EN

Polska Zbliża się luka podażowa

Biura i projekty wielofunkcyjne
Niepewna sytuacja na rynku nieruchomości spowodowała wyhamowanie nowych inwestycji biurowych. Tymczasem pracownicy wrócili do biur, a firmy wznowiły procesy relokacji. Według ekspertów firmy Cresa, rozbieżności między popytem i podażą, w ciągu kilkunastu najbliższych miesięcy doprowadzą do luki podażowej, która potrwa co najmniej do 2025 roku. 

Po ostrożnym I kwartale 2021 roku, od kwietnia tego roku rynek biurowy zaczął wracać na dobre tory. Powszechny dostęp do szczepionek na Covid-19 i wpłynął na decyzje osób zarządzających firmami. Dało się to szybko zauważyć zauważyć również w liczbie rozpoczynanych procesów, szczególne relokacji i renegocjacji.

W II kwartale 2021 roku popyt na biura na dziewięciu głównych rynkach w Polsce wyniósł w sumie 309 tys. mkw., czyli o 50 proc. więcej niż w pierwszych trzech miesiącach roku. Pracownicy, w różnych konfiguracjach, wracali do pracy z biura, a rynek nieruchomości biurowych zaczynał odrabiać ponad roczne zaległości, co bardzo szybko spowodowało kumulację rozpoczynanych negocjacji. Procesy, które powinny trwać już przynajmniej od roku, nałożyły się z tymi, które właśnie miały się rozpoczynać, przy czym część najemców była już w dużym niedoczasie – tłumaczy Artur Sutor, partner i dyrektor Działu Reprezentacji Najemców Biurowych w Cresa Polska.

Najwięcej metrów biurowych w 2021 roku wynajęły firmy z sektora publicznego oraz z branż IT i finanse. W pierwszych trzech kwartałach mijającego roku firmy IT oraz z sektora finansowego podpisały łącznie umowy najmu na prawie 300 tys. mkw., co daje prawie 40 proc. łącznego popytu w tym okresie.

Swoją obecność na rynku nowoczesnej powierzchni biurowej mocno zaznaczyły również organizacje z sektora publicznego, wynajmując łącznie prawie 63 tys. mkw., co stanowiło 8 proc. wszystkich transakcji. W miastach regionalnych nadal prężnie rozwijają się najemcy z sektora nowoczesnych usług dla biznesu, którzy w pierwszych trzech kwartałach tego roku odpowiadali za prawie 60 proc. całkowitego popytu zarejestrowanego w regionach – opowiada Agnieszka Giermakowska, dyrektor Działu Badań i Doradztwa w Cresa Polska.

Z szacunków Cresa Polska wynika, że około 40 proc. umów podpisanych w 2021 roku będą stanowiły renegocjacje. Największą transakcją tego typu zawartą dotychczas było przedłużenie umowy najmu w budynku Senator w Warszawie przez firmę z sektora energetycznego (20,6 tys. mkw.). Kolejny duży kontrakt to przedłużenie najmu wraz z ekspansją przez Rockwell Automation w budynku A4 Business Park III w Katowicach (19,5 tys. mkw.). Inny najemca z sektora finansowego renegocjował najem w biurowcu Kapelanka 42 w Krakowie (na 15,6 tys. mkw.). Natomiast największymi nowymi umowami w stolicy były transakcje typu pre-let zawarte przez: Urząd m.st. Warszawy w Widok Towers (11,3 tys. mkw.) oraz przez Zarząd Transportu Miejskiego w Fabryce PZO (9,8 tys. mkw.).

W ostatnich dwóch latach zmieniły się nie tylko wskaźniki rynkowe, jak popyt czy podaż, zmieniło się również samo biuro. Firmy uczyły się pracy w trybie zdalnym i mieszanym. Jak jednak twierdzi Artur Sutor: zorganizowanie pracy w systemie hybrydowym to o wiele bardziej skomplikowane zadanie, niż tylko ustalenie proporcji minimalnego czasu, w którym pracownicy powinni przebywać w biurach.

