Polska Mniej upadłości, więcej restrukturyzacji

Opracowanie „Postępowania restrukturyzacyjne i upadłościowe w budownictwie. Raport 2024” wskazuje, że ogółem sytuacja w branży uległa lekkiej poprawie. Upadłości było nieco mniej, choć firmy nieporównanie częściej poszukiwały pomocy w restrukturyzacji.

Na tle innych zdecydowanie dominował pod tym względem jeden z obszarów działalności sektora budowlanego. Pod względem liczby bankructw wyróżniały się przedsiębiorstwa przygotowujące projekty lub realizujące roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków mieszkalnych i niemieszkalnych. Łącznie, w 2023 roku upadłość ogłosiło 31 firm z tego obszaru.

Dla porównania – w przypadku podmiotów wykonujących instalacje elektryczne upadłości było cztery, robót związanych z budową dróg i autostrad – również cztery. W minionym roku upadły dwie firmy wykonujące instalacje wodno-kanalizacyjne, cieplne, gazowe i klimatyzacyjne. Z mapy budowlanego biznesu zniknęły także dwa przedsiębiorstwa realizujące roboty związane z budową pozostałych obiektów inżynierii lądowej i wodnej.

We wszystkich kategoriach – poza wznoszeniem budynków – zsumowanych upadłości było nie więcej niż cztery, co pokazuje potężny rozrzut w stosunku do firm działających w tym obszarze. Trudno się jednak temu dziwić, biorąc pod uwagę skalę, a zarazem koszty związane z prowadzeniem tego typu przedsiębiorstwa. Inwestycje w nowe obiekty, zarówno mieszkaniowe, jak i biurowe czy przemysłowe angażują zwykle ogromne środki, zaś w dobie nieprzewidywalnych wahań cech surowców, systematycznie rosnących kosztów pracy i trudnej sytuacji geopolitycznej finalizacja wielu projektów okazuje się bardzo trudna, a nawet niemożliwa – tłumaczy Michał Grzechowiak, współzałożyciel i chief operating officer w MGBI.

Zgodnie z analizą MGBI, największą część przedsiębiorstw, które zakończyły swoją działalność w 2023 roku stanowiły firmy z najdłuższym rynkowym stażem, przekraczającym 20 lat. To blisko 1/3 (27 proc.) ogółu upadających przedsiębiorstw budowlanych. Te obecne na rynku od pięciu do 10 lat stanowiły 22 proc. bankrutujących firm, od 10 do 15-21 proc.

Dość sporo, w porównaniu do poprzednich lat upadło podmiotów liczących nie więcej niż pięć lat – w 2023 roku stanowiły one 12 proc. ogółu. Rok wcześniej ich odsetek wyniósł 8 proc., zaś w 2022 roku jedynie 4 proc. Średni czas istnienia firmy z branży budowlanej ogłaszającej upadłość w 2023 roku zmniejszył się do 14,6 lat – rok wcześniej wynosił on 15,8 lat.

W zeszłym roku liczba otwieranych postępowań restrukturyzacyjnych wyniosła niemal 600. To aż 170-procentowy wzrost w odniesieniu do 2023 roku, gdy odnotowano ich 222 i o 250 proc. więcej względem 2022 roku – wówczas otwarto ich 170.

Najczęściej na tą formę ratowania firm stawiały przedsiębiorstwa wykonujące roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków, wykonujące instalacje elektryczne czy wodno-kanalizacyjne, cieplne, gazowe i klimatyzacyjne. Niemało postępowań restrukturyzacyjnych dotyczyło również podmiotów zajmujących się „wykończeniówką”.

Liczba ogłoszonych upadłości może być niższa również ze względu na niską wydolność sądów związaną z ogromem postępowań oczekujących w „długich kolejkach” na swoje rozstrzygnięcie. Druga kwestia to koszty. Wiele firm nie dysponuje środkami, które pozwalałby im sfinansować drogie postępowanie upadłościowe. Mimo wszystko, budujące jest jednak to, że sektor budowlany zdaje się coraz częściej zauważać szansę na ratowanie swojego biznesu i przetrwanie trudnych okresów poprzez postępowania restrukturyzacyjne – ocenia Sylwia Szerenos, doradca restrukturyzacyjny w Continuum Restrukturyzacje.

Najczęściej, po restrukturyzację sięgały przedsiębiorstwa funkcjonujące na rynku od pięciu do 10 lat (38 proc. ogółu), choć dużą część – blisko jedną czwartą – stanowiły najmłodsze firmy, ze stażem rynkowym nieprzekraczającym pięć lat.