstawowej dla 450 uczniów przy ul. Konstruktorskiej w Warszawie. Uczniowie rozpoczną w niej naukę we wrześniu 2025 roku.

Biura i projekty wielofunkcyjne

Polska Brain Embassy na fali

schedule 05 grudnia 2023
Opr./edited by MR

Brain Embassy otwiera nową lokalizację w budynku Adgar Wave przy ul. Rzymowskiego na warszawskim Mokotowie. Otwarcie coworkingu  na ósmym piętrze biurowca planowane jest na luty 2024 roku.

Rynek mieszkaniowy

Polska Francuzi budują na Jutrzenki

schedule 05 grudnia 2023
Opr./edited by JC

Bouygues Immobilier Polska zrealizuje w warszawskiej dzielnicy Włochy projekt mieszkaniowy Rêve. Lokale są już w sprzedaży. 

Rynek inwestycyjny i finansowy

Europa Strategie inwestowania na 2024 rok

schedule 05 grudnia 2023
Opr./edited by MR

W 2024 roku wysoka inflacja i relatywnie atrakcyjne oprocentowanie obligacji pozostaną silną konkurencją dla nieruchomości, jednak Savills IM wskazuje sektory rynku z interesującym potencjałem kreowania wartości, dzięki urealnionym stopom kapitalizacji, ochronie kapitału lub jego wzrostowi. 

Powierzchnie handlowe i rozrywkowe

Polska M Park wybiera się do Olsztyna

schedule 05 grudnia 2023
Opr./edited by MR

LCP Properties nabył działkę w Olsztynie, z przyznanym pozwoleniem na budowę. Na terenie powstanie park handlowy pod marką M Park, o powierzchni najmu 3,1 tys. mkw.

Powierzchnie magazynowe i produkcyjne

Polska Więcej w pionie i poziomie

schedule 05 grudnia 2023
Opr./edited by MR

W wielkopolskim Robakowie zakończyła się rozbudowa kompleksu firmy Hama Polska. Inwestycję zaprojektowało oraz zrealizowało WPIP Construction. Powierzchnia magazynowa zakładu zwiększyła się do 9 tys. mkw.

Powierzchnie magazynowe i produkcyjne

Polska Panattoni i DHL dla zielonej rewolucji

schedule 05 grudnia 2023
Opr./edited by MR

Panattoni ukończył centrum logistyczne dla DHL Parcel. Obiekt o powierzchni około 32 tys. mkw. w Robakowie w woj. wielkopolskim powstał zgodnie z wytycznymi standardu BREEAM na poziomie Outstanding. Proces certyfikacji zbliża się do końca.

ESG

Polska Renoma bez barier

schedule 05 grudnia 2023
Opr./edited by JC

Wrocławski budynek Renoma uzyskał certyfikat „Obiekt bez barier”. To potwierdzenie dostępności architektonicznej i dostosowania zabytkowego obiektu do potrzeb każdego użytkownika.

Rynek mieszkaniowy

Polska Szóstka na Grzegórzeckiej jest gotowa

schedule 05 grudnia 2023
Opr./edited by MR

Develia zakończyła prace budowlane w VI etapie inwestycji Grzegórzecka 77, osiedla mieszkaniowego realizowanego na krakowskich Grzegórzkach. Trwają przygotowania do przekazania kluczy nabywcom. 

Eurobuild FM

Polska Anna Watkowska o miasteczku FSO Park

schedule 04 grudnia 2023
Magda Rachwald

Witamy w Eurobuild FM! Specjalnie dla naszego podkastu Anna Watkowska, członkini zarządu Okam City i liderka projektu FSO Park, opowiedziała o największej planowanej inwestycji mieszkaniowej w Warszawie – dowiedz się, na jakim etapie są przygotowania do realizacji I etapu tego spektakularnego projektu.

Najnowsze w Biura i projekty wielofunkcyjne

schedule 05 grudnia 2023

Nowi lokatorzy w Equilibrium 2

Eximprod, grupa firm dostarczająca sprzęt, rozwiązania i usługi w sektorze energetycznym, przenosi swoje biuro do budynku Equilibrium 2 w Bukareszcie.

schedule 05 grudnia 2023

Brain Embassy na fali

Brain Embassy otwiera nową lokalizację w budynku Adgar Wave przy ul. Rzymowskiego na warszawskim Mokotowie. Otwarcie coworkingu  na ósmym piętrze biurowca planowane jest na luty 2024 roku.

schedule 04 grudnia 2023

Lux Med zostaje w O3 Business Campus

Grupa Lux Med przedłużyła umowę najmu w zarządzanym przez EPP O3 Business Campusie w Krakowie. Najemca zajmuje w budynku prawie 2,2 tys. mkw.

schedule 04 grudnia 2023

Cargo wybiera Skalara

Spółka PKP Cargo wynajęła około 550 mkw. powierzchni biurowej w budynku Skalar Office Center w Poznaniu.

schedule 01 grudnia 2023

Zdecydowali się na ReadyFlex

Vastint Poland w ciągu ostatnich sześciu miesięcy wynajął ponad 2,6 tys. mkw. powierzchni ReadyFlex w Business Garden Wrocław. Nowe umowy najmu krótkoterminowego zostały podpisane z sześcioma firmami, jeden najemca przedłużył kontrakt.

