Polska Zrównoważeni i odpowiedzialni społecznie

Około 1/3 emisji CO2 pochodzi z budynków. A według najnowszych danych opublikowanych na The World Economic Forum branża budowlana odpowiedzialna jest za około 10 proc. światowej emisji gazów cieplarnianych. Barometr Polskiej Izby Nieruchomości Komercyjnych (PINK) podsumowuje podejście polskich firm z sektora nieruchomości do zagadnień związanych z ESG.

Elementy strategii firm związane z aspektami dotyczącymi społeczeństwa, środowiska i ładu korporacyjnego, do tej pory postrzegane jako działania wizerunkowe, dziś stają się czynnikami, które mogą zadecydować o ich być albo nie być. Na polskim rynku, także wśród członków PINK, mamy już wiele dobrych przykładów działań i płynących z nich lekcji, które mogą posłużyć innym podmiotom za drogowskazy dla pozostałych na drodze do zdefiniowania swoich celów zrównoważonego rozwoju - komentuje Agnieszka Jachowicz, dyrektor operacyjny w Stowarzyszeniu Polska Izba Nieruchomości Komercyjnych.

ESG (Enviormental + Social + Governece) to nic innego jak zestaw norm dotyczących działalności firmy, które społecznie świadomi inwestorzy wykorzystują do sprawdzania potencjalnych inwestycji. W 2015 roku wszystkie państwa członkowskie ONZ przyjęły „Agendę 2030 na rzecz zrównoważonego rozwoju”. W jej centrum znajduje się 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju (SDGs). Dobór aspektów ESG, które są priorytetowe dla firmy czy organizacji, przełoży się na realizację obranych celów SDG.

Dla branży nieruchomości najbardziej naturalnym celem jest 11, związany ze zrównoważonymi miastami i społecznościami. W firmie Skanska kierujemy się także tymi dotyczącymi czystej i dostępnej energii (7), działaniom na rzecz klimatu (13) oraz przywracania i utrzymania bioróżnorodności (15). Dokładnie zmapowaliśmy też różne aspekty ESG pod kątem wagi dla interesariuszy oraz realnego wpływu, jaki mamy na nie jako firma, co pomaga w nadawaniu priorytetów działaniom. Określiliśmy i monitorujemy także bardzo konkretny cel klimatyczny – do 2030 roku zamierzamy zredukować naszą emisję CO2 o -50 proc. w porównaniu z 2015 rokiem. A do 2045 będziemy firmą klimatycznie neutralną. Do końca 2020 roku osiągnęliśmy już 34 proc. redukcji własnych emisji - podkreśla Adam Targowski, environmental director w Skanska CDE.

ESG w branży nieruchomości staje się standardem, a w mojej opinii mają na to wpływ trzy czynniki. Po pierwsze zmiana świadomości i oczekiwań najemców – międzynarodowe korporacje posiadające własną politykę ESG wymagają więcej w zakresie zrównoważonego rozwoju od właścicieli nieruchomości i wskazują kierunek działania. O ile, z moich obserwacji, w sektorze biurowym jest to już na porządku dziennym, o tyle w sektorze handlowym ten kierunek zmian również mocno przybiera na sile. Po drugie istotne są zmiany zachowań konsumenckich – według ostatnich badań aż 53 proc. millenialsów twierdzi, że zdecydowało się na zakup produktów lub usług od firmy, która podejmuje działania na rzecz zrównoważonego rozwoju, a nie od firmy konkurencyjnej, która nie jest znana z takich rozwiązań. I na koniec wpływ na powszechność ESG w branży nieruchomości mają również rynki finansowe. Eksperci prognozują, że wolumen nowego „zielonego” finasowania osiągnie w tym roku poziom o 30 proc. wyższy niż w 2020 roku - wylicza Anna Borkowska, senior asset manager w Atrium European Real Estate.

Według danych zebranych przez Arcadis już prawie 90 proc. inwestorów twierdzi, że zmieniło swoje procesy decyzyjne pod kątem ryzyka ESG, a 2/3 z nich jest przekonanych, że ocena aktywów w oparciu o ESG stanie się standardem w ciągu pięciu lat.

ESG wpływa, a za chwilę będzie jeszcze mocniej wpływało, na sposób pozyskania i realizacji transakcji dotyczących nieruchomości. Z jednej strony prowadzone są działania legislacyjne dążące do uregulowania i doprecyzowania działań z zakresu ESG. Z drugiej, aspekty te wprowadzane są do strategii poszczególnych firm, w tym także inwestorów. W efekcie każda transakcja będzie poddawana procesowi due diligence także pod kątem ESG, a polityki firm nieruchomościowych dotyczące pozamaterialnych aspektów działalności będą miały bezpośrednie przełożenie na długoterminową wartość aktywów - mówi Joanna Plaisant, strategic partnership and sustainability director, Arcadis.

Akcjonariusze Skanska oczekiwania odnośnie do postępów w realizacji celów ESG stawiają od dawna i coraz wyraźniej. Mamy jasną strategię w tym zakresie, nasze inwestycje poddajemy analizie takich ratingów jak MSCI czy CDP i współpracujemy z wiodącymi organizacjami działającymi w obszarze ESG. W efekcie doprowadziliśmy do sytuacji, w której na poziomie korporacyjnym nasz dług centralny w 2020 roku był w całości zabezpieczony przez zielone instrumenty finansowe - komentuje Adam Targowski.

