Wiara w Rumunię

Centrum handlowe o powierzchni 30 tys. mkw., które otwarto 3 października, jest z pewnością jednym z takich sygnałów. Kluczowym najemcą centrum jest hipermarket Cora zajmujący 13 tys. mkw. Na parterze zlokalizowane są punkty usługowe, a na piętrze – oferta modowa. Szefowie firmy twierdzą, że odesłali z kwitkiem potencjalnych najemców zainteresowanych otwieraniem sklepów odzieżowych na parterze, a dwupiętrowy sklep sieci H&M stanowi wyjątek od tej reguły. Specjaliści od wynajmu powierzchni skoncentrowali się na najbardziej znanych markach, gdyż uznali, że ich galeria nie jest odpowiednim miejscem do nauki działalności handlowej. Mimo to w dniu otwarcia galeria była wynajęta w 95 proc. Jedynym rzucającym się w oczy pustym pomieszczeniem było centrum rozrywkowe o powierzchni 1,5 tys. mkw. Trwają właśnie negocjacje z jednym z najemców, ale nie uzgodniono jeszcze ostatecznej koncepcji zagospodarowania dla tej powierzchni. Nie otwarto też jeszcze multipleksu Cinema City. Prace budowlane powinny zakończyć się w marcu lub kwietniu przyszłego roku. Kiedy zapytaliśmy Davida Haya o ewentualną sprzedaż centrum handlowego, odpowiedział, że deweloper zawsze o tym myśli, ale ich strategia opiera się na budowaniu jak najlepszego produktu, następnie zarządzaniu nim i ustabilizowaniu jego pozycji (co zajmuje około dwóch lat). – Zazwyczaj sprzedajemy nieruchomość, gdy zbliża się czas pierwszego odnawiania umów najmu – tłumaczy przedstawiciel AFI Europe. Jako przykład podaje praskie centrum AFI Palace Flora, które ukończono w 2003 roku. Rok później połowa projektu została sprzedana firmie Avestus Capital Partners (centrum wyceniono wtedy na 120 mln euro), a w 2011 roku partnerzy sprzedali całe centrum firmie Atrium za 191 mln euro.

Plany na przyszłość
AFI przyznaje, że poszukuje lokalizacji dla nowych projektów handlowych, ale niektóre rumuńskie miasta uważa się za już nasycone, np. Kluż, Braszów czy Iași. W planach ma dwa projekty handlowe. W mieście Arad powstanie park handlowy z galerią handlową na działce o powierzchni 8 ha. Deweloper ma już pozwolenie na budowę marketu budowlano-wykończeniowego o powierzchni 10 tys. mkw. oraz hipermarketu wraz z galerią handlową o powierzchni również 10 tys. mkw. Firma posiada także pozwolenie na budowę centrum handlowego B.Noi o powierzchni 36 tys. mkw. na swojej piętnastohektarowej działce w Bukareszcie. Prace budowlane powinny rozpocząć się po podpisaniu umów najmu z kluczowymi najemcami. AFI zamierza otworzyć centrum za dwa lata, co zbiegnie się z ukończeniem budowy pobliskiej stacji metra. Plany AFI Europe dotyczące tej działki obejmują także rynek mieszkaniowy i biurowy. Obok centrum jest miejsce dla 1,6 tys. lokali mieszkalnych oraz biurowca o powierzchni około 12 tys. mkw. Nie są to jednak wszystkie projekty deweloperskie AFI w Rumunii: firma realizuje jeszcze wielofunkcyjny projekt Cotroceni w Bukareszcie. Centrum handlowe AFI Palace Cotroceni o powierzchni 80 tys. mkw. działa od października 2009 roku, ale jak dotąd ukończono tylko pierwszy budynek biurowy (AFI Park 1) o całkowitej powierzchni najmu wynoszącej 12 tys. mkw. AFI Park 2 (12,2 tys. mkw.) powinien być gotowy w kwietniu 2014 roku, AFI Park 3 (12,2 tys. mkw.) ma zostać oddany do użytku w listopadzie tego samego roku. Pierwszy budynek jest w pełni wynajęty (z wyjątkiem powierzchni handlowych i usługowych), a jego najemcami są firmy takie, jak: Microchip Technology, Endava Romania i Cameron. Komercjalizacja drugiego biurowca powinna wkrótce zakończyć się podpisaniem umowy z jednym najemcą. Prowadzone są także negocjacje dotyczące wynajmu 5 tys. mkw. w AFI Park 3. Dwa ostatnie budynki planowane na tym terenie, AFI Park 4 i AFI Park 5, zaoferują 24 tys. mkw. powierzchni najmu, a związane z nimi prace budowlane rozpoczną się, gdy poziom najmu w AFI Park 3 osiągnie 50 proc. Wszystkie budynki mają być certyfikowane w standardzie LEED na poziomie Gold. Ostatnim przedsięwzięciem biurowym dewelopera w stolicy Rumunii jest AFI Business Park, który stanie na działce o powierzchni 1,7 ha. Na najemców czekać będzie 50 tys. mkw. całkowitej powierzchni najmu, a proces wynajmu rozpocznie się w 2014 roku. – Rumunia posiada ogromny potencjał. Kraj ten ma surowce naturalne, trwają także zaawansowane prace związane z budową autostrad, które połączą Rumunię z Europą Zachodnią. Jeżeli chodzi o konsumpcję, to Rumunia jest uznawana za rynek, na którym wydatki konsumentów stale rosną, co stanowi pozytywny trend. Natomiast na rynku biurowym widzimy zwiększający się popyt ze strony międzynarodowych firm z branży informatycznej i telekomunikacyjnej – podsumowuje optymistycznie David Hay.