Jeśli chcemy, żeby biura nadal wspierały firmy w osiągnięciu biznesowego sukcesu, to muszą one zostać przemyślane na nowo. Mam przede wszystkim na myśli podziały przestrzeni, nowe funkcje oraz aranżację powierzchni dostosowaną do obecnej struktury firm i ich potrzeb. Dosyć często mamy teraz do czynienia z sytuacją, gdy część osób pracuje z domu, a część z biura, i ci ludzie muszą się ze sobą komunikować. Dodatkowo część osób, pracujących na open space, do tej pory przez większość dnia była na spotkaniach, a teraz te spotkania również odbywają się przez połączenia wideo. Tak duża liczba rozmów prowadzonych w tym samym czasie, w otwartej przestrzeni, kompletnie dezorganizuje pracę. Mamy do czynienia z zupełnie nową biurową rzeczywistością – podkreśla Artur Sutor.

Chcąc przebudować i przearanżować biuro, najemca potrzebuje dodatkowych funduszy. Wynajmujący mogą w tych kosztach partycypować, ale nie za darmo. Żeby uzyskać dodatkowy budżet na fit-out, najemca musi zwykle przedłużyć swój kontrakt na dodatkowy rok albo dwa lata. Podobnie sytuacja wygląda z wykończeniem nowo wynajmowanej powierzchni.

Z powodu ogromnych podwyżek kosztów prac i materiałów wykończeniowych, i jednocześnie przy stabilnych czynszach, a co za tym idzie kontrybucjach, na podobnym poziomie, trudno jest dzisiaj wykończyć biuro za tę samą kwotę, co jeszcze rok czy dwa lata wcześniej. Dlatego, chcąc uzyskać kontrybucję finansową, która pozwoli na wykończenie biura w oczekiwanym standardzie, najemcy często decydują się dłuższe kontrakty. Stąd też duże firmy nie wynajmują dzisiaj biura na pięć lat. Umowy coraz częściej podpisywane są na siedem, osiem, a nawet 10 lat. Zawieranie krótszych umów w takich przypadkach odradzamy naszym klientom również dlatego, że te najmy skończyłyby się dokładnie wtedy, gdy na rynku biurowym będzie miała miejsce prognozowana dziura podażowa – wyjaśnia Artur Sutor.

W latach 2023 – 2024, szczególnie w stolicy, rynek biurowy czeka poważna luka podażowa. Wszystko dlatego, że liczba rozpoczynanych inwestycji, szczególnie w Warszawie, drastycznie spadła. W tej chwili w stolicy buduje się niewiele ponad 360 tys. mkw., a w 2021 roku rozpoczęły się tutaj tylko trzy nowe inwestycje – The Bridge (Ghelamco, 47 tys. mkw.), Studio (I faza, Skanska, 16,2 tys. mkw.) oraz kolejny budynek w ramach kompleksu biurowego The Park (B9, White Star Real Estate, 11,2 tys. mkw.).

W przyszłym roku analitycy spodziewają się najniższej podaży nowoczesnych biur odnotowanej od 2014 roku w Polsce. W całym kraju do użytku oddane zostanie niewiele ponad 603 tys. mkw., z czego w Warszawie niecałe 230 tys. mkw. Natomiast w kolejnych kwartałach nowa podaż powierzchni biurowej drastycznie zmaleje, przewiduje się, że w latach 2023 – 2024 na stołeczny rynek biurowy deweloperzy dostarczą w sumie tylko 200-250 tys. mkw.

