Centralna zieleń

– Plac Defilad z zielenią, nowymi budynkami i atrakcyjnym programem kulturalnym będzie pełnić ważną społeczną funkcję, uatrakcyjni ścisłe centrum miasta. Zapowiada to projekt pracowni A-A Collective. Powstanie swoisty palimpsest z historią Warszawy zapisaną symbolicznie w nawierzchni placu brukiem i zielenią – mówi Marlena Happach, architekt miasta, dyrektor Biura Architektury i Planowania Przestrzennego Urzędu m.st. Warszawy.

Praca, która będzie realizowana przez miasto, to projekt pracowni A-A Collective w składzie: Zygmunt Borawski, Srdjan Zlokapa, Martin Marker Larsen.

– Nie chcemy tworzyć kolejnej kamiennej pustyni. Uważamy, że koncerty, manifestacje, targi, gry miejskie, spektakle mogą być organizowane w przestrzeni, która łączy w sobie elementy parku i placu. Latem plac będzie działał jako rozległy obszar zabawy i wypoczynku. W zimie zaś jako park, którego widoki będą łagodziły mroźny krajobraz stolicy. Zapewni to dobór roślin, które nie tracą liści na zimę i są zielone przez cały rok – główną ideę swojego projektu tłumaczą architekci z A-A Collective.

Staw o powierzchni 140 mkw. znajdzie się przy samym wejściu na plac od strony ulicy Marszałkowskiej, blisko elewacji bocznej planowanego Muzeum Sztuki Nowoczesnej. Oczko wodne będzie miało formę jednego z historycznych dziedzińców (zburzonych kamienic) i zostanie obłożone białym marmurem.

Wybrany projekt został rozwinięty, ale główna idea pozostała ta sama: niesymetryczny układ chodników i zieleni stanowi „fantomową” mapę po nieistniejącym mieście. Nawierzchnie z bruku przypominają układ dawnych ulic. Trawniki są obrysem po przedwojennych kamienicach. Budynki zostały zniszczone w czasie i po II wojnie światowej, częściowo pod budowę Pałacu Kultury i Nauki.

Warstwa posadzki odwzorowująca układ parceli z 1825 roku, zostanie wykonana z kostek białego granitu. Przedwojenny układ dróg i dziedzińców w tym miejscu (z 1939 roku) przypomną pasy i pola ułożone z kostki kamiennej. Brukarze wykorzystają materiał, z którego są wykonane nawierzchnie placu Defilad. Kamienna kostka przed ponownym wykorzystaniem zostanie wyczyszczona. Kształty trawników przypomną obrysy dawnych kamienic czynszowych. Linie getta warszawskiego uczytelni dodatkowo pas w nawierzchni placu ułożony z czerwonych, wypalanych cegieł.

Kamienna trybuna honorowa zostanie rozebrana na czas realizacji całego projektu. Trzeba bowiem przesunąć schody o 20 metrów w stronę PKiN, z powodu zmiany „topografii placu”. Jego powierzchnia nie jest równa, różnica poziomów jest znaczna (wynosi ponad dwa metry). Po wypiaskowaniu trybuna będzie złożona ponownie. – Lekko przykryta przez roślinność straci swój autorytarny wygląd i uzyska ludzki wymiar. A wraz z nią cały plac – tłumaczą architekci.

Z jednej strony placu ma stanąć Muzeum Sztuki Nowoczesnej i TR Warszawa. Z drugiej stanie tam tymczasowy pawilon o konstrukcji ze stali, z falującym dachem z tworzywa PCV, który ma się rozpościerać między dwoma trzonami schodów do garażu podziemnego pod placem. Tymczasowym rozwiązaniem będzie też zagajnik drzew szkółkowych. Zajmie południowo-wschodnią części placu. Drzewa zostaną posadzone płytko w gruncie i w taki sposób, by dało się je w przyszłości przenieść w docelowe miejsca.

W przestrzeni zielonego placu Centralnego ma znaleźć się ponad 40 ławek, których forma jest inspirowana modelem z czasów PRL-u (tzw. ławka mokotowska). Staną też pojedyncze krzesła, kwadratowe ławy wieloosobowe oraz półokrągłe siedziska okalające drzewa.