Demografia to wyzwanie dla rynku pracy

Z danych Eurostatu wynika, że w całej Europie coraz bardziej brakuje młodych ludzi. Wśród państw należących do Unii Europejskiej najwyższy udział przedstawicieli najmłodszych pokoleń odnotowany został w Irlandii (powyżej 20 proc.) natomiast najniższy w Niemczech (13,4 proc.). Polska plasuje się w zestawieniu wśród krajów poniżej średniej – młodzi stanowią niewiele ponad 15 proc. populacji. Z drugiej strony niemal we wszystkich krajach obserwowany jest wzrost odsetka osób powyżej 65 lat. Największe wyzwanie stoi obecnie przed Włochami, Grecją i Niemcami, gdzie udział przedstawicieli tych pokoleń przekracza 20 proc. Rosnący odsetek osób starszych w całkowitej liczbie ludności idzie w parze z wyzwaniami dla służby zdrowia i większym obciążeniem osób w wieku produkcyjnym. Stanowi również problem dla firm, które już teraz mierzą się z niedoborem pracowników.

Szacuje się, że 70 lat temu ludzie powyżej 65 lat stanowili jedynie 5 proc. populacji na całym świecie. Przemiany gospodarcze i technologiczne spowodowały, że kilka lat temu odsetek ten sięgnął 8 proc. Zdaniem demografów za trzydzieści lat ten poziom osiągnie nawet 80 proc. – Europa starzeje się w szybkim tempie. Proces ten jest rezultatem wzrostu średniej długości życia i niższego niż w przeszłości wskaźnika urodzeń. W przyszłym roku na każdą osobę powyżej 65 lat przypadnie siedmiu pracowników na całym świecie. Do połowy wieku – w miarę wzrostu udziału seniorów w populacji ogółem – wskaźnik ten spadnie do czterech – mówi Aleksandra Tyszkiewicz, dyrektor w Hays Poland.

Starzejącemu się społeczeństwu nie towarzyszy przyrost naturalny, który mógłby pozytywnie wpłynąć na trendy. W Polsce współczynnik dzietności, czyli stosunek liczby urodzeń do liczby kobiet w wieku rozrodczym wynosi 1,43. Ostatni raz prostą zastępowalność pokoleń (2,15) udało się osiągnąć trzydzieści lat temu – w 1990 roku. Jako powody takiej sytuacji eksperci rynku pracy wskazują przede wszystkim na rosnącą wolność wyboru, postępowość oraz indywidualizm i niezależność, które stają się ważniejsze od życia rodzinnego.

Niekorzystne zmiany demograficzne generują nowe wyzwania dla rynku pracy. Kluczową barierą w rozwoju firm staje się niedobór kandydatów, a w niektórych branżach – wręcz brak rąk do pracy. To z kolei oznacza konieczność aktywizacji grup, w których widoczny jest niewykorzystany potencjał. – Widzimy coraz wyraźniej, że w kontekście obserwowanych trendów pracodawcy otwierają się na starszych pracowników. Osoby, które mogą i chcą pozostawać aktywne w pracy, obecnie mają na to szansę – mówi Aleksandra Tyszkiewicz, dyrektor w Hays Poland.

Jej zdaniem, aby osoby w wieku emerytalnym mogły dalej realizować się zawodowo, konieczne jest z zachowanie sprawności i aktywnego stylu życia a także adekwatna oferta pracodawców. Do osiągnięcia tego celu niezbędne jest wydłużenie ścieżek kariery i zapewnienie dojrzałym pracownikom warunków zatrudnienia dostosowanych do ich potrzeb. Cenne są elastyczne formy zatrudnienia i czas pracy, stabilność i zapewnienie adekwatnego standardu życia.

Według Aleksandry Tyszkiewicz zdywersyfikowane środowisko pracy jest również korzystne dla pracowników. – Różnorodność pod względem wieku to różne punkty widzenia, dzięki którym możliwe jest tworzenie lepszych produktów i usług. Dzięki zaangażowaniu ludzi z różnym doświadczeniem podejmowane są trafniejsze decyzje. Uwzględnia się wtedy więcej czynników i opinii – dodaje Aleksandra Tyszkiewicz.