Biorąc pod uwagę jednoczesne wzrosty cen gruntów, materiałów budowlanych oraz płac, szacujemy, że w ciągu ostatniego roku koszt wybudowania biurowca wzrósł nawet o około 30 proc. Dla wielu deweloperów jest to powodem wstrzymania inwestycji i oczekiwania na unormowanie się cen na rynku budowlanym. Pierwszego odbicia rynku możemy spodziewać się w 2025 roku, w którym to deweloperzy powinni dostarczyć na warszawski rynek łącznie około 200 tys. mkw. nowoczesnej powierzchni biurowej. Trudno jest jednak dzisiaj stwierdzić, czy po dwóch latach luki podażowej ta powierzchnia będzie wystarczająca, żeby zaspokoić potrzeby najemców – zwraca uwagę Artur Sutor.

Według Agnieszki Giermakowskiej, luka podażowa będzie znacznie mniej odczuwalna w miastach regionalnych, gdzie aktywność deweloperów pozostaje na dość wysokim poziomie. W budowie znajduje się tam ponad 800 tys. mkw. – najwięcej w Katowicach (25 proc.), Krakowie (22 proc.) i Wrocławiu (18 proc.).

W kolejnych kilku kwartałach należy spodziewać się dalszego wzrostu zapotrzebowania na powierzchnię biurową ze strony najemców. Aktywność deweloperów w regionach nadal pozostanie na stosunkowo wysokim poziomie, jednak realizacja kolejnych budynków będzie zależała od postępu komercjalizacji już istniejących oraz budowanych biurowców. Czynsze transakcyjne za najlepsze powierzchnie biurowe w regionach powinny pozostać na stabilnym poziomie, niemniej spodziewamy się utrzymania bardzo rozbudowanych pakietów zachęt – podsumowuje Agnieszka Giermakowska.

Ostatnie nowości

Powierzchnie handlowe i rozrywkowe

Polska Lidl wchodzi do Garwolina

schedule 28 marca 2024
Opr./edited by ANZ

Lidl Polska będzie operatorem spożywczym w nowo powstającym Parku Handlowym w Garwolinie, realizowanym przez spółkę PKB Inwest Budowa.

Powierzchnie handlowe i rozrywkowe

Polska Douglas po raz drugi

schedule 28 marca 2024
Opr./edited by ANZ

Douglas otwiera kolejną placówkę w Koszalinie. Nowa perfumeria o powierzchni 220 mkw. powstała w kompleksie handlowym Power Center.

ESG

Rumunia U-Center 2 jest WELL

schedule 28 marca 2024
Opr./edited by ANZ

Forte Partners ogłosiło przyznanie certyfikatu WELL Health-Safety Rating dla U-Center 2, budynku biurowego oddanego do użytku w Bukareszcie we wrześniu 2023 roku.

Grunty inwestycyjne

Polska Rośnie Modern Mokotów

schedule 28 marca 2024
Opr./edited by ANZ

Warszawskie osiedle Modern Mokotów będzie większe. Archicom zawarł umowę przedwstępną na zakup sąsiadującego z inwestycją gruntu, który dopełni przestrzeń pomiędzy ulicami Postępu, Domaniewską, Wołoską i Marynarską. Powierzchnia działki wynosi ponad 15 tys. mkw.

Powierzchnie handlowe i rozrywkowe

Polska Carry wchodzi do Ozimskiej

schedule 28 marca 2024
Opr./edited by JC

Do grona najemców opolskiego Ozimska Parku dołączyła marka odzieżowa Carry. Powierzchnia sklepu wynosi ponad 600 mkw.

Rynek mieszkaniowy

Polska Markowe mieszkania od Totalbudu

schedule 28 marca 2024
Opr./edited by JC

Totalbud osiągnął stan surowy zamknięty budynku Markowy Targówek w podwarszawskich Markach. Obiekt powstaje na działce o powierzchni ponad 3,6 tys. mkw.

Biura i projekty wielofunkcyjne

Polska Reply repetuje w DL Piano

schedule 28 marca 2024
Opr./edited by MR

Firma Reply przedłużyła umowę najmu w budynku DL Piano należącym do DL Invest Group. Spółka zwiększyła też zajmowaną w katowickim biurowcu powierzchnię.

