Zielone superarchiwum gotowe

Obiekt tworzą dwa połączone ze sobą budynki: biurowy (o pięciu kondygnacjach nadziemnych i jednej podziemnej) oraz magazynowy (siedem kondygnacjach nadziemnych i jedna podziemna) o łącznej powierzchni 2,4 tys mkw. We współpracy z konserwatorem zabytków Skanska odrestaurowała również dwa historyczne budynki. Magazyny archiwalne mogą pomieścić około 70 kilometrów akt, a powierzchnia użytkowa archiwum to ponad 14 tys. mkw. Istnieje możliwość rozbudowy siedziby o kolejny segment magazynowy. W budynku utworzono Zapasowe Repozytorium Cyfrowe Archiwów Państwowych – miejsce przechowywania i udostępniania w internecie reprodukcji cyfrowych materiałów archiwalnych ze wszystkich archiwów państwowych w Polsce. Powstanie tu również najnowocześniejsza w Polsce pracownia konserwacji materiałów archiwalnych. Elewację budynków wykonano z płyt betonowych GRC (Glassfibre Reinforced Concrete) w siedmiu kolorach i wymiarach, o fakturze przypominającej naturalny kamień. – Ten niskoenergetyczny obiekt użyteczności publicznej o wyjątkowym znaczeniu dla Polski został zrealizowany zgodnie ze wszystkimi założeniami klienta i doskonale wpisuje się w naszą misję budowania z korzyścią dla społeczeństwa i strategię "Budujemy miasta" – deklaruje Tomasz Sadowski, dyrektor obszaru budownictwa ogólnego Skanski w Krakowie. – Jeden z najnowocześniejszych tego typu budynków w Europie został zaprojektowany z myślą o wieczystym przechowywaniu materiałów archiwalnych. Powstał w oparciu o rozwiązania zastosowane i doświadczenie zdobyte przy budowie nowych archiwów w Danii i Francji. Inwestycja jest największą spośród wszystkich realizowanych do tej pory w państwowej sieci archiwalnej i stanowi wzór dla kolejnych planowanych obecnie w innych archiwach państwowych – mówi Paweł Ząbczyński, główny specjalista ds. budowy nowej siedziby, Archiwum Narodowe w Krakowie.
Zastosowane technologie i materiały pozwalają na utrzymanie stałego mikroklimatu tworzącego bezpieczne środowisko dla nawet najstarszych i najbardziej wrażliwych dokumentów. Zewnętrzne ściany budynku magazynowego zostały wykonane z naturalnego betonu, a pozostałe pustki powietrzne zostały uzupełnione specjalną betonową masą szpachlową w celu zamknięcia przestrzeni i ochrony przed gromadzeniem się zanieczyszczeń i zasiedlaniem przez mikroorganizmy. Wentylacja w obiegu zamkniętym w budynku magazynowym z niewielką domieszką świeżego powietrza pozwala na utrzymanie stałego poziomu wilgotności i temperatury. W obiekcie zastosowano także nowoczesny system przeciwpożarowy gaszenia mgłą wodną, który w przypadku pożaru skutecznie ogranicza jego rozwój i powoduje minimalne straty w zbiorach. System w Archiwum Narodowym posiada dodatkowo dwustopniowe zabezpieczenie przed działaniem w sytuacji fałszywego alarmu pożarowego lub przypadkowego uruchomienia.
Gmach posiada nowoczesny system geotermalny, w którym do ogrzewania i chłodzenia wykorzystywane są sondy głębinowe oraz tzw. pale aktywne. Pod parkingiem znajdują się 24 pompy ciepła wywiercone przez Skanskę na głębokość 100 metrów, które pozwalają na odzysk ciepła z gruntu. Budynek został postawiony na 538 palach betonowych, z których w 117 zatopiono drugą instalację służącą odzyskowi ciepła. Następnie całość – sondy gruntowe i instalacja tzw. pali aktywnych – została połączona w jedną instalację we wspólnej maszynowni.
Ocieplenie budynku magazynowego jest o ok. 50 proc. grubsze niż w standardowym budynku mieszkaniowym, a budynek biurowy posiada tzw. drugą skórę, czyli system szklanych żaluzji umożliwiających cyrkulację powietrza i otwierających się lub zamykających automatycznie w zależności od temperatury otoczenia i siły wiatru. Budynek nie jest podłączony do miejskiej sieci ciepłowniczej, całe zapotrzebowanie na ciepło zaspokajają własne instalacje budynkowe. Efektywność energetyczną nowej siedziby archiwum zwiększają również 142 moduły fotowoltaiczne o łącznej mocy prawie 40 kWp zamontowane na dachu – przy pełnym nasłonecznieniu z instalacji można wygenerować ok. 8 proc. zapotrzebowania całego obiektu na energię. Przeciętnie w skali miesiąca (uwzględniając okres nocny oraz zmienne warunki pogodowe) układ może wyprodukować ok. 3 proc. miesięcznego zapotrzebowania. Aby zapewnić stałą dostawę prądu w razie awarii, budynek został wyposażony także w system zasilania rezerwowego.
– Kompleks został wyposażony w BMS, dzięki któremu użytkownik na bieżąco monitoruje i ma możliwość zarządzania np. parametrami pracy układów technologicznych produkcji ciepła i chłodu, temperatury, wilgotności czy jakości powietrza w magazynach, aktualnego zużycia energii czy też produkcji energii z paneli fotowoltaicznych – wyjaśnia Dariusz Gruszka, menadżer projektu ze Skanski.
Rozpoczęło się wyposażanie nowej siedziby w regały powierzchni magazynowej, w ciągu najbliższych miesięcy do gmachu trafi 30 km bieżących akt z instytucji działających na terenie Krakowa i województwa małopolskiego. Do końca roku w budynku zamontowane zostanie kompletne wyposażenie pracowni: introligatorskiej, konserwacji, fotograficznej oraz digitalizacji, dwóch serwerowni, wielomodułowej czytelni materiałów archiwalnych oraz sali audiowizualnej zdolnej pomieścić ok. 180 osób. W pracowni konserwacji powstanie Centrum Konserwacji Archiwaliów. Od września rozpocznie się przeprowadzka zasobu archiwum rozproszonego obecnie w sześciu różnych lokalizacjach w Krakowie i Spytkowicach k. Zatoru. Uroczyste otwarcie nowego archiwum i udostępnienie jego zbiorów zaplanowano na początek 2021 roku.
Umowa z firmą Skanska o wartości 70 mln zł netto została podpisana w połowie kwietnia 2017 roku, inwestycja została sfinansowana w całości ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.