Polska Duże galerie potrzebują więcej czasu

Dojrzałość i nasycenie rynku handlowego wpływają również na wielkość oddawanych obiektów, z których żaden nie przekroczył 20 tys, mkw. powierzchni handlowej. Jednocześnie, w związku z restrukturyzacją sieci Tesco, której przejęcie przez Sallin Group (właściciela Netto) ogłoszono w czerwcu, z rynku wycofano w pierwszej połowie 2020 roku trzy niewielkie centra handlowe starszej generacji. Dodatkowo z końcem czerwca zakończyło działalność łódzkie centrum handlowe Sukcesja, już od dłuższego czasu borykające się z problemami. Pandemia wpływa na polski rynek powierzchni handlowych, przyspieszając zmiany, które już wcześniej się rozpoczęły.

Ponad 420 tys. mkw. powierzchni handlowej jest obecnie w trakcie budowy z terminem otwarcia zaplanowanym na 2020-2021 roku. Największymi budowanymi obecnie obiektami są: wielofunkcyjny obiekt Fabryka Norblina (26 tys. mkw. powierzchni handlowej) w Warszawie, centrum handlowe Karuzela (25 tys. mkw.) w Kołobrzegu oraz centrum handlowe Color Park (25 tys. mkw.) w Nowym Targu. Połowa budowanej obecnie powierzchni handlowej zostanie dostarczona na rynki mniejszych miast o populacji poniżej 100 tys. mieszkańców. W dalszym ciągu będziemy obserwować proces uzupełniania istniejącej podaży mniejszymi obiektami typu „convenience” oraz małymi parkami handlowymi. Średnia powierzchnia wszystkich budowanych obiektów to 12 tys. mkw. Pandemia może również przyspieszyć decyzję o przebudowie, modernizacji lub zmianie funkcji tych centrów handlowych, które nie radziły sobie już przez jej wybuchem.

Przed wybuchem pandemii czynsze „prime” w najlepszych centrach handlowych utrzymały się na stabilnym poziomie, z niewielką tendencją wzrostową. Najdroższym rynkiem pozostawała Warszawa, gdzie czynsze „prime” za lokale o powierzchni 100 mkw. w najlepszych centrach handlowych oscylowały w granicach 120-130 euro za mkw. miesięcznie. W pozostałych głównych miastach stawki dla podobnych lokali wahały się na poziomie 40-52 euro za mkw. miesięcznie. W związku z wybuchem pandemii wielu najemców centrów handlowych renegocjowało warunki umów najmu, wykazując również większą ostrożność przy zawieraniu długoterminowych umów najmu. Pierwsze sygnały z rynku wskazują, że najemcy oczekują przejściowych (do końca 2020 roku) obniżek czynszów o około 20 proc. dla lokali w centrach handlowych, co wiąże się z przedłużeniem najmu średnio o 12-18 miesięcy.

Zgodnie z danymi PRCH odwiedzalność w centrach handlowych od 4 maja (kiedy nastąpiło ponowne ich otwarcie) systematycznie rośnie, a w tygodniu 13-19 lipca osiągnęła poziom 80-87 proc. ubiegłorocznych wartości. Widać niewielką, kilkuprocentową przewagę w poziomie odwiedzalności małych i średnich centrów handlowych w porównaniu z dużymi i bardzo dużymi obiektami.

Pierwsze dane o obrotach (PRCH Turnover Index) pokazują, że poziom sprzedaży w maju 2020 roku był niższy o 33 proc. rok do roku w przypadku obiektów dużych (powyżej 40 tys. mkw.) i o 26 proc. w przypadku obiektów mniejszych. Największe spadki obrotów zanotowano w przypadku najemców z kategorii „rozrywka” -97 proc. i „usługi” -86 proc. w stosunku do ubiegłego roku. Wśród najemców „food & beverage” utrata obrotów ukształtowała się na poziomie -60 proc. Mniejsze spadki zanotowali najemcy „fashion” -38 proc., „zdrowie i uroda” -32 proc. i „żywność” - 14 proc. Najemcy z kategorii „dom i wnętrze” zanotowali 3 proc. wzrost obrotów w stosunku do analogicznego okresu ubiegłego roku.

Udział sprzedaży przez Internet spadł z 9,1 proc. w maju do 7,7 proc. w czerwcu. Od majowego ponownego otwarcia centrów handlowych obserwujemy systematyczny spadek udziału sprzedaży przez Internet, który w czerwcu wyniósł 7,7 proc., podczas gdy jeszcze miesiąc wcześniej wynosił 9,1 proc., a przed pandemią oscylował w granicach 5-6 proc. Spadek wykazały m.in. przedsiębiorstwa zaklasyfikowane do grupy „tekstylia, odzież, obuwie” (z 26,8 proc. przed miesiącem do 19,5 proc.), a także podmioty z grup „prasa, książki, pozostała sprzedaż w wyspecjalizowanych sklepach” (odpowiednio z 25,2 do 21,8 proc.) oraz „meble, rtv, agd” (z 15,6 do 14,1 proc.). Jednocześnie sprzedaż detaliczna ogółem w czerwcu 2020 roku była niższa niż przed rokiem o 1,3 proc. (wobec wzrostu o 3,7 proc. w czerwcu 2019 roku). Jednak w porównaniu z majem 2020 roku miał miejsce wzrost sprzedaży detalicznej o 8,4 proc.