Rynek inwestycyjny i finansowy

Polska Echo w kluczowych sektorach

schedule 28 marca 2024
Opr./edited by MR

W 2023 roku grupa Echo Investment wypracowała ponad 67 mln zł zysku netto przypadającego akcjonariuszom jednostki dominującej. Łączna wartość jej aktywów na koniec zeszłego roku wyniosła prawie 6 mld zł.

ESG

Polska Erbud szykuje się na CSRD

schedule 28 marca 2024
Opr./edited by MR

Erbud opublikował swój raport ESG. Opracowanie powstało we współpracy z EY i było atestowane przez PWC.

Powierzchnie handlowe i rozrywkowe

Polska Będzie więcej Smart Parków

schedule 28 marca 2024
Opr./edited by MR

Smart Park Poland oraz RG Leasing ogłosiły otwarcie I etapu parku handlowego w Sycowie. W liczącym 6 tys mkw. obiekcie pozostał tylko jeden lokal do wynajęcia. Obecnie trwają prace nad II fazą inwestycji.

Obiekty użyteczności publicznej

Polska Narcyz gotowy, kolej na Kosa

schedule 28 marca 2024
Opr./edited by MR

Zakończył się remont Sanatorium Narcyz w Uzdrowisku Ustroń, należącym do grupy American Heart of Poland. W kwietniu rozpoczną się prace nad modernizacją kolejnego obiektu, czyli Sanatorium Kos.

Powierzchnie magazynowe i produkcyjne

Polska 20 milionów na Panattoni Park Szczecin numer pięć

schedule 28 marca 2024
Opr./edited by MR

Panattoni uzyskało finansowanie na realizację nowej inwestycji na Pomorzu Zachodnim. Kredytu w wysokości 20 mln euro udzielił mBank. Panattoni Park Szczecin V osiągnie 30 tys. mkw., z czego blisko 1/3 wynajął już klient z branży horeca, firma Bidfood Farutex. 

ESG

Polska Standard codzienności

schedule 27 marca 2024
Opr./edited by ANZ

Fundacja Integracja wraz ze spółką biurową Skanska opublikowały nową edycję kompendium wiedzy o projektowaniu uniwersalnym. „Włącznik 2.0. Projektowanie bez barier” zawiera konkretne wskazówki dotyczące tworzenia miejsc bezpiecznych i przyjaznych dla wszystkich.

Style i wnętrza

Polska Trzy kolory: czerwony

schedule 27 marca 2024
Opr./edited by ANZ

Firma Muniak powiększyła i odświeżyła swoją warszawską siedzibę. Nowe biuro prezentuje możliwości oraz doświadczenie firmy, która świadczy usługi w sektorze fit-out od ponad 30 lat.

Rynek mieszkaniowy

Polska Wzgórze pod opieką Hoplity

schedule 01 marca 2024
Opr./edited by MR

Euro Styl z grupy Dom Development rozpoczął realizację inwestycji Wzgórze Hoplity zlokalizowanej w Gdańsku, u zbiegu ulic Kartuskiej i Myśliwskiej. Powstaną tam dwa pięciokondygnacyjne budynki mieszkalne.

Rynek inwestycyjny i finansowy

Polska Bliska Wola bliska ideału

schedule 27 marca 2024
Opr./edited by JC

Według publikacji Axi Immo „Co nadaje rytm biurowej Warszawie?”, podstrefa biurowa Centrum-Zachód to najdynamiczniej rozwijający się na biurowej mapie stolicy obszar. Koncentruje się tam 70 proc. nowo powstającej powierzchni.

Rynek mieszkaniowy

Polska Lokum patrzy w przyszłość

schedule 27 marca 2024
Opr./edited by MR

W 2023 roku Lokum Deweloper przekazał klientom 774 lokale, dzięki czemu odnotował 451,3 mln zł przychodu. Przełożyło się to na 100,7 mln zł zysku przypadającego akcjonariuszom podmiotu dominującego z działalności stricte deweloperskiej.

