Motoryzacja stawia na ręce do pracy

Według analityków Colliers International sektor producentów samochodów i dostawców części samochodowych odgrywa bardzo ważną rolę w krajach Europy Środkowo-Wschodniej i stale rośnie. W 2015 roku udział eksportu samochodów w całkowitym eksporcie wyniósł 4,7 proc. w Bułgarii, 28 proc. na Węgrzech i 34,6 proc. na Słowacji.
– Biorąc pod uwagę, że wartość eksportu samochodów z sześciu krajów Europy Środkowo-Wschodniej wyniosła aż 134 mld euro (w 2015 roku), uważamy, że nawet umiarkowane reinwestycje i zwiększenie nakładów inwestycyjnych wystarczą, aby utrzymać zainteresowanie firm samochodowych lokalizacjami w tym regionie na poziomie ponad 1,1 mln mkw. w 2017 roku i około 0,8 mln mkw. w 2018 roku. Nadal widoczne są przewagi konkurencyjne przemawiające za inwestowaniem w tym regionie – przekonują eksperci Colliersa.

Bobre warunki

W większości krajów regionu utrzymują się dobre warunki do ulokowania nowego zakładu produkcyjnego dla producentów aut. Koszt siły roboczej jest niski, a jej dostępność wzrasta, im dalej na wschód się kierujemy. Jak wynika z ogólnej oceny, najbardziej atrakcyjnymi krajami dla nowego dostawcy samochodów spośród sześciu krajów Europy Środkowo-Wschodniej są Bułgaria i Czechy, jednak wszystkie państwa uzyskały dobre wyniki w badaniu Colliers International.

Kraje Europy Środkowo-Wschodniej mają duży udział w produkcji samochodów z silnikiem spalinowym oraz dostawach komponentów. Ta zależność, najbardziej widoczna na Węgrzech i Słowacji, będzie wymagać podjęcia działań w perspektywie średniookresowej, w miarę jak producenci na całym świecie przekierowują działalność w stronę samochodów elektrycznych. Pojawią się za to możliwości dla innych dostawców, co widać na przykładzie niedawnych inwestycji, takich jak budowa fabryki akumulatorów na Węgrzech przez firmę Samsung SDI.

Według raportu Colliersa koszt siły roboczej stanowi główną przewagę konkurencyjną w krajach Europy Środkowo-Wschodniej. Ważnym elementem branym pod uwagę podczas podejmowania decyzji o wyborze lokalizacji firm motoryzacyjnych, zwłaszcza na terenie Słowacji, Węgier, ale także Bułgarii, jest poziom wykształcenia pracowników.
Odnotowuje się przyspieszenie wzrostu płac (w drugim kwartale 2017 roku dynamika wzrostu płac mieściła się w przedziale od 7,9 proc. do 14,1 proc. w sektorze przemysłowym w regionie). – Naszym zdaniem taka sytuacja będzie utrzymywać się przynajmniej do 2018 roku. Sytuacja na rynkach pracy jest napięta. Po pierwsze, jak wynika z danych, wszystkie sześć krajów Europy Środkowo-Wschodniej ma niskie stopy bezrobocia w porównaniu z sytuacją w przeszłości (według danych Eurostat w Czechach stopa bezrobocia wynosi jedynie 2,9 proc. i jest najniższa w całej UE). Niedobór siły roboczej przyczyni się do ograniczenia rozwoju produkcji – uważają analitycy Colliersa.
– Większym problemem może być dostępność siły roboczej niż jej koszt. Problem ten można częściowo rozwiązać poprzez kształcenie i szkolenie pracowników, czyli działania, jakie już podejmowano w różnym stopniu na terenie regionu, a częściowo – jak wskazywaliśmy w naszym raporcie z lipca 2017 roku „Labour Force Boomerang” – poprzez powrót około 7 mln mieszkańców sześciu krajów Europy Środkowo-Wschodniej mieszkających i pracujących obecnie w krajach Europy Zachodniej – mówi Mark Robinson, starszy specjalista ds. badań w regionie Europy Środkowo-Wschodniej w Colliers International.

Prawo i podatki

W raporcie firmy doradczej czytamy też, że odległość bezpośrednich dostawców od głównych producentów w regionie jest w dużej mierze podobna – większość głównych fabryk montażowych znajduje się raczej w zachodniej części sześciu krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Im większa odległość, tym wyższy koszt transportu i większe ryzyko opóźnień w dostawie.

Niskie stawki obciążeń podatkowych dla osób fizycznych z kolei powinny pomóc w utrzymaniu pracowników – niskie stawki podatku dochodowego od osób prawnych stanowią jedną z charakterystycznych cech Europy Środkowo-Wschodniej. Najniższą stawkę podatku CIT mają Węgry, gdzie wynosi ona zaledwie 9 proc. Bułgaria, w której stawka podatku dochodowego od osób prawnych wynosi 10 proc., również zajmuje niezłą pozycję. Relatywny brak znaczących deficytów budżetowych w krajach Europy Środkowo-Wschodniej oznacza, że tak niskie stawki opodatkowania prawdopodobnie zostaną utrzymane.

Będąc członkami UE, sześć krajów Europy Środkowo-Wschodniej posiada ramy prawne umożliwiające rozwój podmiotów gospodarczych. – We wszystkich krajach regionu poprawiły się warunki do prowadzenia działalności. W światowym rankingu najwyższe, 24. miejsce zajmuje Polska (11 lat temu była klasyfikowana na 54. miejscu). „Najgorsze” miejsce spośród sześciu krajów Europy Środkowo-Wschodniej zajmują Węgry, które znajdują się na 41. miejscu, ale i tak jest to znacznie lepsza pozycja niż niektórych krajów UE – uważają eksperci Colliersa.