Obserwujemy zdecydowany wzrost zainteresowania tematem ESG wśród naszych inwestorów. Wielu z nich na etapie planowania inwestycji magazynowej zwraca się do nas po poradę w zakresie najlepszych rozwiązań, które zoptymalizują ich procesy logistyczne i przybliżą do osiągnięcia zakładanych celów w zakresie także SDG - dodaje Emilia Dębowska, senior Marketing and sustainability manager w Panattoni Europe.

Nie ma jasno określonych, jednoznacznych przepisów regulujących działania firm w kierunku zrównoważonego rozwoju i ich ocenę w zakresie ESG. Aktualnie firmy bazują przede wszystkim na Dyrektywie NFRD oraz tzw. Taksonomii UE.

W kwietniu 2021 roku został opublikowany projekt kolejnej dyrektywy dotyczącej sprawozdawczości niefinansowej – w sprawie raportowania zagadnień zrównoważonego rozwoju (CSRD), która ma zastąpić dotychczasową dyrektywę NFRD. Przewidywane zmiany dotyczą m.in. objęcia obowiązkami sprawozdawczymi wszystkich dużych przedsiębiorstw i spółek notowanych na rynkach regulowanych (z wyłączeniem mikroprzedsiębiorstw) i wymogu zewnętrznego audytu przedstawianych informacji. Dyrektywa ma mieć zastosowanie od dnia 1 stycznia 2023 roku.

Jesteśmy przekonani, że kraje członkowskie UE będą przenosić wytyczne w zakresie ESG na grunt lokalnych regulacji. Na razie jedynym krajem, który wprowadził podatek od śladu węglowego jest Szwecja. Zaowocowało to redukcją emisji CO2 o 25 proc. bez wpływu na wynik ekonomiczny. Ten przykład pokazuje, że branża nieruchomości musi patrzeć na długoterminową wartość swoich aktywów także pod względem ich wpływu na środowisko - komentuje Joanna Plaisant, strategic partnership and sustainability director, Arcadis.

Eksperci PINK mówią o największych wyzwaniach związanych z prowadzeniem polityki i działań nakierowanych na realizację pozafinansowych celów przez firmy z sektora nieruchomości.

Nie ma jednego standardu ani ratingu, który pozwoliłby przekrojowo mierzyć i porównywać działania różnych podmiotów w drodze do realizacji zrównoważonych celów. Z naszych obserwacji wynika, że np. standardem najczęściej wybieranym przez rynek nieruchomości jest GRI. Giełda Papierów Wartościowych z kolei w 2019 roku uruchomiła index WIG-ESG bazujący na rankingu Sustainalytics. Firmy, które dopiero rozpoczynają budowanie strategii i mechanizmów kontroli działań ESG, mogą łatwo zagubić się we wszystkich możliwościach i trudno im będzie bez doradcy ocenić ich wartość - mówi Joanna Plaisant.

Wyzwaniem jest cykl życia projektu, który dla budynku biurowego trwa, przyjmijmy cztery lata od pomysłu do zakończenia budowy. My chcemy być neutralni klimatycznie w 2045 roku, co oznacza, że na drodze do tego celu możemy przeprowadzić sześć takich cykli. Wiemy, jak poradzić sobie z wieloma zagadnieniami dotyczącymi dekarbonizacji, ale na część wciąż nie znamy odpowiedzi. Jednocześnie prowadząc inwestycję deweloperską nie możemy wprowadzać zbyt wielu zmian na raz, żeby nie mnożyć ryzyk - komentuje Adam Targowski.

Dla wszystkich głównych grup interesariuszy rynku budowlanego – od rządu i samorządów, przez architektów, deweloperów, producentów i wykonawców aż po zarządców, instytucje finansowe i naukowe – opracowaliśmy w ramach działań PLGBC mapę dekarbonizacji sektora. Wskazaliśmy w niej kroki i ramy czasowe dla każdej z nich, aby w 2050 roku budownictwo neutralne klimatycznie mogło być standardem. Zaproponowaliśmy także, aby raportowanie ESG stało się dla podmiotów działających w sektorze standardem i pomogło w monitorowaniu postępów w realizacji strategii dekarbonizacji - mówi Alicja Kuczera, dyrektor zarządzająca PLGBC.

Zajmowaliśmy się projektowaniem biurowca V. Offices w Krakowie, który uzyskał 98,9 proc. punktów podczas certyfikacji BREEAM. Jest to drugi najwyższy wynik w historii tego standardu. Zredukowaliśmy pobór energii o 37 proc., emisję dwutlenku węgla o 34 proc., a zużycie wody o ponad 57 proc. I to udało nam się osiągnąć realizując bez przekroczenia zakładany budżet. Dziś jest już mitem, że zrównoważone budownictwo musi być drogie - przekonuje Wojciech Witek, współzałożyciel Iliard i członek zarządu Reesco Hospitality.

W ciągu nadchodzących lat temat ESG będzie przedmiotem wielu kolejnych dyskusji, zmian legislacyjnych, a przede wszystkim działania ze strony podmiotów także z rynku nieruchomości.