Powierzchnie magazynowe i produkcyjne

Polska Malezyjski debiut w Polsce

schedule 27 marca 2024
Opr./edited by MR

Malezyjski właściciel sklepów z asortymentem dla domu, MR D.I.Y., wchodzi na polski rynek. Firma wynajęła prawie 5 tys. mkw. w parku logistycznym Hillwood Zgierz I. gdzie stworzy swoje pierwsze centrum logistyczne w Europie Środkowej.

Obiekty użyteczności publicznej

Polska Od Erbudu dla studentów

schedule 27 marca 2024
Opr./edited by JC

Erbud zrealizuje obiekt dydaktyczny dla Wydziału Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji SGGW. Spółka ma 18 miesięcy na oddanie budynku do użytku.

Zasoby ludzkie

Raczej zwolnią niż zatrudnią

schedule 27 marca 2024
Opr./edited by MR

W II kwartale 2024 roku 34 proc. firm branży transportu, logistyki & motoryzacji chce zwalniać, a tylko 29 proc. pracodawców planuje zwiększać zatrudnienie – wynika z raportu „Barometr ManpowerGroup Perspektyw Zatrudnienia”. 

Najnowsze w Biura i projekty wielofunkcyjne

schedule 28 marca 2024

Reply repetuje w DL Piano

Firma Reply przedłużyła umowę najmu w budynku DL Piano należącym do DL Invest Group. Spółka zwiększyła też zajmowaną w katowickim biurowcu powierzchnię.

schedule 26 marca 2024

Trident zostaje pod Stocznią

Spółka Trident BMC w dalszym ciągu będzie najemcą budynku C200 Office. Firma zwiększyła jednocześnie zajmowaną powierzchnię biurową – w rezultacie do swojej dyspozycji ma ponad 2,2 tys. mkw.

schedule 25 marca 2024

Ogrody na dachu Europy

HB Reavis, właściciel warszawskiego drapacza chmur Varso Tower, wybrał firmę Magnicity do obsługi trzech ostatnich pięter budynku, na których powstanie przestrzeń rekreacyjna z panoramicznym tarasem widokowym.

schedule 25 marca 2024

Praca z domu nie dla każdego

Cztery lata po wybuchu pandemii widać, że praca w modelu hybrydowym pozostanie z nami na długo. Jak pokazały wyniki badania firmy Cushman & Wakefield, 27 proc. Polaków łączy pracę w biurze z home office, a odsetek ten w miastach powyżej 500 tys. mieszkańców wynosi aż 36 proc.

schedule 25 marca 2024

Quorum A otwiera podwoje

Cavatina Holding uzyskała pozwolenie na użytkowanie biurowca Quorum A, jednego z pięciu budynków wchodzących w skład wielofunkcyjnej inwestycji nad brzegiem Odry. Obiekt dostarcza na wrocławski rynek biurowy 18 tys. mkw. powierzchni rozlokowanej na 12 kondygnacjach.

schedule 22 marca 2024

Nowi najemcy w And2

Na otwarcie biura w najwyższym budynku Poznania decydują się kolejne firmy. W budynku And2 swoją siedzibę będzie miała m.in. działająca w branży IT grupa cyber_Folks oraz sieć Enel-Med.

schedule 21 marca 2024

Koszty rosną, ale wolniej

Ostatnie lata znacząco zmieniły krajobraz najmu powierzchni biurowej, czego wynikiem jest rosnąca wysokość opłat eksploatacyjnych ponoszonych przez najemców. Jak wynika z danych Colliersa, rekordowy pod tym względem był rok 2023, gdy średnie miesięczne stawki wzrosły aż o 26 proc. w porównaniu do roku poprzedniego.

