Polska W oczekiwaniu na lukę
Biura i projekty wielofunkcyjne![](/images/100902-large.jpg)
Według danych na koniec 2023 roku zasoby powierzchni biurowych na siedmiu głównych rynkach wyniosły 14,4 mln mkw. Największe zasoby powierzchni biurowych niezmiennie posiada Warszawa, gdzie w blisko tysiącu budynków znajduje się ponad 7,5 mln mkw. Wszystkie główne rynki biurowe po raz pierwszy przekroczyły granicę 700 tys. mkw. powierzchni biurowych, a w 2023 roku do tej grupy dołączyła Łódź. Kolejnymi po stolicy miastami pod względem podaży są Kraków (1,8 mln mkw.), Wrocław (1,55 mln mkw.) oraz Trójmiasto (1,15 mln mkw.).
Względem poprzedniego roku, w budynkach z oferowaną powierzchnią biurową, odczuwalne są zmiany na poziomie średniej stawki czynszu. W ciągu 2023 roku wzrósł on o 2,5 proc. do poziomu 13,57 euro/mkw. Wzrost był znacząco mocniejszy w budynkach klasy B - o blisko 6 proc. (z 10,89 euro/mkw. do 11,54 euro/mkw.), przy niedużym wzroście w budynkach klasy A - o 1 proc. (z 14,47 euro/mkw. do 14,62/mkw.).
Najwyższy wzrost czynszu został odnotowany w Katowicach (5 proc.), Krakowie (3 proc.) i Warszawie (3 proc.), a najniższy w Łodzi (1 proc.).
Bez wątpienia na wzrost cen najmu wpływają także opłaty eksploatacyjne. W 2023 roku koszty te dynamicznie wzrosły, co jest spowodowane poziomem inflacji, rosnącymi kosztami pracy oraz wzrostem kosztów energii. Na początku roku średnia wysokość kosztów wyniosła 19,61 zł/mkw., na koniec było to już 21,53 zł/mkw. (wzrost o 10 proc.). Średni wzrost był najbardziej zauważalny w Warszawie (+ 11,5 proc.), Wrocławiu (+11 proc.) oraz Krakowie (+9,9 proc.)
Na warszawskim rynku biurowym najważniejszym zjawiskiem 2024 roku będzie spodziewana od dawna luka podażowa. Zmniejszona podaż metrów kwadratowych powierzchni biurowych była widoczna już w 2023, a w tym roku będzie na rekordowo niskim poziomie. Skutkiem będzie niższy wskaźnik pustostanów, a co za tym idzie dalszy wzrost czynszów, szczególnie w centralnych lokalizacjach – komentuje Anna Szelc, asset management director w Invesco Real Estate.
W całym 2023 roku na siedmiu głównych rynkach biurowych niedostępnych stało się 4183 modułów o łącznej powierzchni 1,28 mln mkw. W tym samym czasie do oferty weszło 3882 modułów o łącznej powierzchni 1,32 mln mkw.
Redukcja wynajmowanych powierzchni to z jednej strony reakcja na zmieniające się potrzeby związane z pracą zdalną, ale także dążenie do optymalizacji kosztów. Firmy coraz częściej decydują się na zmniejszanie zajmowanych przestrzeni – wskazuje Krzysztof Foks, head of research w grupie Redd.
Redd prognozuje zwiększone zainteresowanie i nakłady inwestycyjne w obszarze nowych technologii. Eksperci przewidują, że staną się one kluczowym czynnikiem poprawy efektywności i innowacyjności w zarządzaniu nieruchomościami.
Rośnie także nacisk na kwestie zrównoważonego rozwoju (ESG), zobowiązując firmy do działań zgodnych z normami społecznymi, środowiskowymi i zarządczymi. Obserwujemy dynamiczną sytuację na rynku nieruchomości, która wymaga od naszej branży elastyczności, innowacyjności oraz zrównoważonego podejścia do zarządzania zasobami nieruchomościowymi – tłumaczy Krzysztof Foks.
Obecnie firmy są bardziej świadome swojej sytuacji, swoich planów, modelu pracy. Na tej podstawie poszukują stabilności, dostosowując przestrzeń do swoich potrzeb. Przez ostatnie trzy lata na rynku nieruchomości królowały renegocjacje, decyzje o zmianach były odkładane w czasie, a motto wielu firm brzmiało: „Czekamy i obserwujemy”. Zrozumieliśmy w końcu, że pewnych decyzji nie można odwlekać w nieskończoność i przyszedł czas na zdefiniowanie swojego miejsca pracy na nowo. Poprzez swoje działania, poszukiwania, również zmianę lokalizacji, najemcy poszukują stabilizacji – dodaje Monika Igła, leasing managerka w Indotek Group.
Lokalizacja projektów PRS a Miejscowe Plany Zagospodarowania Przestrzennego
Lokalizacja projektów PRS a Miejscowe Plany Zagospodarowania Przestrzennego
Avison Young
Blisko trzy czwarte analizowanych projektów PRS zlokalizowanych jest na obszarach pokrytych obowiązującymi MPZP. Większość inwestorów decyduje się lokalizować nieruchomości przezna ...
Najlepsze w ostatnich trzech latach wyniki rynku mieszkaniowego
Najlepsze w ostatnich trzech latach wyniki rynku mieszkaniowego
Polski Związek Firm Deweloperskich
Wyniki z I półrocza tego roku dotyczące budowy nowych mieszkań są najlepsze w ostatnich trzech latach – wynika z danych opublikowanych przez GUS. Przedsiębiorcy rozpoczęli bu ...
Restrukturyzacje, konsolidacja, a może zwolnienia? Aktualna sytuacja branży TSL w Polsce
Restrukturyzacje, konsolidacja, a może zwolnienia? Aktualna sytuacja branży TSL w Polsce
4Trans Factoring
Jak pokazują publikowane co miesiąc dane GUS, w branży transportowej ciągle przeważają nastroje negatywne. Świadczy o tym wskaźnik ogólny klimatu koniunktury dla sektora TSL, który ...