schedule 30 listopada 2023

Mają duże biuro u Cavatiny

Concentrix, dostawca rozwiązań i technologii z zakresu customer experience, wynajmie prawie 5,2 tys. mkw. brutto powierzchni w należącym do Cavatiny katowickim biurowcu Global Office Park. Umowa jest największą transakcją w Katowicach w 2023 roku.

schedule 30 listopada 2023

Poznań z największą podażą w budowie

Eksperci Knight Franka podsumowali aktywność na poznańskim rynku biurowym. Zasoby biurowe w Poznaniu od początku roku powiększyły się o 32,4 tys. mkw. W budowie znajduje się nieco ponad 69 tys. mkw. powierzchni, co jest najwyższym wynikiem spośród rynków regionalnych.

schedule 29 listopada 2023

Wrocław z największą kwartalną podażą

W III kwartale 2023 roku deweloperzy we Wrocławiu oddali do użytku projekty o powierzchni 43,1 tys. mkw., co było najwyższym wynikiem na rynkach regionalnych. Wrocław jest również na pierwszym miejscu pod względem powierzchni obecnie realizowanych inwestycji biurowych.

schedule 28 listopada 2023

Przeprowadzka do Maestro

Firma Principal33 przeniosła swoją główną siedzibę do budynku Maestro Business Center w Kluż-Napoce. Nowe biuro spółki ma 515 mkw. powierzchni.

schedule 28 listopada 2023

Hi Piotrkowska z nowymi najemcami

Firmy Blue Brick i IndieBI, a także Klinika Medycyny Estetycznej Miracki i oddział Alior Banku – to nowi najemcy biurowca Hi Piotrkowska w Łodzi. Obiektem zarządza Master Management Group.

schedule 27 listopada 2023

Łódź czeka na deweloperów

W pierwszych trzech kwartałach 2023 roku łódzki rynek biurowy powiększył się o zaledwie jeden obiekt. Deweloperzy pozostają jednak stosunkowo aktywni – podają eksperci Knight Franka.

schedule 24 listopada 2023

Cowork by Memos po raz czwarty

W Polsce otwarto czwartą przestrzeń coworkingową zarządzaną przez spółkę Memos. Biura powstały w nowo otwartym biurowcu Mogilska 35 Office. Oferują prawie 800 mkw. elastycznej przestrzeni na parterze i pierwszym piętrze budynku.

schedule 24 listopada 2023

Lineage nad Wisłą

Firma Lineage otworzyła nową siedzibę regionalną w Warszawie. Globalny fundusz REIT specjalizujący się w magazynowaniu w temperaturze kontrolowanej i zintegrowanych rozwiązaniach logistycznych ma biuro w jednym z budynków kompleksu Riverside na Solcu.

schedule 24 listopada 2023

Najwyżej w Szczecinie

Grupa J.W. Construction podpisała umowy z kolejnymi najemcami Hanza Tower w Szczecinie. Łącznie w ramach projektu skomercjalizowane zostało już 9 tys. z ogólnie dostępnych 12 tys. mkw. 

schedule 23 listopada 2023

Inżynierowie w Koronie

Firma Danieli Wean United Engineering Polska wynajęła ponad 800 mkw. powierzchni w budynku biurowym Edison, wchodzącym w skład Korona Office Complex, krakowskiej inwestycji firmy GTC. Przeprowadzka zaplanowana jest na przełom roku.    

schedule 23 listopada 2023

Duże firmy bardziej elastyczne

Z najnowszego raportu Flexmark opracowanego przez platformę Workthere.pl wynika, że większe firmy zatrudniające ponad 101 osób oraz scaleupy (21-100 pracowników) stanowią już 54 proc. klientów korzystających z elastycznych biur na świecie. W 2022 roku ich udział stanowił 42 proc.

schedule 23 listopada 2023

Nie odpuszczamy lunchu

Jak wynika z raportu Colliersa „Zakupy w biurowcu”, oczekiwania pracowników obiektów biurowych względem infrastruktury uzupełniającej, m.in. gastronomii, w czasach pracy hybrydowej nie zmalały, a wręcz wzrosły.

schedule 22 listopada 2023

Popyt na Trójmiasto

Od stycznia do września 2023 roku trójmiejscy najemcy wynajęli najwięcej powierzchni biurowej spośród miast regionalnych. Ich udział w całkowitym wolumenie transakcji stanowił 24 proc. – podaje Knight Frank.

schedule 21 listopada 2023

Kancelaria wprowadzi się do Okrąglaka

W modernistycznym Okrąglaku w Poznaniu zostanie otwarte biuro Wolf Theiss. To druga lokalizacja tej międzynarodowej kancelarii prawnej w Polsce.

schedule 21 listopada 2023

Life Building gotowy na podróż

Aviareps wynajmie przestrzeń w zmodernizowanym biurowcu Life Building. Firma turystyczna zajmie w warszawskim obiekcie około 190 mkw.

Wydanie 11 (283) listopad 2023

Ostatnie komentarze

Kategorie