schedule 21 marca 2024

The Source się zapełnia

Grupa Empira pozyskała firmę ubezpieczeniową die Bayerische jako długoterminowego najemcę na 11,5 tys. mkw. powierzchni w modernizowanym obecnie kompleksie biurowym The Source w Monachium.

schedule 21 marca 2024

Sonar wynajmuje i przedłuża

Sonar Real Estate, działając w roli asset managera, wynajął około 11,6 tys. mkw. powierzchni biurowej w trzech obiektach w Berlinie. Łącznie zawartych zostało pięć umów najmu – to zarówno nowe kontrakty, jak i przedłużenia.

schedule 20 marca 2024

Prawnicy zajęli biuro w V Tower

Brytyjska firma prawnicza Clyde & Co rozpoczęła działalność w Polsce. Swoje biuro urządziła w budynku V Tower przy ul. Chmielnej w Warszawie. Kancelaria przejęła już powierzchnię na 10 piętrze biurowca modernizowanego przez Cornerstone Investment Management. 

schedule 18 marca 2024

Ze Szwecji do Life Building

Eolus Poland dołączy do najemców Life Building na warszawskiej Woli. Wywodzący się ze Szwecji deweloper energii odnawialnej w kwietniu zajmie w biurowcu prawie 300 mkw.

schedule 18 marca 2024

Loftmill debiutuje na Śląsku

Do grona najemców biurowca .KTW I dołączyła marka Loftmill. Należąca do Rise.pl spółka oferuje biura serwisowane i powierzchnie coworkingowe.

schedule 18 marca 2024

Kawa i herbata w Diunie

Warszawski kompleks biurowy Diuna z portfolio Syrena Real Estate powitał nowego najemcę, JDE Peet’s. Nowe biuro firmy o powierzchni 900 mkw. za zaprojektowała pracownia BIT Creative.

schedule 18 marca 2024

Telewizja wynajmuje na Służewcu

Grupa Polcast Media, właściciel telewizji Polonia 1 podpisała umowę najmu na około 500 mkw. powierzchni biurowej w Trinity One w Warszawie.

schedule 14 marca 2024

Ogrody z pozwoleniem

Revetas Capital i TriGranit uzyskały oficjalne pozwolenie na użytkowanie dla II etapu Millennium Gardens w Budapeszcie.

schedule 14 marca 2024

Dwa razy więcej w Timpuri Noi Square

Vastint Romania rozpoczyna II fazę projektu Timpuri Noi Square w Bukareszcie. Po uzyskaniu niezbędnych pozwoleń deweloper wybuduje dwa nowe budynki biurowe, które zwiększą powierzchnię całego kompleksu do ponad 100 tys. mkw.

schedule 13 marca 2024

Poznańska przeprowadzka Rödl & Partner

Do grona najemców poznańskiego Nowego Rynku E dołączyła firma doradcza Rödl & Partner. Biuro spółki zlokalizowane jest na siódmym piętrze biurowca.

schedule 13 marca 2024

Zostają w The Park Warsaw

Konica Minolta Business Solutions przedłużyła umowę najmu biura o powierzchni 3 tys. mkw. w kompleksie The Park Warsaw. Firma pozostanie w stołecznej dzielnicy Włochy przez kolejne pięć lat.

schedule 12 marca 2024

Elastycznie i coworkingowo

W warszawskim biurowcu Adgar Renaissance Tower pojawi się koncept Brain Embassy. W kwietniu tego roku planowane jest otwarcie dwóch pięter tej przestrzeni coworkingowej. Będzie to siódma lokalizacja marki w Warszawie.

schedule 11 marca 2024

Mariaż historii z nowoczesnością

Zeitgeist Asset Management pozyskał kolejnych najemców. Dwie kolejne firmy, międzynarodowa kancelaria prawna CMS oraz Europejski Bank Inwestycyjny, wynajęły powierzchnię biurową w odrestaurowanym budynku Palác Dunaj w historycznym centrum Pragi.

Wydanie 3 (286) marzec 2024

Ostatnie komentarze

Kategorie